Marktplaatsbashing en sierwortelsnijden

Dijkshoorn & Verdonschot: literair rocktheater

Nico Dijkshoorn trekt met kompaan Leon Verdonschot het land door voor de reprise van hun theatervoorstelling Ook voor vrouwen. “We zijn geen mompelende in zichzelf gekeerde kutpoëten.”

‘Marktplaatsbashing’ is, net als het naar zijn zeggen overduidelijk onderschatte, doch al-edele ‘sierwortelsnijden’, een van z’n figuurlijke grote passies. De meestentijds ongelikte en fulminerende schrijfstijl waarin hij grossiert werd door romancier P.F. Thomése omschreven als ‘keiharde literatuur’: Nico Dijkshoorn, columnist, (snel)dichter, schrijver, (beroeps)blogger, muzikant, prof-ironicus, commentator en wat niet al meer. Een bijna als in beton gegoten Bomans. Het meest bekend is hij nog van zijn wekelijkse, doorgaans twee minuten durende woensdagavondoptredens als sneldichter in het tv-programma De Wereld Draait Door. Dijkshoorn: “Eigenlijk voel ik me nog het meest muzikant, gitarist eigenlijk, rockgitarist om precies te zijn.” In zijn verzameling prijken dan ook ’n spierwitte Gretsch WhiteFalcon die mooi is van lelijkheid en afgebiesd met bladgoud, een Fender Telecaster en, pas recent, een op maat gebouwde gitaar. “Muziek maken is eigenlijk wat ik al 25 jaar lang doe. De genoemde andere bezigheden zijn er gaandeweg ‘bijgekomen’. Dat ik tijdens deze tour in een theater zoals De Kleine Komedie mag optreden, dat is voor mij eigenlijk een jongensboek. Ik kan het me nog goed heugen hoe ik indertijd met drummer en vriend Herman Klaassen optrad in de plaatselijke Amstelveense bibliotheek, tussen het plakken van, toen al, uitleenbarcodes op boeken door. Hij doet in het theaterprogramma Ook voor vrouwen trouwens ook mee, op drums uiteraard.”

In Ook voor vrouwen deelt vijftiger Dijkshoorn het podium met, onder meer, Leon Verdonschot, journalist, Revu-columnist, VPRO-presentator en Kink FM-radiomaker. “Dat houdt verband met een avond die ik namens de hoofdstedelijke poptempel Paradiso mocht samenstellen. “Ook voor vrouwen, zegt Dijkshoorn, “is niets meer of minder dan een aantal vrienden die op een podium een fijne avond hebben en het publiek daarvan met volle teugen willen laten meegenieten. “Het is geen cabaret. Leon en ik staan als schrijvers op het podium, lezen verhalen op met het papier voor onze neus. We zijn geen mompelende in zichzelf gekeerde kutpoëten die zo nodig het theater in moeten.”  Volgens Dijkshoorn  is er geen echte ‘rode draad’ in het theaterprogramma te bekennen “of het moet zijn dat we graag onze muziekhelden naar voren schuiven. Voor mij zijn dat onder meer funk-king James Brown en rocker-avant-la-lettre Lou Reed; voor Leon met name singer/songwriter John Hiatt en de vorig jaar overleden Bobby Farrell, de dj annex danser van discoband Boney M. We spelen covers van ze, en daarnaast doen we enkele composities van de ongelooflijke goede punkzanger Denvis, die deel uitmaakt van onze gelegenheidsband. Zijn echte rockheld is trouwens David Bowie. “Zijn album Ziggy Stardust is onovertroffen. Bij Bowie is mijn liefde voor muziek ontstaan, die ongelooflijke, vrijwel organische mengeling van muziek en theater, nét wat authentieker dan bij eveneens zo iemand als Alice Cooper: prachtig!” Dijkshoorn heeft het werk van de zeventigerjaren-dichter Johnny van Doorn, alias The Selfkicker, verzameld, “als een van mijn grote voorbeelden van dichters die in al zijn woestheid een vanzelfsprekende manier van optreden had.”

Actualiteit en improvisatie speelt een grote rol in Ook voor vrouwen. “Leon en ik kopen voor aanvang van ieder optreden een plaatselijke krant, kiezen uit die krant één foto, die we vervolgens ter plekke beschrijven.” Het resultaat wordt in de voorstelling voorgelezen en uiteraard wordt de foto in kwestie getoond. “En ik schrijf ieder optreden zo’n vijf à zes nieuwe gedichten aan de hand van foto’s die ik maak tijdens een wandeling door de stad waar we optreden. We staan dus echt als schrijvers op het podium.”

Ook voor vrouwen, met onder meer Nico Dijkshoorn, Leon Verdonschot, Denvis, en The Hank Five. In Theater De Regentes op za 1 oktober. Meer informatie: www.deregentes.nl. T 070-3637798.

Advertentie

Prozac voor het oor

Vincent Bijlo in PePijn met try-outs van nieuw cabaretprogramma

Cabaretier, muzikant, columnist en schrijver Vincent Bijlo zoekt het hogerop in zijn nieuwe theatershow De Cultuuroptimist. Hij belooft Prozac voor het oor, lichttherapie voor het oog, en een weldadige massage voor de hersens.

Uitgerekend in zijn 13^e cabaretprogramma, een cijfer dat velen als een ongeluksgetal zien, gaat Bijlo de optimist uithangen.“Mooie tegenstelling, nietwaar?”, antwoordt Bijlo fris. “Daarbij: je hoort aldoor spreken over cultuurpéssimisme, maar nooit eens over cultuuróptimisme. En het is juist de hoogste tijd voor cultuuroptimisme! Weg met het doemdenken, weg met het navelstaren en de onheilsprofeten. Hoop is namelijk het enige wat we hebben. Zonder hoop geen leven, en zonder leven geen dood. Waar hoop is, is vuur, en dat moeten we, in deze nare kille no nonsensetijden, brandende houden. Want zonder vuur geen warmte, zonder warmte geen liefde en zonder liefde geen mens.”
Dat hij drie maanden geleden wel het slotakkoord van De Mars der Beschaving deed, doet volgens hem aan zijn huidige ongebreideld lijkende optimisme niet af. “Afgezien van de verkeerd gekozen, want wat aanmatigende titel van die manifestatie deed ik vooral mee om de mensen die erbij waren te inspireren.  Het is makkelijk om boos te zijn en om die boosheid te uiten, maar daarmee speel je wel de politiek in de kaart. Als je wilt pareren moet je juist níet meegaan in het debat, het is eerder noodzaak om een zekere gelaagdheid aan te brengen, zoals dat, onder meer, met humor zo goed kan. Je moet juist hoop laten doorklinken, daar kunnen de huidige onheilsprofeten niet tegenop. Er wordt veel getobd en geach-en-wee’d in dit land, maar daar kom je natuurlijk niet verder mee. Het lijkt soms alsof er een soort van grauwsluier over Nederland hangt, alsof we elkaar nog veel meer de dubbele dip inlullen dan eigenlijk noodzakelijk is. Dat is nou die self-fulfilling prophecy: als je maar lang genoeg zegt dat het slecht gaat, dan gaat het vanzelf slecht.”

Ratelbandoptimisme
“We gaan niet blootsvoets over gloeiende kolen lopen, ik ga ook niet zeggen dat je alles kunt als je het maar wilt, er zijn immers al genoeg slechte cabaretiers op de wereld”, vertelt de blinde cabaretier. “Ik ga beslist geen Ratelbandoptimisme aan de dag leggen. Maar ondertussen verkinderdagverblijfiseert Nederland, en ververzorgingshuist het ook. Je ziet mensen tot ver na hun dertigste op fopspenen zuigen, en tegelijkertijd op hun veertigste al oud, chagrijnig en zuur worden. Laat ze maar lullen, de vroegbejaarden, de zwaarlijvigen, de gezapigen, met hun wereldbeeld dat net zo plat is geworden als hun televisies. Ze denken dat het einde van de mensheid nabij is als opeens de economie op klappen staat. Nederlanders kijken vaak naar de grond, ze lopen vaak gebogen, dat komt omdat de wolken hier meestal nogal laag hangen. We moeten vaker met ons hoofd in de wolken lopen.”

In zijn programma gaat hij de blijde boodschap vertellen door een wethouder op te voeren. “De kern van mijn op cabareteske wijze opgebouwde betoog wordt gevormd door een wethouder die aan den lijve Griekse toestanden ervaart omdat hij een budgetoverschrijving bij een bloembakkenproject moet melden. Later krijgt hij door zijn eigen fractieleider een dolkstoot in de rug toegediend. Maar het is beslist geen links actiecabaret, hoor. Het verhaal wordt doorsneden door vier a vijf liederen, waarbij ik mezelf op piano begeleid. Ik heb ook een Facebook-lied gemaakt dat ik met behulp van een vocoder zing. Ken je dat instrument, een vocoder? Denk aan dat ijzige, elektronische stemmetje in Mr. Blue Sky van ELO. Maar nog lang niet alles in mijn programma staat vast. Het zijn nu nog slechts de eerste try-outs. Materiaal heb ik genoeg, daar hoeft niemand bang voor te zijn, het is eerder een kwestie om straks, tegen de tijd dat de première op stapel staat, uit de teksten te schrappen. Soms is het echt een gevecht, een kill your darlings. Maar het moet. Anders buitelen straks verschillende boodschappen over elkaar heen. Gelukkig krijg ik daar veel hulp bij van Genio de Groot, mijn geweldige nieuwe regisseur.”

Vincent Bijlo: De Cultuuroptimist. Te zien in Theater PePijn op wo 28 en do 29 september (try-outs) en op do 10 mei in Theater Diligentia. Meer informatie op www. vincentbijlo.com. Telefonisch kaarten reserveren:  (070) 3610540.

Als nieuwsgierigheid gevaarlijk wordt

Firma MES speelt dwarse maar gewetensvolle komedie

Op een door je telefoonmaatschappij in bruikleen gegeven mobiele telefoon zijn sms-berichten en voicemailmededelingen van de vorige tijdelijke gebruiker blijven staan. Wat doe je? Firma MES maakte er een boeiende en bij vlagen hilarische komedie over.

Dilemma: Stel je voor dat je in staat bent om op je scanner de ongecodeerde telefoon van je bovenbuurvrouw af te luisteren. Terwijl je dat aan het doen bent, blijkt zij in plannen te hebben om iemand iets aan te doen. Wat doe je? Ga je naspeuringen naar haar doen en schakel je hulpdiensten in? Of doe je dat niet omdat je hebt zitten afluisteren, wat immers wettelijk strafbaar is?

A., zou ze in de zaal zitten? Zoiets weet je maar nooit. Zou ze zichzelf herkennen? Ook dat is maar zeer de vraag.
In Volg duikt de jonge Haagse theatergroep Firma MES in de zielenroerselen van ene Anouk. De groep portretteert haar tot in drie dimensies toe, maar weet eigenlijk niet wie zij werkelijk is of moet voorstellen. De groep schetst haar evenbeeld aan de hand van een leentelefoon waarop 263 sms-berichten, vier foto’s en twee filmpjes van haar zijn blijven staan. Waar woont ze? Waar werkt ze? Wie is haar vriend? Het gaat om een mobiel toestel, een tijd geleden onzorgvuldig beschikbaar gesteld door de telefooncompany aan de regisseur van het stuk, omdat het zijne kapot was gegaan. De groep reconstrueert Anouks leven aan de hand van de periode van drie maanden dat zij, op haar beurt, het toestel in handen heeft gehad: ‘Ze houdt van paarden. Dat weet ik vanaf het begin.’ En ze maken een flap-over waarop ze in verkorte vorm alles wat ze van haar weten noteren. Anouk blijkt naast een fervent paardenliefhebster werkzaam te zijn in een restaurant en er een relatie op na te houden met een zekere Job: ‘Hé schat, de laatste mensen zijn de deur uit, maar ik moet alles nog doen. Ben dus nog wel effe bezig helaas. Zie je straks. Kusjes.’ De naspeuringen naar Anouk leiden uiteindelijk tot een deceptie bij de drie acteurs, en gevoelens van wroeging – want in hoeverre mag je ‘zomaar’ andermans berichten uitlezen en via internet naspeuringen naar iemand doen? Afgezien van deze authentieke morele afweging die de groep tijdens het stuk maakt, is er ook een juridische kant, die zegt dat het wettelijk beschermde briefgeheim niet geschonden mag worden, ongeacht of de informatie in of op de informatiedrager in kwestie min of meer vrijelijk toegankelijk is.

In een bij vlagen erg hilarische, goed gespeelde en geregisseerde voorstelling doet de groep gewetensvol verslag van haar zoektocht, en maakt die vol suspense en vrijwel real time aanschouwelijk, tot en met het benarde slotakkoord dat eindigt in een bijna obsessionele hang naar waarheidsvinding en een stiekeme confrontatie met de ware Anouk. Dat alles doet wat zwaarmoedig aan, maar de uitwerking die MES aan deze gewichtige en weerbarstige materie (privacybescherming!) geeft is – gelukkig – vederlicht van toon, een klank die we kennen van de eerdere voorstellingen van het gezelschap.

Natuurlijk, er zijn de laatste tijd meer voorstellingen gemaakt over mensen die Facebookenderwijs in het leven staan en over het feit dat de huidige samenleving overloopt van louter digitale openheid en relaties. Met alle gevolgen van dien voor de eigen en de privacybescherming van anderen die zich in de nabijheid begeven. MES weet er evenwel een laag overheen te leggen die verder reikt. Het is namelijk een waar gebeurd verhaal, en A. kan dus zomaar tussen het publiek zitten. Het leidt tot zoiets als eigentijds en ‘geobjectiveerd’ theater, authentiek en met verve gebracht toneel, dat laat zien dat in iedereen in principe een monstrueuze detective schuilt. Ik bespied, dus ik ben. De alledaagse werkelijkheid, hoe fictief en virtueel op het eerste oog soms ook, op het toneel gebracht. Binnenstebuitentheater – want het theater is bij uitstek het domein van de verbeelding. Paradoxaal ook, zoiets als de ‘onmogelijke’ meting dat een neutrino zich sneller dan licht verplaatst.

Volg van Firma MES is nog van di 27 september tot en met za 1 oktober te zien in Theater aan het Spui. Meer informatie op www.firmames.nl. Reserveren: (070) 346 52 72.

Zoeken naar liefde is een kwetsbare bezigheid

Isa Hoes in Nederlandse toneelversie van When Harry met Sally

When Harry met Sally is een liefdesverhaal over een man en een vrouw die elkaar steeds maar weer tegenkomen, maar niet zien dat ze voor elkaar gemaakt zijn. Isa Hoes en Daniel Boissevain spelen de hoofdrollen in de toneelversie die onlangs van de film is gemaakt.

‘Jammer dat we geen vrienden kunnen zijn. Jij bent de enige die ik ken in Amsterdam.’ Zo eindigt de eerste ontmoeting tussen Harry en Sally in de Nederlandse toneelversie van When Harry met Sally, de wat tegendraadse romantische Amerikaanse filmkraker van eind jaren tachtig, met glansrollen voor Meg Ryan en Billy Crystal. De film draait voornamelijk om Harry’s boude bewering – voor hem in wezen niet meer dan een goeie, ouwe versiertruc – dat tussen mannen en vrouwen een puur platonische liefde niet mogelijk is. Kan dat, een vriendschap tussen mannen en vrouwen, zonder dat daar sex aan te pas komt? “Dat kan zeker wel”, zegt Isa Hoes, die de rol van Sally speelt, “want ik houd er zelf dergelijke vriendschappen op na. Ook Harry en Sally komen elkaar na hun eerste ‘clash’ met enige regelmaat tegen. En dan blijkt dat er toch een innige vriendschap mogelijk is.”

When Harry met Sally gaat vooral over liefdesrelaties tussen mensen. “Dat is een onderwerp dat ingewikkelder is dan twintig jaar geleden,” vertelt Hoes. “Sociale contacten zijn vluchtiger, alles gaat via Facebook en Twitter, en er is veel meer afleiding. Daarbij is het zoeken naar liefde altijd een kwetsbare bezigheid, een bezigheid die steeds moeilijker lijkt te zijn geworden.”

De moderne filmklassieker When Harry met Sally dankt zijn faam niet alleen aan de uiterst spitsvondige en steeds schurende dialogen, maar bovenal aan de orgasmescene. Daarin faket Sally boven haar bord een luid, extatisch orgasme, met Harry tegenover haar, terwijl ze samen in een drukbezocht restaurant zitten. Ook in de toneelversie is deze scene een hoogtepunt. Hoes: “Sally wil Harry laten inzien dat hij het spoor bijster is als hij zegt ‘dat hij er niet trots op is, maar niemand hoort klagen’. Sally betwijfelt dat en dient hem meteen van repliek: ‘Tuurlijk niet. Voordat ze iets kunnen zeggen ben jij toch al weg.’ Waarop ze een vocaal orgasme ten beste geeft. Met een triomfantelijke grijns op haar gezicht sluit ze de beroemde scène vervolgens af. ‘Touché ’, zegt beroepscynicus Harry kurkdroog. En dan pas snapt hij het opeens”, zegt Hoes. Ze weet dat bij iedereen die de film heeft gezien deze scene op het netvlies gebrand staat. Toch heeft zijzelf de film niet opnieuw bekeken. “Ik zou bang zijn dat ik Meg Ryan na ging doen. Nee, wij baseerden ons puur op het script, en zijn dat eerst gaan ontleden. Je moet bij alle zinnen en passages stil durven staan: Waarom staat dit hier en waarom staat het er zoals het er staat? Zo ontdek je nieuwe betekenissen. Wij hebben het stuk daardoor van meer lagen voorzien dan er in het origineel te vinden zijn.”

Het stuk is gebaseerd op de gelijknamige film, maar is in een geheel nieuw jasje gestoken. “We zijn met zes acteurs, met z’n zessen vertellen we het verhaal. De andere vier spelen eigenlijk de wereld om ons heen, bijvoorbeeld klanten in een restaurant, vrienden, vriendinnen. En we hebben het heel erg naar het ‘nu’ gehaald. Mobiele telefoons spelen een grote rol. Zo staan we veel te bellen op het toneel. Leuk toch?  Iedereen staat te bellen tegenwoordig, waar je ook bent. Een stel aan een cafétafeltje, allebei bezig met hun telefoon, dat vind ik zo’n beeld van nu.”

Isa Hoes is begin jaren negentig bij het grote publiek bekend geworden door haar rol van Myriam in de soap Goede tijden, slechte tijden. Maar ze speelde ook (gast)rollen in de televisieseries Medisch Centrum West, Vrouwenvleugel, Twaalf steden, dertien ongelukken, All Stars, Windkracht 10 en Rozengeur & Wodka Lime. Ze heeft ook televisieprogramma’s gepresenteerd. Van oorsprong is ze toneelspeelster. Ze heeft twee jaar les gehad aan de Toneelacademie Maastricht. “Juist die afwisseling in werkzaamheden is leuk,” zegt de inmiddels 44-jarige actrice. “Eigenlijk speel ik ieder jaar wel een keer in een toneelvoorstelling.”  Dat het nu iets langer heeft geduurd voordat ze weer het podium op ging heeft te maken met het overlijden van haar man Antonie Kamerling. Ze zegt haar leven weer te hebben opgepakt. “Alles wat je hebt meegemaakt is nu voor een groot deel voorbij. Alle angst en alle paniek. Nu leven we wel nog met een groot verlies en verdriet, maar ik ben een aanpakker. Ik kan niet anders. Dit is gewoon wie ik ben . Ik vind het leven veel te leuk. Ik geniet gelukkig nog steeds van heel veel dingen en dat wil ik ook aan mijn kinderen laten zien, dat het leven écht heel erg leuk is.” Na afloop van de premierevoorstelling in De Goudse Schouwburg in Gouda ontving ze een staande ovatie van het uitzinnige publiek. “Ik ben blij dat ik weer op het podium sta en ik speel met heel veel plezier in deze prachtige voorstelling. Het geeft me veel energie. Moet ook wel, want tot eind januari volgend jaar spelen we dit stuk zo’n keer of tachtig.”

When Harry met Sally met onder meer Isa Hoes en Daniel Boissevain. Te zien in de Koninklijke Schouwburg op ma 26 september. Meer informatie: www.ks.nl of T 0900-3456789.

Wonderlijke en poëtische beelden van een theatraal goochelaar

‘Hallucinaties met een humoristisch effect’

Jakop Ahlbom is bij uitstek de publiekslieveling van Theater aan het Spui: trouwe bezoekers riepen al twee van zijn recente voorstellingen uit tot beste van het seizoen. Begin september is hij er opnieuw te gast, deze keer met Vielfalt.

“Theatermaker”, antwoordt Jakop Ahlbom direct en volmondig op de vraag of hij zichzelf allereerst magiër, illusionist dan wel goochelaar voelt. Dat klinkt logisch: hij heeft een theateropleiding achter de rug en hij presenteert zijn creaties in theaterzalen – in Nederland, en ver daarbuiten trouwens. Maar Ahlbom zet wel onorthodoxe media en middelen in, waaronder illusionisme, acrobatiek, dans, slapstick, muziek en beeldende kunst. En met deze middelen trekt hij een fantasierijke en fascinerende wereld op om zich heen. Een op zijn kop gekeerd universum dat volstrekt op zichzelf staat, en waarin werkelijk alles kan maar toch wel degelijk een verhaallijn te bespeuren is. En juist dat laatste element wijst uit dat hij uit het ware theaterhout gesneden is. De gevoelens en intenties waarvan hij in zijn voorstellingen blijk geeft, slaan niet alleen op de verhaallijn maar zijn rechtstreeks afkomstig uit Ahlboms zoektocht naar het onderbewuste.

Jakop Ahlbom, in 1971 geboren in Zweden, kwam begin jaren negentig via omzwervingen in Denemarken en Duitsland waar hij workshops deed naar Nederland, waar hij de Mime Opleiding in Amsterdam volgde. Daar ontving hij in 1998 de Top Naeffprijs als zijnde de meest veelbelovende student. De jury omschreef hem als een gretig, markant en uitbundig talent. Zijn eerste theatervoorstellingen werden als ‘vernieuwend’ ervaren. “Dat had ikzelf helemaal niet verwacht”, zegt Ahlbom. “En hoewel aanvankelijk niemand mijn manier van theatermaken kon plaatsen, is de theatrale vorm waarin ik me uit een voor mij vanzelfsprekende. Ik houd van mystiek en dat heb ik gekoppeld aan mijn van jongs af aanwezige kinderlijke fascinatie voor goochelen en het gereedschap van goochelaars. Ik heb het vak altijd willen leren, en in de tijd dat ik als kelner werkte op Festival De Parade, kwam ik iemand tegen die me inwijdde in de altijd geheimzinnig aandoende eerste beginnerbeginselen van het vak. Daarna ben ik het goochelen meer en meer gaan opzoeken. Uiteindelijk heb ik het vak grotendeels zelf geleerd. Ik haalde wat goochelboeken in huis en ben aan het oefenen geslagen. Eindeloos oefenen, eigenlijk, je moet namelijk uiterst veel geduld hebben om de handigheidjes tot in vele graden van perfectie in mijn vingers te krijgen. Gaandeweg kreeg ik contact met professionele goochelaars en kreeg ik de mogelijkheid uit hun kennis te putten. Nog steeds vind ik mezelf niet zo’n goede goochelaar trouwens vergeleken bij de echte grote mannen van dit vak.”

In Vielfalt probeert een man zijn zoekgeraakte, door een goochelaar weggetoverde, geliefde terug te vinden. Letterlijk komt hij tijdens zijn onwaarschijnlijke zoektocht terecht in het hoofd van de goochelaar in kwestie, een oord waar een illustere magiër vrouwen in het web van diens hersenspinsels gevangen houdt. Al de vervreemdende gedachtesprongen die daaruit voortspruiten worden door Ahlbom op een onnavolgbare wijze verbeeld. Je ziet situaties op het toneel die je nooit voor mogelijk had gehouden. Ahlbom laat er zijn zijn liefde voor het illusionisme en het goochelen de vrije loop. Ahlbom: “Het is een wereld waarbinnen gedachten, ideeën en associatieve invallen alle kanten op kunnen schieten. Vielfalt gaat wat mij betreft over verlangen en fantasie, over illusie en desillusie. Het is een verhaal over de liefde en een ode aan de theatrale fantasie. Het is geen autobiografisch verhaal of zo, maar de goochelaar in het verhaal is wel als een alter ego van me. Aanvankelijk was hij wat beducht voor de reacties die zijn voorstelling teweeg zou brengen. En was hij opgelucht toen mensen zeiden deze niet als luguber te ervaren, maar er juist humor in te zien. “De kracht van Vielfalt is dat het geen geforceerde, van te voren bedachte, comedy is. Het zijn mijn hallucinaties die vaak een uiterst humoristisch effect blijken te hebben.”
De voorstelling dateert uit 2006 en was eerder in Theater aan het Spui te zien. Voor de nieuwe reeks voorstellingen heeft hij een grotendeels nieuwe cast moeten samenstellen. “Het zoeken naar nieuwe spelers is steeds als een speld in een hooiberg. Het moeten per definitie ijzersterke theaterpersoonlijkheden zijn, die in technische zin ook nog eens uitmuntend moeten kunnen bewegen en dansen. Daarom zorg ik er bijvoorbeeld voor dat mijn spelers turnlessen krijgen. Daarom ook is er voor iedere reprise opnieuw een lange repetitieperiode nodig voordat alles precies zo loopt zoals het bedoeld is.”

Vielfalt van Jakob Ahlbom is te zien in Theater aan het Spui van vrijdag 9 t/m di 13 september. Meer informatie en reserveren op www.theateraanhetspui.nl of T (070) 346 52 72.

‘Héél veel, héél mooi voorstellingen’

Theater aan het Spui als gedroomde ‘huiskamer’ van Den Haag, Drang en jeugdtheater in 2011-2012

Theater aan het Spui heeft zich de afgelopen drie jaren ontworsteld aan zijn verleden en zichzelf opnieuw uitgevonden.

“Wat we kunnen verwachten in het nieuwe seizoen? Héél veel, heel móóie voorstellingen”, zegt Cees Debets oprecht, terwijl hij daarbij gelijktijdig een kenmerkend en onverholen optimisme in zijn stem legt. De directeur van Theater aan het Spui heeft in de drie jaar dat hij in wat hij zelf ‘de huiskamer van Den Haag’ is gaan noemen, het indertijd wat verstofte karakter van het eerste echt als vlakkevloertheater bedoelde theater van Nederland omgetoverd tot een plek die zoals vanouds aanspraak mag maken op een vooraanstaande plaats in het Haagse en zelfs landelijke theatercircuit. Niet alleen door zijn uitstekende, gevarieerde en gelukkige hand in de programmering, maar ook door ogenschijnlijke futiele en marginale ingrepen als het bij binnenkomst door zijn medewerkers openhouden van de foyerdeuren, en de steevast gezellige nazit die in de regel makers, spelers en publiek dichter bij elkaar brengt.
Het aanbod van Theater aan het Spui varieert van literaire bijeenkomsten die tot stand komen in samenwerking met BorderKitchen, een volbloed ‘dochter’ van het Crossing Border Festival, tot jazzoptredens en, “experiment”, aldus Debets, nu en dan ook lunchvoorstellingen. Maar het hart van de theaterprogrammering wordt toch nog altijd gevormd door toneel, (muziek)theater en moderne dans in de avonduren. Sinds vorig jaar is daar ook jeugdtheater bij gekomen (zie elders).

“Het is fijn dat we inmiddels behoorlijk wat ‘vaste’ bespelers tot onze ‘stal’ kunnen rekenen”, vervolgt Debets, in 2010 nog door collega’s verkozen tot beste theaterdirecteur van Nederland, “topgroepen zoals NT Gent, Need Company, Onafhankelijk Toneel, Ro Theater, Veenfabriek, Wunderbaum en onder meer ’t Barre Land. Groepen waar ik stuk voor stuk trots op ben dat ik ze in Theater aan het Spui mag presenteren. Ze brengen voorstellingen die ik werkelijk niet zou willen missen.” Zijn drijfveer? “Ik wil graag aantonen dat er behoefte is aan mooie voorstellingen en mooie momenten. Maar, eerlijk is eerlijk, op papier klinkt alles aanlokkelijk. In werkelijkheid moeten veel producties natuurlijk nog gemaakt worden, hoe mooi alles ook op papier lijkt te zijn.” En opnieuw somt hij op: “De Firma MES, Ceremonia, Compagnie C de la B, Guy Cassiers’ Toneelhuis en Abattoir Fermé”, dat zijn groepen die iederéén zou moeten zien, dat durf ik nu al wel te zeggen.”

Theatergroep Drang over hebzucht en machtshonger

Vinger aan de pols van de huidige tijd

Theatergroep Drang houdt altijd het tijdsgewricht waarin we leven in het oog. Ook het komende seizoen is dat zo, met onder meer MacMadoff, een nieuw stuk over hebzucht en machtshonger in tijden van voortdurend financieel crisismanagement.

Theatergroep Drang opent het seizoen eind oktober met een lange reeks voorstellingen op locatie van MacMadoff. “We verweven het bekende weergaloze koningsdrama Macbeth van William Shakespeare met passages over Bernie L. Madoff, de meesteroplichter bij uitstek”, zegt artistiek leider van Drang, Lucienne van Amelsfort. “Hij is de man die onlangs voor een periode van 150 jaar de bak in draaide, en wiens zoon onlangs zelfmoord pleegde. Madoff was de bedenker van een piramidespel, dat regelrechte miljardenfraude bleek te zijn.” Het stuk vertelt in de aanloop naar de recente kredietcrises over de hebzucht en de machtshonger van financiële kopstukken die niets ontziende zwendelaars blijken. “Economie is de nieuwe machtsorde geworden, en die importantie lijkt nog met de dag toe te nemen”, vertelt Van Amelsfort. MacMadoff zoomt in op het bankwezen en laat zien hoe onmenselijk ver mensen willen gaan om hun hebzucht te bevredigen. Het stuk is wat mij een vinger aan de pols van de huidige tijd. Toen ik en Ton Theo Smit, naast mij artistiek leider bij Drang en onze vaste schrijver van toneelteksten, een tijdje geleden Macbeth herlazen wisten we meteen dat we dit stuk bijna een op een konden gebruiken. Hij schrijft een geheel nieuw stuk op basis van Macbeth, uiteraard met het nodige respect voor het origineel van Shakespeare voorop.” Theatergroep Drang speelt het op een ‘passende’ locatie, ergens in de stad. “We zijn er nog niet mee rond, maar we hebben nu twee locaties in het vizier, plekken die ook echt wat bijdragen aan de inhoud van het stuk. De cast is al wel rond, met onder meer Esgo Heil en Wim Meuwissen.”

Verderop in het seizoen maakt regisseur Kiek Wishaupt een stuk over drie vrouwen achter Geert Wilders. De drie vrouwen van G. wordt volgens Van Amelsfort een ‘parodie op een operette’ naar een oorspronkelijk idee van Marike Mingelen. “Geert komt niet zelf aan het woord, maar we zien hem wel via drie vrouwen die in zijn nabijheid verkeren: zijn moeder, de woordvoerder voor zorg van de PVV en zijn Hongaarse vrouw, die we eigenlijk nooit zien en hem als een schim omgeeft.” Wishaupt maakte bij Drang eerder de voorstelling En alle vreugd en werk lijkt ver en overbodig.

Drang sluit het seizoen traditioneel af met een serie Zomeravonden, podium voor jong talent. “Bekommernis om jong talent is niet meer ‘hip’ en in de cultuurpolitiek is talentontwikkeling zelfs een regelrecht scheldwoord geworden. Maar wij vinden het erg belangrijk. We zien dat jongeren die we kansen hebben geboden, uitvliegen naar toneelacademies waarvan de eersten alweer bij ons terugkeren. Dat is mooi om te zien.”

Wie de jeugd heeft …

Volop jeugdtheater in Den Haag

Het bekende spreekwoord luidt dat de toekomst in handen is van wie op de jeugd kan rekenen, en het gaat uit naar al die Haagse theaters die dit seizoen jeugdtheater op het programma hebben. En dat zijn er nogal wat.

Zowel de (piep)jonge, puberale, adolescente theaterganger als diens goedwillende ouders kunnen komend seizoen naar hartenlust (s)hoppen: onder meer van Theater aan het Spui naar Stella Den Haag, naar Theater De Regentes, Theater Diligentia, de Koninklijke Schouwburg en naar de kerstvoorstellingen van Jeugdtheaterschool Rabarber.

“Jonge theaterbezoekers aan je binden is belangrijk”, zegt Cees Debets, directeur van Theater aan het Spui. In zijn theater zijn vanaf begin oktober regelmatig, ook op schoolvakantiedagen, jeugdtheatervoorstellingen te zien. “Theater aan het Spui wil graag een theater voor alle inwoners van Den Haag zijn. Bovendien leert het kinderen van jongs af aan de weg naar je zalen te vinden en komen ze daardoor als ze ouder zijn wellicht nog eens bij ons terug. Nog afgezien van het feit dat het bezoeken van jeugdtheater even leuk, mooi en leerzaam kan zijn als voorlezen of een zelf een boek lezen.” Debets heeft voorstellingen op het programma staan voor kinderen vanaf 2 jaar: Frank Groothof in de peutervoorstelling Jazzbabar en zelfs eentje voor 1+: Er was eens,er was eens. Maar ook alle andere leeftijdsgroepen staat het theater ter beschikking: van Theatergroep Max tot Stella Den Haag en Theatergroep Siberia. Vooral  de prijswinnende voorstelling Help! is heel erg leuk: “Het is een muzikale voorstelling over de begindagen van The Beatles. Deze voorstelling heeft hier al eerder met heel veel succes gespeeld. Het is ontzettend leuk om ouders en kinderen naast elkaar te zien genieten  van de geweldige Beatles-muziek.”
Jeugdtheaterschool Rabarber verzorgt net als ieder jaar weer een reeks ‘kerstvoorstellingen’ in Theater aan het Spui. De school heeft dit jaar gekozen voor het griezelverhaal met een feelgood-einde De Klokkenluider van de Notre Dame.

Ook Stella Den Haag is het komend seizoen geregeld in Theater aan het Spui te vinden. De Haagse jeugdtheatergroep speelt daar De Witte Reus (7 +) , een muzikale komedie waarvoor artistiek leider Hans van den Boom de tekst schreef. Van den Boom: “Ik wil graag tegenwicht bieden tegen al het kommer en kwel dat dag in dag uit op ons netvlies en dat van de kinderen komt. De Witte Reus is een hilarisch stuk, met monsters die op zoek zijn mensenvlees en een vrouw die een kind wil baren.” Voorts speelt de groep In de Nesten (6+), een reprise die evenwel in een nieuw jasje wordt gestoken, al was het maar omdat de muziek deze keer niet live wordt uitgevoerd, waar dat aanvankelijk wel het geval was. “Deze muziektheatervoorstelling, waarvoor Moessorgski’s Schilderijententoonstelling als muzikale basis dient, hebben inmiddels tienduizend kinderen gezien. Daarom gaan we nu een uitgebreide tournee door Nederland en België doen.” Stella reist dit seizoen bovendien naar Broadway, New York, om er op uitnodiging de voorstelling Niemand weet, niemand weet te spelen. De groep is internationaal een geziene gast, want juist deze lente was de groep nog in Australië. Stella’s openingsvoorstelling is min of meer een gelegenheidsproject. “Met vier cellisten van het Residentie Orkest bereiden we op dit moment Schuberts Der Tod und das Mädchen voor. Het is bedoeld voor het Haags Uit Festival, maar als het even lukt willen we het doorspelen, wellicht in ons eigen Stella Theater of trekken we ermee langs scholen.”

Net als de eerdergenoemde theaters ziet ook de Koninklijke Schouwburg de jeugd graag toestromen. Hoogtepunten in de residentiële bonbonnière, en soms ook in de bovenzaal Het Paradijs, zijn onder meer Buurman en Buurman (3+), Mannetje Jas, naar de strip van Sieb Posthuma, (4+), de familiemusical Jip en Janneke (5+), en de ‘rockopera voor de hele familie’ Kees de Jongen, naar Theo Thijssen.

Theater De Regentes doet ook een duit in het zakje met voorstellingen die zich voornamelijk richten op kinderen tussen 4 en 8 jaar. Voorstellingen die zich vooral richten op hun directe leefwereld, zoals  de poppentheatervoorstelling Een heer van wol (4+), Meester van de Zwarte Molen door Het Laagland (8+), en Het Filiaal met Tap ’n Tabla (8+).

Tot besluit is uiteraard Theater Diligentia, als vanouds, van de partij op het kinderfeestje. Niet overdadig, wel regelmatig zijn er voorstellingen te zien van, onder meer, Theater Lejo (4+), Poppentheater Jacobus Wieman (3+), Theater Terra (4+) en Opus One (8+). Een van de hoogtepunten lijkt te worden de musical Klein Duimpje (4+).

www.theateraanhetspui.nl
www.rabarber.net
www.stella.nl
www.ks.nl
www.deregentes.nl
www.diligentia-pepijn.nl