Ballet met bejaarden

Veenfabriek presenteert ‘Nieuwe Wereld Symfonie’

Drie oude mannen besluiten er nog geen punt achter te zetten, maar samen met een negenkoppig corps de ballet van zeventigplussers het toneel te bestijgen en te fantaseren over een nieuwe wereld.

Ze grommen als dieren, dansen hun ballet met rollator en stok, ze zijn wild en geletterd, stokdoof en stekeblind – maar hebben hun ogen wijd opengesperd. Nieuwe Wereld Symfonie is een muziektheatervoorstelling gespeeld en gedanst door twaalf mannen en vrouwen van tussen de 67 en 89 jaar oud. “Senioren en baby’s die kunnen lopen maken vaak op dans gelijkende bewegingen”, licht actrice, regisseur en tekstschrijfster Elsa May Averill toe over de muziektheatervoorstelling Nieuwe Wereld Symfonie. Ze ontmoette een wereld aan beweging, die aan beperkingen onderhevig was, maar ook nieuwe mogelijkheden bood. “Bewegingen die volwassenen niet meer kennen of zich die misschien niet toestaan”, aldus Averill, die aan de mimeopleiding in Amsterdam afstudeerde en ook bekendheid geniet als filmactrice, onder andere als Helene Grinda in de tv-serie Bernhard, schavuit van Oranje.

Mooi toeval, noemt ze het: Op het moment dat Veenfabriek haar vroeg een voorstelling te maken over senioren, had ze juist al wat voorwerk gedaan, namelijk een eigenhandig onderzoek naar de motoriek en bewegingen van peuters en senioren. “Ik wilde een ballet voor senioren maken. Toen bleek dat Veenfabriek al eens een Zwanenmeer had uitgebracht, en ikzelf een seniorenversie van bijvoorbeeld Giselle niet zag zitten, ben ik zelf een ballet gaan bedenken.” Goedlachs: “Het moest wat mij betreft in ieder geval megalomaan zijn, over het leven en de hele wereld gaan, en operatesk zijn”. Daarop ontstond al snel het idee de Negende symfonie (1893) van Dvořák te gebruiken, ook wel getiteld Uit de Nieuwe Wereld. “Een prachtig, inmiddels tot cliché verworden programmatisch muziekstuk, verkrijgbaar als best of in ieder Kruidvatfiliaal.”
De zoektocht naar senioren die aan de repetities wilden meedoen en die ook op het podium durfden plaats te nemen was niet eenvoudig. “We zijn in Leiden, de vestigingsplaats van de Veenfabriek, naar een relatief klein wooncomplex voor senioren gegaan. We hebben daar toen onze ideeën aan de bewoners ontvouwd. We hebben er later ook een auditie gehouden. Twaalf senioren hadden we nodig, en precies dat aantal meldde zich aan”. Grappig: “En vervolgens werden wíj, de theatermakers, dus gemonsterd, in plaats van andersom!“

In grote lijnen volgt de theatervoorstelling de oorspronkelijke opbouw van de vierdelige symfoniemuziek van Dvořák. Averill: “Het eerste deel gaat over natuur, indianen, beesten en verleiden. In deel twee gaat het over het hier en nu: de kwetsbaarheid van ouderen, hun eenzaamheid en de leegte waarvoor ze zich nu vaak gesteld zien. In het derde deel wordt getoond welke plaats ouderen innemen in de huidige snelle wereld van beeld en geluid. In het laatste deel wordt vooruitgeschouwd. Naar een nieuwe, gedroomde wereld, hier of op een andere planeet”.

Nieuwe Wereld Symfonie doet in de verte denken aan de documentaire over de voormalige danssterren van Les ballet russes en optredens van het legendarische Amerikaanse seniorenkoor Young @ heart. De wisselende gesteldheid en vitaliteit van de tachtigplussers die oude en nieuwe popsongs zingen is legendarisch. Het koor was een decennium terug ook enkele malen in Rotterdam te zien. “Die optredens heb ik gemist, maar de documentaire ken ik natuurlijk wel. Brak en broos en toch zoveel power. Hartverwarmend”.

Nieuwe Wereld Symfonie van de Veenfabriek is op dinsdag 3 en woensdag 4 december 2013 te zien in Theater aan het Spui. Meer informatie op www.veenfabriek.nl en www.theateraanhetspui.nl. Telefonisch reserveren: (070) 346 52 72.

Advertentie

Een politiek reisverslag op toneel

Nationale Toneel vergaapt zich aan Perscentrum Nieuwspoort

De rekenschap die het Nationale Toneel zich van zijn eigen keuze geeft om zich te verheffen tot stadsgezelschap, krijgt stilaan contouren. Daar wordt nu de voorstelling Nieuwspoort aan toegevoegd. Nieuwspoort-regisseur Casper Vandeputte: “De aanspreekvorm van ‘nationale’ schept verplichtingen”.

Onderzoeksjournalistiek? Theater! Waar kranten en zelfs omroepen het verzuimen of nog maar mondjesmaat mensen en middelen vrijspelen voor doorwrochte analyses of reportages, is de laatste tijd het theater uitgegroeid tot de plek bij uitstek voor het gewaardeerde journalistieke handwerk. Het levert in de beslotenheid van het verlichte theaterkwadrant vaak fascinerende, door de actualiteit ingegeven, geëngageerde beschouwingen op, veelal gemaakt door een generatie van nieuwe, jonge theatermakers. Een greep: Marjolein van Heemstra, De Warme Winkel, Ilay den Boer, Sadettin Kırmızıyüz, Wunderbaum en een voorstelling als Vermogen door de ‘oudgedienden’ van Mugmetdegroudentand, die binnenkort in Theater aan het Spui te zien is. En niet te vergeten natuurlijk de theaterhit De Prooi die nog vers in het geheugen ligt en het inmiddels tot tv-serie heeft geschopt, al ligt daar juist wél gedegen onderzoeksjournalistiek aan ten grondslag van auteur/journalist Jeroen Smit. Het NT doet na De Prooi een extra duit in de nu landelijk aardig gevulde zak die ‘journalistiek theater’ heet, want Casper Vandeputte, de huidige talentvolle regisseur bij NT, plus enkele ‘fresh arrivals’, zeg maar: jonge acteurs, kreeg bij het NT van Perscentrum Nieuwspoort verleden maand de mogelijkheid zich onder te dompelen in de politieke (schijn)bewegingen van alledag die zich aan het Haagse Binnenhof en Perscentrum Nieuwspoort voordoen. Die locaties zijn slechts op een steenworp afstand gelegen van de repetitielokalen van deze toneelgroep, die tot een van de grote van het land behoort. Pikant ook, want als kunstinstelling nog maar kortgeleden politiek op de korrel genomen door dezelfde onberekenbare politiek, toen het zich onder het dedain van staatssecretaris Halbe Zijlstra opeens moest zien te legitimeren. En dat maakte de spanning tussen politiek en toneel, ergo tussen Vandeputte cum suis en de politici, juist nu erg voelbaar.

De politiek op het podium. Ze kunnen allebei niet zonder conflict en actie, en spelen zich en public af. Een groot verschil is echter de rol van dat podium. In de theaterwereld hebben zich daarover grote conflicten voorgedaan. Of het nou om Brecht ging, of de Actie Tomaat die zich eind jaren ‘60 richtte tegen de tot elitaire kunst leidende overheidsbemoeienis richtte, dan wel de discussie om wijktheaters te behouden: De maatschappelijke rol van het podium moet telkens weer worden bevochten.

“We werden benoemd tot Nieuwspoortrapporteur 2013”, vertelt Vandeputte enthousiast, die als tv-kijker een Nieuwsuur- en Buitenhof-adept blijkt te zijn, “zoals eerder journalist Joris Luyendijk en Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer”. Maar de aanleiding om in te gaan op het maken van Nieuwspoort ligt voor Vandeputte nog ver daarvoor. “Mijn opa was in België een bekend senator. Op mijn achtste hield ik op school een spreekbeurt over politiek. En de laatste verkiezingstijd in Nederland heb ik en detail gevolgd vanwege de bezuinigingen die de kunsten net daarvoor te slikken hadden gekregen. Bovendien groeide ik in Utrecht op met het toneel van de Paardenkathedraal, toentertijd het stadsgezelschap daar, en waren erg aanwezig. Vanaf het moment dat ik bij het NT neerstreek ging het binnenin me borrelen en vroeg ik me af op welke manier ik inhoud kon geven aan de zelfverkozen bepaling van de groep om stadsgezelschap te zijn. En toen kregen we dus opeens toegang tot sociëteit Nieuwspoort en het gebouw van de Tweede Kamer. We mochten vrijelijk op onderzoek uit”.

Het was, volgens Vandeputte, bijzonder de deuren te mogen openen, zelfs opzienbarend om speechschrijvers te ontmoeten. “Zoals die van Alexander Pechtold bijvoorbeeld”. Maar ondertussen moeten al die indrukken in de wandelgangen, opgedane, vertrouwelijke gesprekken met politici en hun woordvoerders aan de bar in Perscentrum Nieuwspoort, al die speeches en vertogen wel in een heus theaterstuk uitmonden. “Toen we instapten wisten we niet waartoe dit avontuur zou leiden. Nog steeds is het moeilijk kiezen uit de berg aan gegevens en voorvallen waar we theatraal wat mee willen doen. Maar de contouren zijn er. Het wordt een voorstelling die gaat lijken op een reisverslag, zoals je over een bezoek aan een ver land, op bezoek bij vrienden, wilt vertellen”, zegt Vandeputte, die recentelijk met Speeldrift successen oogstte. “Zie het als een getuigenis, op journalistieke, maar persoonlijke wijze”. Vol bravoure neemt hij de term New New Journalism in de mond. Naar New Journalism, de soort journalistiek met literaire trekjes dat grondleggers Tom Wolfe en Truman Capote eind zestiger jaren introduceerden. Wolfe gebruikte niet uitsluitend feiten, quotes en andere journalistieke technieken: door feiten op te schrijven als was het fictie bleek een verhaal opeens meer tot de verbeelding te spreken.

Vandeputte heeft door Nieuwspoort een vergroot respect opgedaan voor het beroep van politicus en de politiek. “Lantaarnpalen of kunst?!?”, roept Vandeputte uit. En dan, volleerd: “Dat is de vraag niet. De vraag luidt: hoeveel kunst en hoeveel lantaarnpalen? Lantaarnpalen heb je nodig om veilig naar het theater te kunnen”. Geleerd op de mediatraining die ze aangeboden kregen. “Toen bleek dat ik binnen de kortste tijd was vastgeluld”, stelt Vandeputte onthutst vast. “Terwijl ik dacht dat ik als regisseur de boel toch aardig op de rails had. En politici worden dus ook xo aan de tand gevoeld. Nee”, zo besluit Vandeputte, “mijn beeld van de politiek is absoluut ten goede bijgesteld”.

Nieuwspoort door het Nationale Toneel is van woensdag 20 tot en met zaterdag 23 november 2013 te zien in het NT Gebouw, Meer informatie op http://www.nationaletoneel.nl. Telefonisch kaarten bestellen via 0900-3456789.

Slachtoffer wordt dader

In het prijswinnende toneelstuk Mogadishu verwerkte de Engelse schrijfster Vivienne Franzmann haar ervaringen als lerares op middelbare scholen in Manchester en Londen. ‘Ik geef je nog een laatste kans om de waarheid te vertellen. Dus denk heel goed na over wat je zegt…’

Mogadishu van De Utrechtse Spelen (DUS) is een aangrijpend verhaal over individualisme en groepsdruk. Het laat zien hoezeer mensen – ondanks hun afkomst en uiterlijke verschillen – op elkaar lijken. Een docente wil voorkomen dat haar zwarte leerling van school wordt gestuurd, hoewel hij haar in een woeste bui op de grond heeft gesmeten. Om zijn huid te redden beschuldigt de jongen haar daarop van racisme en dwingt zijn vrienden tot een valse verklaring. Als de nieuwbakken rector van de school op onderzoek uitgaat wordt hij bedreigd door de vader van de jongen, en besluit hij de docente te schorsen. Van slachtoffer wordt de docente tot dader. Matthias Mooij, debuterend in de grote zaal, voert de regie over de voorstelling die is bevolkt met een mix van ervaren acteurs, onder wie Marie-Louise Stheins en Bart Klever, en jonge acteertalenten: “Mogadishu laat zien wat er kan gebeuren in een samenleving waarin mensen zich steeds moeilijker in een ander lijken te kunnen verplaatsen. Door een kruitvat van angst, gevoelens van ongelijkheid en een gebrek aan empathie loopt een situatie opeens volledig uit de rails. Mogadishu is een verhaal dat zo uit de krant zou kunnen komen”.
In het stuk worden kijkers up-tempo meegesleurd in de straatcultuur van vandaag de dag, een jongerencultuur die ook in grootstedelijk Nederland dagelijkse kost is, een waarin het van oog om oog gaat, van brute omgangsvormen, en van snel elkaar opvolgende krachttermen. De titel verwijst naar de hoofdstad van Somalië, en geldt als de onveiligste stad ter wereld. Maar ooit leefden alle religies hier in vrede samen. Mooij: “Aan ons de keus: zien we de herinnering als voorbeeld dat vreedzaam samenleven mogelijk is? Of ervaren we de realiteit als toonbeeld van onoverbrugbare verschillen?”

Mogadishu door De Utrechtse Spelen (DUS) is op vrijdag 22 november 2013 te zien in de Koninklijke Schouwburg. Meer informatie: www.deutrechtsespelen.nl en www.ks.nl. Telefonisch kaarten reserveren: (0900) 3456789.

‘NTjong moet de stad nog veroveren”.

Eva Zwart in twee producties tijdens 100% NTjong

Recept tegen verveling: een volle week barstensvol voorstellingen, workshops, onverwachte ontmoetingen en … een heus Sinterklaasontbijt. Met een veelzijdig ‘openingsfestival’ 100% NTjong presenteert het Haagse stadsgezelschap voor jeugdtheater zich vol trots aan de Hofstad. Voor iedereen die is behept met een jong hart.

Voorafgaand aan de voorstelling Zebra Zebra(5+)  gaan ‘Opspoor-Pieten’ van de allerwegen als goedheiligman bekende staande Sinterklaas op zoek naar de zoetste jongetjes en meisjes van Den Haag… ‘Trek je mooiste kleren aan, breng je zoetste glimlach mee, oefen thuis je liefste woordjes en doe braaf wat je gezegd wordt’, heet de oproep van NTjong. “De sfeer is er uitstekend”, zegt Eva Zwart vol enthousiasme als de huidige, nog prille beginperiode van NTjong ter sprake wordt gebracht. “Het is een opstartend gezelschap, en dat is bijzonder in deze tijd van kaalslag. Er zijn nauwelijks acteurs in dienst, voornamelijk freelancers. Op dit moment zijn er veel vrouwen bij NTjong, voornamelijk erg ‘aardse’ vrouwen. Ik moet zeggen dat ik dat wel prettig vind”.

De groep zet in november in Theater aan het Spui de deuren letterlijk en symbolisch wagenwijd open door in een enkele week vier verschillende producties (variërend van 5+ tot 14+) te presenteren en daaromheen verschillende aantrekkelijke workshops en ateliers te houden. In twee van die producties treedt Eva Zwart aan: Zebra Zebra (5+) en Lucy ♥ Ringo * (8+). “In Zebra Zebra speel ik Madame de Pompadour, een erg op uiterlijk gerichte diva die groots en meeslepend wil leven. Het is een voorstelling over zwart-witdenken in een full colourwereld”. Noem het een visuele trip, aldus Zwart. Het is een voorstelling met live muziek die zich afspeelt in een heerlijk popartdecor, ten tonele gebracht door een vijfkoppige cast die zich qua verhaal losjes verlaat op het absurdistische getinte, legendarische uit 1959 daterende toneelstuk Rhinoceros van Eugène Ionesco. In Lucy ♥ Ringo * is ze juist de belichaming van een in eenzaamheid verkerend jong meisje. “Zij is wat bokkig en zonderling. Op internet vindt ze troost. Ze woont in Waddinxveen en krijgt op een dag chattenderwijs contact met een wonderlijke jongen die in New York blijkt te wonen”. Voor Eva Zwart is het juist deze afwisseling van rollen die aanspreekt.

“Eigenwijs theater, op een intelligent wijze gemaakt. Niet bang om zware onderwerpen aan te roeren, maar die wel vaak zijn voorzien van een lichte toets”, zo omschrijft actrice Eva Zwart (1981) de artistieke signatuur van Noël Fischer, de op 1 januari 2013 aangetreden artistiek leider van NTjong. Onder die naam is in 2013 het nieuw geformeerde stadsgezelschap voor jeugdtheater in Den Haag van start gegaan, ressorterend onder de inmiddels wijd uitgespreide vleugels van het ‘grote’ Nationale Toneel. “De manier van regisseren van Noël Fischer ligt me erg na aan het hart. Haar voorstellingen laten een even sterke focus zien op gevoeligheid voor taal als op beeld. Noël houdt van improviseren op de repetitievloer en ze waardeert het zeer als acteurs proactief met ideeën op de proppen komen”.

Spoonface
Eva Zwart studeerde in 2003 af aan de volprezen acteursopleiding in Maastricht, en ging nadien onder meer aan de slag bij Het Syndicaat, het gezelschap dat tot voor kort spannend theater voor jongeren maakte. Bij BonteHond, het vorige gezelschap van Noël Fischer speelde ze pijnlijk nauwkeurig het meisje Spoonface in de gelijknamige jeugdvoorstelling over een haast onverwoestbaar kind waarin grote thema’s als liefde, geloof en de zin van het leven de revue passeerden op een wijze die kinderen kunnen bevatten, verteld en verbeeld vanuit het perspectief van een wonderlijk meisje van negen jaar. Ze won er een Gouden Krekel mee, vooral omdat ze op een toegankelijke manier de toeschouwer binnen wist te loodsen in een wereld van autisme. Zwart: “Spoonface, dat was voor mij de verbeelde schoonheid van verdriet”. Haar speelwijze hypnotiseerde, aldus de jury, ‘want ze weet zowel afschuw als sympathie op te wekken. Bijzonder knap, bijzonder subtiel toont Eva haar grote talent.’ Zwart: “Theater moet authentiek, oprecht zijn. Kinderen moeten – net als volwassenen – in staat worden gesteld om een thema probleemloos te kunnen oppikken”.

Indiaan
“Het is van mijn kant geen vooropgezet plan geweest om te kiezen voor jeugd- en jongerentheater. Het is veel eerder zo dat ik kies voor verwantschap en verbondenheid met een regisseur of theatermaker en diens methodiek. En de theaterrealiteit van Fischer, die op een toegankelijke manier volwassen, zwaarwichtige thema’s aanraakbaar weet te maken, sprak me meteen op een bijzonder wijze aan”. De eerste productie waar ze dat bij BonteHond, het Almeerse gezelschap dat tot 2013 onder aanvoering van Fischer jeugd en jongeren bedient, tot uitdrukking bracht was in het uit 2009 daterende Mijn vader is een indiaan. “Het maken van die voorstelling was voor mij een bijzondere ervaring. Maar het was ook bijzonder om te merken dat kinderen het thema van de voorstelling – in dit geval een echtscheiding – probleemloos wisten op te pikken. Kinderen zijn slimmer en gevoeliger dan je weleens geneigd bent te denken”.
Volgend seizoen speelt Zwart bij NTjong in George Buchners vinnige satire alias ‘weltschmerzdrama’ Leonce en Lena, in een totaal nieuwe bewerking, een ‘light’-versie van deze klassieker, die draait om twee vriendenkoppels. In de bewerking die Jibbe Willems van het stuk maakt, belooft dat een rauwe, eigentijdse en grappige ‘theatrale road movie’ te worden”, blikt Zwart vooruit.

Met haar acteerprestaties geeft ze vorm aan de contouren van een nieuw jeugdtheatergezelschap. Dat besef is terdege bij haar aanwezig. “NTjong is een nieuwe groep, die vooruit wil en moet kijken. Die de stad nog moet veroveren”.

100% NTjong in Theater aan het Spui van zondag 24 november tot en met zondag 1 december 2013. Meer informatie op www.nationaletoneel.nl/ntjong en www.theateraanhetspui.nl. Telefonisch kaarten reserveren: (070) 346 52 72.

 

Eens goed de luiken openzetten

Paper Tiger Studio uit China in Ervaar daar hier Theater

“Wij Westerlingen zijn echt wel een tikkeltje arrogant ”, zo luidt de openingszet van Frie Leysen. “Het Westerse denken en voelen is imperialistische trekjes gaan vertonen. Alsof wij het monopolie hebben op morele en culturele waarden“.

“Daarenboven“, vervolgt ze, “is onze manier van kijken erg rationeel geworden. Het lukt ons niet meer louter op intuïtie een voorstelling te bekijken. ‘Ik begrijp dat niet’, luidt hardop het oordeel dan al snel. Ik vind het daarom belangrijk om getuigenissen uit andere culturen te laten zien, andere gevoeligheden. Andere invalshoeken, vanuit andere achtergronden. Dat stelt de tijd en de wereld om ons heen in een nieuw perspectief.”

De ‘crie de coeur’ van Frie Leysen, Vlaamse tongval en ‘grande dame’ van het internationale theater, is programmeur van Ervaar daar hier Theater.  In zeven steden in Nederland zijn in de goedgezinde omgeving van de tweede editie van dit programma vier verschillende voorstellingen te zien uit verre landstreken (Thailand, China, Brazilië en Tunesië) vol theatertradities die het Nederlandse publiek niet of nauwelijks kent. Leysen: “Vrijwel alle toonaangevende theaterfestivals in Europa worden erg ‘westers’ geprogrammeerd. Een nieuw beeld of geluid afkomstig van buiten het westen is nauwelijks te ontwaren. En als je de ramen en deuren dichthoudt, gaat het stinken. We zijn ons heel erg gaan wentelen in de valkuil van ons eigen gelijk. Gevoegd bij de zich gestaag voortslepende crisis vind ik dat een gevaarlijke cocktail. Ervaar daar hier Theater gaat daarom op zoek naar jonge mensen, jonge theatermakers uit andere culturen dan de onze. Hoe taxeren zij de tijdgeest, hoe bekritiseren zij de ongeschreven regels die gelden in hun maatschappij? Hoe lukt het hen om een kunstzinnige vorm te vinden om hun visie te formuleren? Daar kunnen wij van opsteken.”

“Ik heb gezocht naar hedendaags theater met een sterke artistieke taal, een voelbare urgentie en sterke emotie”, zegt Leysen. Een van de voorstellingen die zij heeft uitverkoren is afkomstig uit het voor ons nog altijd mysterieuze, geheimzinnige China: Reading door Paper Tiger Studio, een representant van het hedendaagse onafhankelijke theater in het hedendaagse China. Sinds 2003 treedt Paper Tiger internationaal op, en viel op met Coöperatie Bruiloft en Happy Paradise. Frontman en regisseur Tian Gebing is een van de zeldzame onafhankelijke, alternatieve kunstenaars die Beijing rijk is. Leysen: “In het verleden hebben de theatermakers daar zich moeten verhouden tot een strakke politieke censuur; de laatste jaren voelen ze juist de druk toenemen die uitgaat van de heersende marktcommercie, van de dreigende spektakelmaatschappij. Gebing strijdt tegen de oppervlakkigheid van de frivoliteitcultuur die daardoor op de loer ligt, en afstevent op theatervormen die louter wensen te ‘pleasen’”.

Gebing haalt zijn inspiratie met name uit het dagelijks leven, werkt bij voorkeur met zowel professionele als niet professionele acteurs/performers, en combineert invloeden uit dans, performance, installatiekunst, muziek en populaire cultuur. In Reading zien we daarom vijf dansers/acteurs die – op het stemcommando van een mechanische klinkende voice-over die niet-literaire teksten declameert, nee: opdreunt, zoals uittreksels uit het geboorteregister, wetsartikelen, linguistische essays, een medische leidsgids voor zwangere vrouwen – met samengeknepen ogen tegen de constant neerdalende regen en doorsneden met muziek van de Chinese rockband Tongue, teksten scanderen, en herhalen. Totdat het woord opnieuw tot klank wordt: met theaterstemmen een tekst behandelen, dat hoort immers bij de officiële, academische traditie. Ondertussen spartelen en kronkelen de vijf acteurs over een kletsnatte vloer omdat dans zich beweegt buiten de taal – en dus buiten de macht. “Dat declameren”, zegt Leyssen, “dat raakt aan propagandamachinerieen..

Leysen is momenteel directeur van de Wiener Festwochen (Wenen) en richtte eerder prestigieuze festivals in als Kunstenfestivaldearts (Brussel) en Foreign Affairs  bij de Berliner Festspiele. “Ik reis de wereld rond, en  doordat ik zoveel zie, kunnen  Wenen en Nederland daarvan profiteren. Dit project is ook een reactie op de crisis: de samengebalde tournees van de buitenlandse groepen die in een kort tijdsbestek verschillende steden in Nederland bespelen is artistiek interessant, maar ook economisch en ecologisch een juiste aanpak“.

Later zijn in Ervaar daar hier Theater ook te zien: O Jardim van Cia Hiato (Brazilië), op 8 februari 2014 in de Koninklijke Schouwburg; en Laaroussa van Sofiane en Selma Ouissi (Tunesië) op 1 april 2014 in Theater aan het Spui.

Reading door Paper Tiger is op dinsdag 19 november 2013 te zien in Theater aan het Spui. Meer informatie: www.ervaardaarhier.nl en www.theateraanhetspui.nl. Telefonisch kaarten reserveren: (070) 346 52 72.