Performancecollectief Urland met ‘MSDOS / Prometheus geketend’
Daar hangen ze dan, de goden, comfortabel luiwammesend in een compact opgetaste wolk van opdikkende zeepschuimbelletjes. Met elkaar bedenkend en bediscussiërend wat ze met de opstandige Titanenzoon Prometheus – letterlijk: tevoren wetend – in godesnaam aanmoeten. Prometheus, die meer hechtte aan intelligentie dan aan brute kracht, stal immers het vuur uit het zonnerad van de goden en speelde het in handen van de nog in lijdzaamheid levende mensheid. Die wilde hij behoeden tegen de voortwoekerende tirannie van Zeus, herser over goden en mensen. En daarmee bracht hij de mens vooruitgang, vaardigheden en zelfontplooiing. Geketend zou hij worden. Het was zijn lot dat hij voor eeuwig aan een rots bij de Zwarte Zee zou blijven vastgeklonken, waar een adelaar iedere dag zijn lever uit te pikken die ’s nachts was aangegroeid. Ook de mensheid werd bestraft: Zeus zond hen Pandora, de eerste vrouw.
Het is in dit mystiek aandoende oerland van onze voorvaderen dat de moderne theaterperformance MS DOS / Prometheus geketend van collectief Urland zich voltrekt. “We eindigen waar het stuk van Aeschylos begint”, legt Ludwig Bindervoet van Urland uit. “We hebben Aeschylos’ stuk opgeknipt, daarna op een hedendaagse manier door elkaar gegooid en die delen vervolgens onderling vermengd”. Maar bij die ingrepen alleen is het niet gebleven, want Urland verbindt het verhaal van Prometheus met dat van internet. Het openbare netwerk van verschillende computernetwerken, ook wel intranet of extranet genoemd, werd in 1969 ontwikkeld door het Amerikaanse leger als ARPANET, dat al snel via universiteiten uitgroeide tot een mondiaal fenomeen: The World Wide Web. Een binaire vuurbal sloeg in. En tegenwoordig een mensenrecht, althans volgens de leer van de VN. “Het digitale vuur van de twintigste eeuw”, verklaart Bindervoet. “Een vonk, meer heb je niet nodig om de hele wereld op zijn kop te zetten.”
Bindervoet: “Internet is vooruitgang, het wiel, is als de stoommachine van toen, als de uitvinding van de schrijfmachine, de telefoon enzovoorts. Maar het internet van vandaag is allang niet meer het veelbelovende platte en open platform dat het begin jaren negentig beloofde te zijn, met hooggestemde principes over gelijkheid, democratie, valuta en gelijke toegang tot informatie voor wie dan ook” Dat hopen we in de volgende delen (s)EXPLORER/Prometheus ontketend en FIREFOX/Prometheus de Vuurbrenger overigens verder tot uiting te brengen”.
Urland, dat eerder zijn tanden nietsontziend in Heiner Müllers Kwartet zette, hult zijn performance in een omineus avondrood van neon, in een groteske nul en een, en verwijzingen naar Müller, Fritz Lang, Kurt Cobain en Rammstein . Het begin van de voorstelling ziet er uit als een binaire regendans ‘zoals internet een systeem van afspraken is’, aldus Bindervoet, een bewegingsspel dat zich afspeelt tegen de achtergrond van een luid kloppende heartbeat die allengs tot technobeat verwordt. “Het begindeel is als een zoektocht naar het opstarten van een systeem, met verschillende geometrische en alchemistische elementen en runentekens – cirkel, driehoek, vierkant – die als amalgaam toegediend worden.
Mocht dat alles te veel aan verdiepende lagen herbergen, dan nog is er in MS DOS / Prometheus geketend genoeg te beleven. De kraakhelder klinkende, maar uit monomane beats opgebouwde soundscape, het kleurgebruik, de eerder genoemde wolk van zeepschuim. Bijvoorbeeld.
MS DOS / Prometheus geketend van Urland is te zien in Theater aan het Spui op donderdag 24 april 2014. Meer informatie op www.urland.nl en ww.theateraanhetspui.nl. Telefonisch reserveren: (070) 346 52 72.
Eric Korsten 