Productie van Theater Zeebelt & Jaime Ibanez op Oerol Festival
Jaime Ibanez maakt kleine filmische verhaaltjes met zelfgemaakte ijzerdraadfiguurtjes, uitgeknipte tekenpoppetjes en op Mecano-achtige wijze gebouwde objecten, die hij mechanisch in beweging zet met behulp van, bijvoorbeeld, een deegroller, verfroller, typemachine, cassettespeler of spinnewiel.
In het lopende, inmiddels grotendeels voorbije theaterseizoen, maakte Ibanez (1982, Nederland) bij Theater Zeebelt de voorstelling Who needs an audience, laten we zeggen een miniatuurwerk op grote schaal, dat in het Haagse theater in première ging. Deze en komende week is de voorstelling te zien op Oerol. Op het jaarlijkse festival voor jonggebleven krasse hippies op Terschelling voert Jaime Ibanez zijn voorstelling of all places uit in … een schaapskooi. “Het is een authentieke houten stal, waarvan ik hoop dat de schapen er straks ook echt uit zijn”, lacht hij. “Bewonderenswaardig trouwens dat de bewoners van het eiland een kleine twee weken hun hut, huis of schuur voor het festival vrijgeven.” Primitieve animaties, noemt hij het zelf. Als Jaime zijn ‘uitvindingen’, zoals hij zijn animaties bij voorkeur noemt’, live uitvoert houden die het midden tussen een voorstelling, performance en installatie. Zijn afstudeerwerk in 2007 was een animatiefilm met papieren personages die op de hamertjes van een schrijfmachine zijn bevestigd. Ze buigen naar voren als een bepaalde toets op het klavier wordt aangedrukt. Op een rol papier in de wagen van de tikmachine zijn tekeningen aangebracht. En zo vertelt hij zijn zelfgeschreven verhaal, over een man en een vrouw. Aandoenlijk, kwetsbaar en inventief. Kijk maar eens op zijn site. Daarbij blijven het materiaal en de technieken die hij hanteert voortdurend zichtbaar. Ze maken daardoor een belangrijk onderdeel uit van het op het eerste oog schetsmatig lijkende werk. Zeker is dat er in ieder geval geen computer aan te pas komt. “Te veel mogelijkheden, die bovendien snel tot trucjes uitgroeien”, verklaart de geboren Groninger. “Ik wil de machinaties achter een installatie of een animatie zichtbaar maken. Met als gevolg dat mijn werk daardoor transparanter is dan computergestuurde animaties. Want die laten enkel een bewegend beeld zien, zonder daarbij de techniek die erachter schuilgaat, te onthullen.”
Ibanez’ mechanische bouwsels doen enigszins denken aan de kinetische kunstwerken van Jean Tinguely. Ibanez ziet evenwel vooral verschillen: “Bij hem is de beweging iets abstracts, die staat niet in dienst van een verhaal, zoals dat bij mij wel het geval is. Voorbeeld: In een van mijn animaties maak ik gebruik van een cassettespeler die de verschillende poppetjes aanstuurt. Die poppetjes stellen samen een popband voor. Bij mij heeft het mechaniek, de beweging, dus te maken met de inhoud van het verhaal dat ik vertel.”
Judith Schoneveld van Theater Zeebelt ziet in hem een typisch voorbeeld voor wat het lab beoogt met dergelijke producties die het theater met regelmaat in eigen huis maakt. “Inventief, oorspronkelijk en ontwapenend,” zo karakteriseert zij Ibanez’ werk. “Precies waar Zeebelt voor staat: jonge theatermakers die op een andere manier naar kunst en naar mensen kijkt. De verhaaltjes die hij eraan koppelt zijn bovendien heel open en kennen geen voorgespeelde emoties. Daarbij geeft hij blijk van een merkwaardige psychologie. Dat maakt zijn producties tot bijna intieme belevenissen op huiskamerformaat.”
Meer informatie op www.zeebelt.nl, www.oerol.nl en www.jaimeibanez.com.
Eric Korsten 