Xander van Vledder als quizmaster Willem Ruis
Willem Ruis, de show van zijn leven is een muzikaal eerbetoon én portret van de man die Amerikaanse showtelevisie in Nederland introduceerde. In de jaren tachtig had hij hier iedereen aan een touwtje. Tot zijn rikketik, pas 41 jaar oud, het opeens begaf.
Spanje, augustus 1986. Badend in het zweet, neerzittend voor het tentje op een camping nabij Sevilla, denderde het schokkende nieuws via middengolf en oordoppen van het zakradiootje (ja, die had je toen al) vol bij me binnen: Willem Ruis overleden! Hartaanval, 41 jaar. Terwijl hij toen uitgerekend in Benidorm vakantie aan het vieren was. De man die Nederland week in week uit aan de TV gekluisterd hield met De Willem Ruis Show en de Sterrenshow! In feite waren het complete theatervoorstellingen. Neem nou die keer in 1985 dat hij een enorme modelspoorbaan had laten aanrukken in de tent waarmee de VARA door Nederland ging, en daarbij met veel gevoel voor drama samen met Willeke Alberti een lied zong over afscheid nemen op het perron, waar de trein van Amsterdam naar Zandvoort klaar stond te stomen. Zijn tv-kijkspellen waren, zeker voor die tijd, groots opgezette personalityshows. Ze brachten eerst de KRO in problemen en daarna de VARA op de rand van haar faillissement, want op kosten werd niet gelet: harmoniegezelschappen, orkesten, zangkoren, showballetten, internationale sterren, heel veel figuranten en regelmatig wisselende decors. Het kon niet op.
“Toch was Willem eigenlijk helemaal niet zo’n goeie zanger”, vertelt Xander van Vledder. “En dansen, hm, dat kon hij ook al niet bijster”. In de musical Willem Ruis, de show van zijn leven leent Van Vledder letterlijk zijn eigen gezicht aan de energieke, ronduit brutale show- en quizmaster – die ook wel kissmaster werd genoemd – van weleer. Maar ondertussen liep hij wel met goudgeglitterd jasje en gouden hoge hoed in een decor van goud, glitter en lichten van de ene naar de andere kant van het podium. Nederland viel als een blok voor de blonde televisie-icoon.
Wervelstorm
Van Vledder kruipt zo’n keer of vier per week in de huid van de man die zichzelf opwerkte van KLM-werknemer tot ambitieuze, nee, grensverleggende showmaster. “Als purser overnachtte hij geregeld in de Verenigde Staten. Daar zag hij op tv shows die Nederland niet kende. Op een dag verzamelde hij al het lef dat hij in zich had om met die verworven wetenschap aan te kloppen bij de toenmalige Nederlandse tv-bonzen. Kort daarna raasde hij, als een kleurrijke wervelstorm, volleerd over het kleurenscherm van de tv”.
De musical Willem Ruis, de show van zijn leven werd beloond met, bij elkaar opgeteld, liefst 24 sterren aan recensentenwaarderingen. Het lukt Van Vledder de charismatische als de nare kanten van de showmaster voelbaar te maken, schreef de Telegraaf. Dit eerbetoon, deze hommage aan een van Nederlands grootste en meest markante tv-talenten werd in 2015 dan ook genomineerd voor een reeks onderscheidingen, van musical met de ‘beste liedteksten’ en de publieksprijs voor ‘beste grote musical’, terwijl ondertussen een Musical Award in de wacht werd gesleept voor ‘beste script’.
En Xander van Vledder werd genomineerd voor ‘beste hoofdrol in een grote musical’. “Zeker, dat is fijn, tuurlijk. Erkenning krijgen is heel fijn. Maar voor mij is dat geen drijfveer bij de uitoefening van dit vak. Het gaat er niet om prijzen te winnen. Neen, acteren gaat er wat mij betreft om dat je verschillende kanten van jezelf tot uiting kunt brengen, dat je steeds als het ware de mogelijkheid wordt geboden heel even iemand anders te kunnen zijn. En dat je zo aan verschillende algemeen-menselijke eigenschappen mag ruiken. Acteren blijft voor mij al met al in de eerste plaats zoiets als het kunnen en mogen variëren op jezelf”.
Sprookjes
Tweeënhalf uur non-stop muzikaal en theatraal spektakel, met Van Vledder voortdurend in de spotlights gebrand. Vanzelfsprekend prijst hij zich bijzonder gelukkig. “Een geweldige rol”, vindt Vledder, “het is echt dik en dubbel uitpakken voor mij. Een veelomvattend rol is het ook: ik mag presenteren, zingen, acteren. Alle facetten van Ruis’ leven komen in deze voorstelling dan ook aan bod, van zijn prille opkomst als tv-presentator van Vijf tegen Vijf, tot zijn persoonlijke ondergang. Van de roem vanwege tv-glamour tot angstfobieën. Maar bovenal was hij doods- en doodsbenauwd dat de schuimtaart van zijn sprookjeswereld zou instorten als hij gedwongen zou worden zijn show te moeten stoppen. Dat is regelrechte verlatingsangst. Onder een overdosis aan ambitie en gebrekkige sociale vaardigheden ging op een gegeven moment zijn gezondheid haperen, en durfde hij zijn gezin niet meer onder ogen te komen. Hij verwaarloosde zijn privéleven. Ook leed hij onder de miskenning door zijn vader. In reacties die hij krijgt van bezoekers klinkt vaak door dat ze ontroerd zijn door juist dat klein menselijke leed. “Dat ontroert”.
“Juist liefhebbers van toneelvoorstellingen moeten deze voorstelling zien”, meent Van Vledder. “Je ziet de drijfveren van de showman die Ruis was, voor je ogen gestalte krijgen. Het is een musical met veel aandacht voor goed toneelspel”.
Moszkowicz
Van Vledder is bij het Haagse (toneel)publiek zeker geen onbekende: zijn naam prijkte op de affiches van vele toneelgezelschappen, en ook van het Nationale Toneel. Daar speelde hij onder meer in Tirza, Emilia Galotti en Equus. Bij het Zuidelijk Toneel was hij de verpersoonlijking van Peer Gynt en bij DeLaMar was hij te zien in Bedscènes. In Soldaat van Oranje was hij Fred van Houten. Op tv speelde hij in de series Feuten, in Freddy, leven in de Brouwerij en in Van Gogh, een huis voor Vincent. En in de bekroonde tv-serie Ramses was hij te zien als schrijver Cees Nootenboom. En, binnenkort, starten dus de opnames voor een dramaserie op tv over de familie Moszkowicz, met Van Vledder als Max junior, een van de broers. “In deze serie bestrijkt die rol zijn leven vanaf zijn achttiende tot aan zijn vijfenvijftigste jaar. Een uitdaging, ook wat het aanwenden van zijn stem betreft”.
Willem Ruis, de show van zijn leven. Te zien op vrijdag 4 en zaterdag 5 maart 2016 in de Koninklijke Schouwburg. Meer informatie op ks.nl en willemruis.nl. Telefonisch kaarten reserveren: (0900) 3456789.
Eric Korsten 