Esther Scheldwacht gloreert in karaoke-tragedie
In De Sunshine Show legt actrice Esther Scheldwacht een ons onwelgevallige wereld bloot. Haar ‘karaoke-tragedie’ toont het verhaal van een Thaise ladyboy die zich gedwongen ziet zich te prostitueren. Een treurige, in plastic verpakte seksshow mondt uit in een voorstelling over liefde voor een kind en innerlijke kracht.
‘Kijk daar eens’, zo fluisterde haar tante haar eens in tijdens een jeugdig bezoek aan Indonesië. ‘Dat zijn hoertjes. Wat zien ze er mooi uit, hè? Maar het zijn jongens. Straks komen de knokploegen om hen een lesje te leren’. Het moet voor Esther Scheldwacht – achteraf gezien – als doorslaggevend worden beschouwd voor het maken van de voorstelling De Sunshine Show. De actrice bracht het zelfgeschreven stuk vorig seizoen uit, en het werd onlangs geselecteerd voor het Theaterfestival, dat de meest interessante producties van het vorige seizoen bijeenbrengt. Tot eind november gaat ze ermee het land door en ze is daarbij wederom in Den Haag te zien. Tegelijkertijd werd ook de voorstelling Mighty Society 10, waarin ze een Indische moeder speelt, geselecteerd voor ditzelfde festival. Dubbel werk aan de winkel dus. “Die tweevoudige selectie is fijn, geeft me vleugels, en betekent voor mij een bevestiging en erkenning van mijn kunnen”, zegt Scheldwacht, die met name furore maakte in producties van het Ro Theater, maar ook actief was bij tal van andere toonaangevende toneelgezelschappen.
De Sunshine Show is het schokkende en authentiek aandoende relaas die aan de hand van voorgelezen brieven uit de doeken wordt gedaan, brieven van een Thaise ladyboy die een relatie aangaat met de Haagse Annemieke. Zij raakt zwanger van hem, maar besluit de relatie met hem te verbreken. Daardoor krijgt hij zijn zoon nooit te zien. Tien jaar lang schrijft hij brieven aan zijn zoon die hij niet verstuurt. Teneinde aan het geld te komen waarmee hij zijn familie moet onderhouden, belandt de geblesseerde ex-Thai-bokser in de volkomen dolgedraaide molen van de veeleisende Thaise toeristen- en seksindustrie, die hem ertoe brengt om uiteindelijk een seksewisseling te ondergaan. Van Thaise man wordt hij een zich prostituerende ladyboy; en van ladyboy tot een als typisch sexy vrouw uitziende mannenverleidster. “In mijn jonge jeugdjaren vertelde een oom me vaak over zijn bezoeken aan Thailand en aan andere landen in het Zuidoosten van Azië”, vertelt Scheldwacht. “Het zijn verhalen die me zijn bijgebleven, me zeer bezig hebben gehouden en groe indruk op me maakten”.
Haar toneelpersonage is voortgekomen uit de eerste editie van de voorstelling Hollandse Spoor die het Nationale Toneel in 2008 uitbracht. Uit lukrake improvisaties met een roze truitje en rokje dat ze uit een kostuumrek griste en met een pruikenbak die in de nabijheid stond, ontstond opeens de figuur van een Thaise ladyboy. “Later is uit dat kleine scènetje die dat toen opleverde, mijn lievelingspersonage gegroeid. In de kleedkamer ben ik gaan doorassociëren, en zo plantte zich in mijn hoofd zijn levensverhaal”. Achter het personage gaat een wereld schuil die haar fascineert. “Transgenders zijn dapper. Hun eenzaamheid, hun authenticiteit, daar heb ik een zwak voor”.
Het kostte enige moeite en tijd om het verhaal aan het geduldige papier toe te vertrouwen. “Ik ben ruim twintig jaar actrice, heb nu en dan uitstapjes gemaakt als regisseur en (column)schrijver, maar ik durfde eigenlijk niet zo goed”, bekent ze. “Uiteindelijk voelde ik een innerlijke noodzaak om dit verhaal op te tekenen”. En, zo licht ze toe: “Schrijven bevrijdt. Ik kan mijn fantasie de vrije loop laten en alles maken zoals ik het wil”. Uiteindelijk heeft ze niet alleen de toneeltekst geschreven, maar besloot ze de regie op zich te nemen en om haar personage eigenhandig in woord en beeld gestalte te geven. “Ik wil het liefst dat alles mogelijk is als het om toneelspelen gaat, dus ook dat een vrouw een man kan zijn of vice versa.Op de basisschool al speelde ik een mannenrol in de eindmusical, het was de enige interessante rol in het stuk. Later op de toneelschool heb ik dat ook wel gedaan”.
Ongeveer een jaar geleden was er een openbare reading van haar tekst in Theater aan het Spui. “Toen kreeg ik vele reacties van mensen die zeiden aangedaan te zijn, zozeer dat ik prompt verder ben gaan schrijven en schaven aan de tekst”. Geld was en is er nauwelijks of niet voorhanden. “Ik ben een beetje mijn eigen reizende circusje nu, ben niet in handen van een gezelschap dat alles voor me regelt”. De rekwisieten zijn op geluk bijeen vergaard. “Bij het Ro Theater heb ik een bed dat was afgekeurd voor een productie, voor een luttel bedrag over kunnen nemen. Ik heb veel geluk en goodwill mogen ontvangen”.
Als een gevestigd toneelschrijfster beschouwt ze zichzelf vooralsnog niet. “Ik ben aan een nieuw stuk begonnen, getiteld Op een mooie Pinksterdag. Dat wou ik aanvankelijk ook zelf spelen, maar het is zozeer verklonken aan een mannelijk personage, dat mijn echtgenoot, de acteur Stefan de Walle, het gaat spelen. En ik ga hem daarbij regisseren. Dat wordt nog wat”, lacht de geboren Haagse. Voorlopig wachten haar straks een herneming van Mighty Society en nu een uitgebreide landelijke tournee en een eerste herneming van De Sunshine Show op Lowlands. “Ik ben benieuwd hoe het daar valt, in een theatertent en tussen jongeren die een rumoerige omgeving gewend zijn”. Van haar zoons (14 en 18) móest ze op het voorstel van Lowlands ingaan, vertelt ze. “Ik moet daarom op zoek naar pruiken, want de oudste gaat met twee vrienden in travestie het festivalterrein rond om reclame voor mijn voorstelling te maken.” Want de publiciteit voor haar stuk, die moet ze dus ook zelf ter hand nemen.
De Sunshine Show van en met Esther Scheldwacht is op woensdag 4 september te zien in Theater aan het Spui. Mighty Society 10 is op zondag 1 en maandag 2 september te zien in Theater aan het Spui. Telefonisch kaarten bestellen: (070) 346 52 72. Meer informatie: www.theateraanhetspui.nl.
Eric Korsten 