De Kus van Ger Thijs met Huub Stapel en Carine Crutzen
Met De Kus schreef en regisseerde Ger Thijs een even indringende als komische relatietragedie. Het stuk werd door het recensentencorps bejubeld en is inmiddels geselecteerd voor het jaarlijkse Theaterfestival.
“Dat is natuurlijk verheugend, maar ik zit al zo lang in het vak dat ik weet dat het ook zo had kunnen zijn dat bijna niemand naar dit stuk om zou hebben gezien”, is het ontnuchterende antwoord van Thijs op de felicitaties die hem nu ten deel vallen.
“De wortels van De Kus liggen ergens in de jaren negentig, in de tijd dat ik artistiek directeur was van Het Nationale Toneel en in Den Haag woonde”, blikt Thijs terug op het beginpunt van zijn tekst. “Een naaste kennis vertelde me indertijd, tijdens vaak urenlange wandelingen, over haar strijd tegen borstkanker en over de gruwelijke details waarmee dat gepaard gaat. Haar relaas vond ik nadien zo indringend dat ik besloot er een toneelstuk over te schrijven, een monoloog. Maar langdurig wandelen op toneel, dat kan natuurlijk niet, dan loop je aldoor rondjes op het toneel. Toen ontstond het idee om deze van huis uit katholieke vrouw een soort van bedevaart te laten ondernemen.”
“In 2003 heb ik de tekst van het stuk ter ere van het toenmalige tienjarige bestaan van Theater aan het Spui middels een reading, een voorlezing, voor het eerst aan de openbaarheid prijsgegeven. De tekst van de vrouw werd toen uitgesproken door twee leerlingen van de toneelschool.” Thijs was tevreden, maar voelde dat er meer in zat. “Ik ben daarop het oorspronkelijke script uit gaan werken tot een avondvullend drama. Daardoor kon het echter niet langer een monoloog zijn.” Zijn plan had vervolgens alleen kans van slagen, zo meende hij, als hij in het stuk een ontmoeting zou creëren tussen de vrouw en een man. “Al snel daarna ontstond de redelijk simpele ingeving om het tweetal elkaar te laten treffen bij paaltjes zoals je die wel van wandelroutes kent. Ik liet ze daar elkaars pad kruisen door ze er te laten uitrusten van hun wandeling . Vanaf dat moment is de rol van de man in het stuk belangrijker geworden, dreigde hij het stuk zelfs eventjes te overvleugelen, maar is die ten slotte ‘beperkt’ gebleven tot de cruciale plaats die deze nu in het stuk inneemt.”
Gelijkwaardig
“Het mooie van dit stuk”, meent Thijs, “is wat mij betreft dat de man en de vrouw elkaar tot aan de ontmoeting niet kennen. Daardoor ontstaat een gelijkwaardige relatie tussen de spelers en met het publiek, want dat weet steeds net zoveel over het tweetal, als het tweetal over elkaar. Iedereen in de zaal weet precies hetzelfde, want er is geen verleden, geen voorgeschiedenis, tussen de man en de vrouw. Juist daardoor leren ze elkaar oprecht kennen en tot elkaar doordringen, en is ook het publiek in staat hetzelfde in te voelen en door te maken.”
Limburg
Carine Crutzen kende Thijs van Raak me aan, een stuk van zijn hand dat hij ook al zelf regisseerde, bij Het Toneel Speelt. “Net als ikzelf komt zij uit de buurt van Heerlen. Dat is van belang, want ik heb de wandeling in mijn stuk gesitueerd in het Limburgse heuvelland,mijn geboortegrond. Ook Huub Stapel, met wie ik niet eerder werkte, maar die natuurlijk een geweldige status als toneelspeler heeft, is de Limburgse toonaard niet vreemd, want hij is geboren in Tegelen. Die gemeenschapsgrond verleende ons een bepaalde authenticiteit. We hebben zelfs nog even overwogen om het stuk in een Zuidlimburgs dialect te spelen, maar dat idee liep al snel spaak op het feit dat de Limburgse taal ons al te vaak wat horkerig in de oren klonk en dat we niet in staat bleken om de nuances aan te brengen die we nodig hadden.”
De Kus is door een zogeheten ‘vrije producent’ uitgebracht. Thijs: “Het is geen principiële keuze. Als ik voor De Kus meer dan twee spelers nodig had gehad, dan had dat simpelweg niet gerealiseerd kunnen worden. In het stuk waar ik momenteel aan schrijf, komen meer dan twee personages voor. En dan biedt een gesubsidieerd gezelschap meer kansen. Ik ben daarom nu met het Nationale Toneel in gesprek.”
De Kus is te zien op di 31 mei en wo 1 juni in de Koninklijke Schouwburg. Meer informatie: www.ks.nl. Reserveren: 0900 – 3456789.