Eric Koller speelt ‘Fool Koller’
Clownpower was de mantra, uitgesproken door de voorman van de Fools-beweging, de Amerikaan Django Edwards (1950). In 1975 ging in Amsterdam de eerste editie van zijn Festival of Fools van start. Vanuit de hele wereld trok het creatieve geesten naar de hoofdstad.
Clownpower was de kracht zijn die ervoor zou zorgen dat door lachen en plezier de wereld verbeterde. Eind jaren zeventig was dat zeer in de mode, en het inmiddels legendarische festival bood een podium aan de onder de noemer van Fools verzamelde theatervormen. Uit een mengeling van mime, commedia dellx92arte en regelrechte circustechnieken groeide een kunstvorm die – voorzien van rockmuziek – fabriekshallen, parken en vooral de straat onveilig maakten, in een pogingverre te blijven van de bourgeois bolwerken die schouwburgen geworden waren.
Het Festival of Fools, of modieuzer geformuleerd, het gedachtegoed ervan, was en is de inspiratiebron voor veel theatermakers van de huidige generatie. Het internationaal reizende Boulevard of Broken Dreams (1984-1987) is erop geent, en vervolgens ontstonden daaruit varianten als het Oerol festival en De Parade. Ook aan het Werktheater zijn al deze formules schatplichtig, trouwens.
Eric Koller is een epigoon van deze fools, zoals ook de momenteel veel bekendere Ashton Brothers dat zijn, hoewel deze laatste groep ook teruggrijpt op elementen uit het varixe9txe9 van de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Koller maakt nu zox92n tien jaar programmax92s. Dat was meteen reden voor een onuitgesproken jubileumvoorstellinkje. Oude succesnummers werden geremastered, gerefurbished of ondergingen een make-over onder het goedkeurende en timmermansoog van ex-Maxi Peter de Jong. Maar Koller heeft ook enkele nieuwe acts aan zijn toch al rijke repertoire toegevoegd.
Zijn slungelige Jan Klaasen-voorkomen doet denken aan dat van Mr. Bean of in de verte zelfs John Cleese – en zijn gevoel voor humor ontwikkelt zich stilaan ook wel in die richting. Maar Koller is niet alleen een lolbroek die met de gewoonste attributen als een volleerd poppen- of objectenspeler jongleert. Zo is de act met het looprek in de kern een poëtisch hoogstandje, waarvan hij er meer zou kunnen gebruiken. De poëzie ervan schrijnt en schuurt, vooral ook omdat de kijker weet dat bij hem steeds de humor op de loer ligt. Dat verwachtingspatroon te doorbreken met pure poëzie houdt de kijker bij de les en zorgt voor een diepte die verder reikt dat lach-of-ik-schiet. Dat schietgenre beheerst hij trouwens volmaakt: een schitterende timing, een uiterst soepele beheersing van de gezichtsspieren en bovenal een inzichtelijk gevoel voor eenvoud. Clownpower bij uitstek dus.
Gezien: Fool Koller door Koller op zaterdag 4 november 2006 in Theater Zuidplein, Rotterdam.
Eric Korsten 