Theater Branoul presenteert tijdens de feestdagen voor de tweede achtereenvolgende keer het verhaal over Scrooge, de uiterst krenterige en humeurige burgerman uit Dickens’ Kerstvertelling. Deze keer legt acteur Bob Schwarze meer theater in het stuk dan vorig jaar.
‘Om bij het begin te beginnen: Marley was dood’. Zo begint een van de beroemdste kerstvertellingen aller tijden: Charles Dickens’ A Christmas Carol uit 1843. Hij maakte er ook een verkorte versie van die hij zelf jaar in, jaar tot in het jaar van zijn dood voorlas in uitverkochte zalen. Het verhaal over Ebenezer Scrooge, een vrek die te beroerd is om een enkele duit in het collectezakje te doen, schetst een naargeestig Engeland. Maar door de milde ironie en doordat Scrooge na een bezoek van drie geestverschijningen – die van Kerstmis in de Verleden, de Tegenwoordige en de Toekomstige tijd –zijn leven betert, maakt het verhaal tot een treffende schildering van de miserabele omstandigheden waaronder de misdeelden het in de Victoriaanse tijd moesten zien rooien. Voor zijn verhaal putte Dickens trouwens uit zijn eigen armzalige jeugdtijd.
“Dickens is een heerlijke schrijver die ongelooflijk gedetailleerd een aantal prachtige romans heeft geschreven. Als kind genoot ik van de films die rond de kerst op de televisie kwamen, op de toneelschool was dat natuurlijk ineens veel te sentimenteel – en nu mag ik er weer van genieten.” Meer dan verleden jaar, toen Schwarze in ‘zijn’ Branoul het kerstverhaal bij uitstek ook al eens speelde, gaat hij meer op zoek naar het theater in het stuk. “De manier waarop dat gaat gebeuren wil ik niet verklappen, maar het wordt in ieder geval meer een toneelvoorstelling dan een pure vertelling.” Niettemin wenst hij de informele sfeer te behouden. “Vorig jaar waren er na afloop hapjes en kon iedereen het podium op. Dat willen we dit jaar ook weer doen.”
Schwarze ziet in Scrooge niet alleen een papieren clichémannetje, maar in hem ook een verwijzing naar ons huidige tijdsgewricht. “Iedereen is bereid in principe alles weg te geven, maar tegelijkertijd ook alles voor zichzelf behouden. En in het verhaal komt een passage voor over armelui die volgens de xenofobe Scrooge beter in een gevangenis kunnen bivakkeren dan op straat te zwerven. In een gevangenis krijgen ze immers eten voorgeschoteld, zo laat Dickens de vrek zeggen. Zo’n uitspraak is volgens mij precies van toepassing op de wereld om ons heen.” In het verhaal lijkt Scrooge na een ontmoeting met geestverschijningen tot bekering te komen. En Schwarze reciteert Dickens: ‘Sommige mensen lachten maar wat toen ze de verandering in hem zagen; maar hij droeg de lach in zijn hart en dat was ruim voldoende voor hem.’
Een Kerstvertelling van Dickens is van zondag 19 tot en met zaterdag 25 december te zien in Literair Theater Branoul. Meer informatie: www.branoul.nl. Telefonisch reserveren: (070) 365 72 85.
Eric Korsten 