NTGent speelt ‘Kroniek’
De tragiek van de mens is niet dat hij sterft. Dat doen alle dieren. De tragiek van de mens is dat hij dat zo goed weet. NTGent speelt ‘Kroniek of een man ligt dood in zijn appartement sinds 28 maanden’.
Een optelsom. Volgens je kroegvrienden en de uitbater van het buurtcafé ben je al weken met onbekende bestemming en langdurig met vakantie gegaan, buren menen dat je in het ziekenhuis verblijft vanwege die ene chronische aandoening, en Facebookvrienden denken dat je je uit privacyredenen nu echt uit het platform hebt teruggetrokken. Je bent gebrouilleerd met je enige kind en leeft al decennia op gespannen voet met je broer. Je ouders leven niet meer. Alle rekeningen worden automatisch voldaan. Maar ja, je ligt in je eigen appartement al wel 28 maanden aaneengesloten dood. Daar lig of zit je dan. Uitkomst: Niemand die je echt mist.
Een dergelijke ‘danse macabre’ is aanleiding en onderwerp voor de voorstelling Kroniek of een man ligt dood in zijn appartement sinds 28 maanden van NTGent. “Het bizarre is,” vertelt acteur Bert Luppes, “dat uitgerekend op de premièredag, half oktober, in Gent een man van 81 levenloos aangetroffen in zijn woonhuis. Acht maanden geleden een natuurlijke dood gestorven, zo maakte de politie op, afgaande op de vervaldatum van de etensresten. Later werd dat vermoeden middels autopsie bevestigd. En iedereen dacht aan een publiciteitsstunt door ons.” Dat was natuurlijk niet het geval. Wél hadden de drie acteurs bij wijze van spreken zelf ter plaatse onderzoek kunnen doen, legt Luppes uit: “Voor Kroniek hebben we gesprekken gevoerd, onder meer met een postbode, een bankemployé en een uitvaartondernemer. Een forensisch expert is ons komen uitleggen hoe je kunt herkennen of sprake is van een misdrijf, en hoe een lichaam in staat van ontbinding zich verder ontwikkelt.”
“Met Kroniek schetsen we al associërend een veekleurig beeld, als tableaux vivants en ‘contemplaties’ rond aspecten van de dood” zegt geboren Hagenaar Luppes. “Gedrieën, met naast mij Oscar van Rompay en dansers Charlotte Vanden Eynde, doen we een poging het daarbij vooral feitelijk te houden, geen emoties door te laten schemeren. Een dergelijke te spelen afstandelijkheid is best lastig voor een acteur, die wil zich juist altijd inleven. Maar in dit stuk is het nodig om zo te spelen, omdat dan het documentaire karakter het beste naar voren komt. Theater is een kunstvorm, dus enige stilering is onvermijdelijk. Maar geheel kleurloos spelen, dat kan natuurlijk niet.”
Confronterend
Kroniek is volgens NTGent een voorstelling ‘over de wil om vergeten te worden’. Er ligt natuurlijk ook een parallel met theater als kunstuiting. “Ook dat vervliegt, is vluchtig van karakter: van een gespeelde theatervoorstelling blijft vaak maar weinig over, verwaait als het ware.” En toevallig of niet, Kroniek valt ook samen met de actuele discussie over de eigen keuze voor de dood bij een gevoeld voltooid leven. “Ik ben voorstander van de vrijheid voor ieder individu, maar vind wel dat het aan een bepaalde leeftijd verbonden moet zijn en dat er sprake moet zijn van uitzichtloos lijden. Hij heeft begrip voor mensen die de dood als bevrijding of verlossing beschouwen. “Vorig jaar is mijn vrouw overleden. Dus de discussie én de voorstelling zitten mij dicht op de huid,” aldus de vader van twee uitwonende kinderen van nu respectievelijk 23 en 21 jaar oud. “Je leeft voort in mensen, hooguit twee generaties.”
Learning How To Walk
NTGent is drie weken later opnieuw in Den Haag, dan met ‘Learning How To Walk’, een ‘pleidooi voor machteloosheid en het niet weten als in een kindertekening’. Tijd nemen, stilstaan, om opnieuw naar de werkelijkheid te kijken zonder ze meteen te interpreteren, zo licht speler/regisseur Benny Claessens de vier uur durende voorstelling toe, die zich trouwens meer laat beleven als een performance. Met op de vloer onder meer Risto Kübar (winnaar Arlecchino 2016) en Elsie de Brauw (Theo d’Or, 2011).
NTGent is op maandag 7 en dinsdag 8 november te zien met ‘Kroniek’; en op dinsdag 29 november met ‘Learning How To Walk’. Allebei in Theater aan het Spui. Telefonisch tickets reserveren: (070) 346 52 72.
Eric Korsten 