New York comes to The Hague
Schuren, knauwen, weven. Een ‘soundscape’ van Bang on a Can duurt vrijwel nooit veel korter dan tien minuten.
‘Het idee achter Bang on a Can was dat we als klassiek opgeleide musici en componisten ongelukkig waren met het stijve en formele karakter van de concertpraktijk,’ aldus voorman Michael Gordon van de Newyorkse groep. ‘Je moet erkennen dat de overweldigende meerderheid van de mensen niet naar een concertzaal gaat om daar te luisteren naar musici in smoking. De ambiance is er sinds 1810 niet wezenlijk veranderd. Het pianotrio is niet het medium van 2010. Bang on a Can is dat misschien wél. Wij wilden een kamerorkest zijn van onze tijd. Veelzijdig, flexibel. Versterkt, met elektronische apparatuur in de bezetting, en met de mogelijkheid om met samples te werken. Met enerzijds een elektrische gitaar en drums, en anderzijds klarinet, cello en piano. Probeer je voor te stellen wat muziek maken vandaag de dag kan inhouden.’
Elektronische kamermuziek. Die omschrijving raakt nog het dichtst hun notenwerk. Het resulteert in hoekige, soms ronduit punkige rock en invloeden uit de wereldmuziek, die naar behoeven wordt gemixt of afgewisseld met wat de barok te bieden heeft, dan wel met de serieuze maar weerbarstige ‘minimale’ muziek uit het begin of het einde van de twintigste eeuw. En soms met videobeelden. Het ensemble wil elementen die kunnen bijten en onverenigbaar lijken. Of zoals Gordon het uitdrukt: ‘Het concept van eigentijdse experimentele muziek met klassieke instrumenten in een vorm gieten waar mensen zich mee verbonden kunnen voelen.’ Zijn conclusie: ‘Je moet erkennen dat de overweldigende meerderheid van de mensen niet naar een concertzaal gaat om daar te luisteren naar musici in smoking. Maar probeer je voor te stellen wat muziek maken vandaag de dag wél kan inhouden. Het pianotrio is niet het medium van 2010. Bang on a Can is dat misschien wél.’
In Amerika geniet Bang On A Can wellicht nog de meeste bekendheid vanwege haar marathonconcerten waarbij een mix van werken worden uitgevoerd. Voor de twintigste verjaardag van hun marathonconcerten gaf Bang On A Can in New York een concert van zesentwintig uren achtereen. Het publiek wordt bij die marathons aangemoedigd om in jeans en T-shirt te verschijnen en het mag binnenkomen of vertrekken wanneer het maar wil.
Bang On A Can werd in 2005 uitgeroepen tot Ensemble van het jaar door de Musical America International Directory of the Performing Arts. Het ensemble staat op een eenzaam hoog muzikaal peil, zo bleek tijdens een gloedvol optreden, eind maart, in Amsterdam, en eigenlijk is dat al zo sinds de oprichting in 1987. De klankmengers van BoaC hebben dan ook vrijwel alle grote hedendaagse componisten-kanonnen aan zich weten te binden: Philip Glass, Steve Reich, Meredith Monk, Brian Eno, Ornette Coleman, Sonic Youth’s Thurston Moore, Don Byron, de Birmese drummeester Kyaw Kyaw Naing, Iva Bittova, Nobukazu Takemura, Terry Riley, Glenn Branca, Cecil Taylor, DJ Spooky – en niet in de laatste plaats ook Louis Andriessen, van wie opnieuw een nieuw en speciaal in opdracht van het ensemble geschreven werk wordt uitgevoerd. Onder de vele Bang On A Can -evenementen waren uitvoeringen door John Cage, premières van Glenn Branca’s epische symfonieën voor verzamelde elektrische gitaren en volledig geënsceneerde microtonale opera’s van Harry Partch, mét diens originele en eigenaardige instrumentarium. De leden van de groep waaieren ook geregeld uit: de een werkte samen met cellist Yo-Yo Ma, de ander begeleidde sterdanser Mikhail Baryshnikov of toerde met Paul Simon of Bob Dylan.
BoaC treedt op uitnodiging van het Koninklijk Conservatorium op dinsdag 13 april op in het Haagse theater korzo5HOOG. Het programma vermeldt werken van onder meer Andriessen, Lang en Gordon. Op 12 april voert BoaC in korzo5HOOG werken uit van de Conservatory Composers TBC, compositiestudenten van het Koninklijk Conservatorium. De optredens maken deel uit van het Spring Festival (12 t/m 16 apri). Meer informatie: www.korzo.nl en www.koncon.nl/springfestival.
Eric Korsten 