Maar niet de goede kant op

Mugmetdegoudentand speelt hilarisch Gidsland

Een land dat de weg wil wijzen heet een gidsland. Maar Nederland is zoekende. De voorstelling Gidsland laat ons lachen waardoor.

Voorstelling: Kunsthart, jaar: 2015. Met zo’n rietje in de hand, officieel een baton geheten, stond hij daar, intens vervoerd, te zwaaien. Hij wás als het ware dirigent Mariss Jansons in persoon. En twee momenten later was hij in hetzelfde stuk een onnavolgbare, lichtjes heupwiegende Mark Rutte, die zich vanachter zijn bureau in het Torentje geloofwaardig ontpopte tot kunstliefhebber. ‘Denkt u werkelijk dat iemand met mijn levenslust het zou uithouden tussen die vreugdeloze boekhouders zonder me buiten diensttijd vast te klampen aan de schoonheid van de klassieke muziek, zonder me onder te dompelen in de vergezichten van de literatuur, zonder me op te trekken aan de verbeeldingskracht van de schilderkunst?’

In Kunsthart’ richtte Rutte die woorden tot zijn speech writer, bedoeld voor kunstenaars die na een ‘beschavingsmars’ protesteerden tegen de bezuinigingen, nu zo’n zes jaar geleden.

Acteur Guy Clemens werd voor zijn virtuoze verrichtingen in Kunsthart gefêteerd met een nominatie voor de Louis d‘Or. In het ook al overal met vier sterren gewaardeerde hilarische Gidsland neemt hij, naast immigrant en presentator, opnieuw de rol van premier op zich. En ook op tv was hij al eens de jonge variant van de premier in Het Land van Lubbers.

Clemens: “Die rol gaat me inderdaad goed af, ligt me goed. Het is in Gidsland de vicepremier trouwens. Wat mij betreft zijn het interessante figuren, in het echte leven zowel als personage. Ze moeten hun idealen koesteren en toch vaak noodgedwongen schipperen – vanwege coalitieafspraken. Maar die moeten ze niettemin kunnen verantwoorden voor zichzelf. En regeringsleiders moeten leidinggevende capaciteiten bezitten. Of ikzelf premier zou kunnen zijn?” Lachend: “Toneelspelen is iets heel anders dan de ruwe werkelijkheid.”

In Gidsland is in vijf tableaus de koortsthermometer opgenomen van het Nederland van nu. Clemens: “Een actuele komedie aan de hand van een rondje langs politiek, media en burgerij. Eerst wordt in iedere groep afzonderlijk een inkijkje opgediend. Je ziet de deelnemers zichtbaar worstelen met de eigen idealen. Verderop in het stuk ontwaar je hoe deze groepen zich in de buitenwereld tot elkaar verhouden.

Gidsland is een stuk over de wereld, over het land waarin we nú leven. Daarom moet je je als kijker onwillekeurig maar onontkoombaar verhouden tot dit stuk.” Dat verschilt volgens Clemens principieel van ‘het opdienen van een oude toneeltekst waarin op poëtische toon in de verte iets over de contouren van het nu te ontdekken is.’

Thuis
Gidsland, na Kunsthart opnieuw een prachttekst van Nathan Vecht, “van wie ik er binnenkort met Aquarium weer eentje mag gaan spelen,” reageert Clemens. En in Gidsland wederom met Lineke Rijxman als regisseur. “Mugmetdegoudentand is voor mij een theaterhuis, een van de weinige gezelschappen trouwens die steeds in het ‘nu’ spelen.”

Vertrutting
“Een gidsland is een land dat een voorbeeldfunctie heeft of inneemt voor de landen die het omringt. Voorbeelden? Gedoogbeleid, polderen, de geaardheid van mensen. Amsterdam en Nederland zijn altijd een vrijstaat geweest voor andersdenkenden. Maar de vertrutting slaat inmiddels wel hard toe. Persoonlijk beschik ik niet over een gids of leidraad. Geloof, politieke stroming, links noch rechts. Dé antwoorden heb ik ook niet. En dan: Welk nieuws moet je nog vertrouwen in het huidige overaanbod aan (des)informatie? Ik vaar steeds meer op mijn innerlijke kompas.”

Maar Gidsland is ook letterlijk te beschouwen, als een land dat zich laat leiden door ‘trial by media’, de gids, ergo de tv-gids. De mediacratie gaat ons vooruit. De meritocratie bepaalt..

Gidsland van Mugmetdegoudentand van vrijdag 30 november tot en met zaterdag 2 december 2017 in Theater aan het Spui. Met ook Anniek Pheifer, Xander van Vledder en Ilke Paddenburg.

Advertentie

Over grenzen heen

De wereld rond met ‘Explore Festival’

Voorstellingen uit andere windstreken bieden een onverwacht perspectief. Het Explore Festival toont in welgeteld tien dagen een mooie doorsnede. Wereldtheater.

Een volledig verzorgde tiendaagse wereldreis in je eigen stad?

Dat kan! Met visueel dans- en muziekspektakel uit China, ‘big brother’ uit Singapore, een inkijkje in de wereld van Marokkaanse ‘aïta’s’ en vrolijk-anarchistische maatschappijkritiek uit Chili. De wereld aan je voeten in drie hotspots: Zuiderstrandtheater, Koninklijke Schouwburg en Theater aan het Spui.

Internationaal theater naar Den Haag halen is kostbaar: overtocht, hotel- en verblijfkosten en dan de voorstelling nog. Ondanks het stadsbestuur altijd hoog opgeeft van Den Haag als internationale stad van vrede en recht, blijft de stad zuinigjes met de geldbuidel en lukt het dus als inwoner slechts mondjesmaat om je echt in te leven in vreemde culturen die net wat verder dan meteen om de hoek liggen. Steden als Rotterdam en, natuurlijk, Amsterdam gaan ons dan ook jammer genoeg ruim voor in dit opzicht.

Gedeelde smart is halve smart met het Explore Festival. Want daarin spannen negen Nederlandse theaters goedmoedig samen om uit heinde en verre enkele toonaangevende makers van nu naar Nederland te halen. Met Explore wordt, net als voorganger met Get Lost / Ervaar Daar Hier, een poging gedaan om te laten ervaren wat er aan theaterrijkdom elders op de blauwe planeet gebeurt vanuit de luie theaterstoel. Het zijn voorstellingen van makers met (voor ons) onalledaagse, prikkelende perspectieven, afwijkende codes en soms een heel andere (theater)taal. Vaak zijn het waargebeurde of door de makers als waar gevoelde verhalen waaraan soms politieke of persoonlijke drijfveren ten grondslag liggen.

Hoe dan ook, het mondt allemaal uit in theater dat tot in elke vezel urgent is, nog eens onderstreept door een breed randprogramma van inleidingen, nagesprekken, workshops en een schrijversavond.

Yang Liping Contemporary Dance
Tot ver buiten China is Yang Liping een superster. Haar megaspektakels zijn wereldberoemd. Under Siege is een bewerking van de klassieke Peking-opera Farewell to my Concubine.

In een reeks verbluffende beelden wekt Liping een aloude sage tot leven middels dans, acrobatiek en live muziek. De spectaculaire vormgeving van Tim Yip, bekend van Crouching Tiger, Hidden Dragon en vormgever van onder andere voorstellingen van theatermakers Akram Khan en Robert Wilson, laat je sowieso watertanden. “Ik zag de show in Londen”, vertelt Zuiderstrandteater-directeur Henk Scholten. “Een ongelooflijk toneelbeeld met onder meer een ballet van duizenden blinkende scharen en tienduizenden rozenblaadjes die neerdwarrelen. Maar er zit ook hiphop in. Een mengvorm dus van traditionele Chinese elementen en eigentijdse dansstijlen.”

Ottof
De Marokkaanse Bouchra Ouizguen noemt de groep oudere vrouwen waarmee zij al jaren samenwerkt ‘ottof’ – nijvere mieren. Met deze hechte groep onderzoekt ze de plaats van de vrouw in de Marokkaanse maatschappij.

Haar ‘ottof’ zijn geen gewone danseressen, maar ‘aïta’s’ die met hun krachtige gezang en fysieke vrijmoedigheid vanouds op feesten en huwelijken het (vooral mannelijke) publiek bedienen. Bewonderd, maar in het dagelijks leven juist daardoor verguisd. ‘Girlpower’ met vier oudere Marokkaanse aïta’s, die fragmenten uit het alledaagse leven vermengen met traditionele zang en dans. Uit het leven gegrepen.

Softmachine
Theatermaker, beeldend kunstenaar en ontwerper Choy Ka Fai belooft een staalkaart van het nieuwe Aziatische danslandschap, aan de hand van ‘big brother is watching you’. In Fai’s stadstaat Singapore, in totaal 63 eilanden, ondervinden de inwoners dat aan den lijve. In een mix van video, fotografie, live performance en installatie onderzoeken de Chinese danser Xiao Ke en fotograaf Zhou Zihan de invloed van censuur en het gevoel voortdurend gecontroleerd te worden.

In deel twee van het dubbelprogramma onderzoekt de Indiase performer Surjit Nongmeikapam postkoloniale machtsverhoudingen door klassieke Indiase dans met martial arts en moderne dans te combineren. Vooraf is er overigens een schrijfmarathon met Amnesty.

Theater van de wraak
Bevlogen, anarchistisch, humoristisch, exuberant en hoogenergiek. Teatro La Re-Sentida uit Chili knalt in ‘La Dictatura de lo Cool’ met een showy, anarchistisch, bijkans dadaïstisch commentaar op de kunstelite in het langgerekte Zuid-Amerikaanse land.

Hun ‘theater van de wraak’ voert een amorele bourgeoisie ten tonele die zuipend en snuivend door het leven gaat, en daarvan treffen we er een aantal op een ontsporende poolparty. Ondertussen lijkt een verwende bovenklasse zich te hebben teruggetrokken in een eigen bubbel. Nee hoor, dat is niet Nederland. ‘La Dictadura de lo Cool’ wordt aangekondigd als een prikkelende provocatie. Denk Molière mixt Houellebecq.

Under Siege: zaterdag 18 november 2017, Zuiderstrandtheater
Ottof: 19 november 2017, Theater aan het Spui
Softmachine: zaterdag 25 november 2017, Theater aan het Spui
La Dictadura de lo cool: zondag 28 november (matinee), Koninklijke Schouwburg

Medea’s gruwelijke waarheid

Meervoudige kindermoord

Liefde, passie, moord. Een drie-eenheid. Oervrouw Medea kan erover meepraten.

Femme fatale maar toch vooral vrouw en moeder – al vermoordde ze haar twee bloedeigen kinderen. Medea. Euripides even monumentale als monstrueuze vertelling over haar is een van de oerstukken uit het klassieke toneelrepertoire. In ‘Antiher Medea’ bij The English Theatre (STET) heet het een ‘moderne tragedie’. Met, opvallend, een mannelijke hoofdrol voor de seriemoordenares.

De werkelijkheid overtreft de fantasie, haalt steeds alle (on)denkbare fictie in: teletekst is oneindig veel spannender dan Netflix. De ene terreurdaad, seriële lustmoord, schietpartij of misbruikzaak blijkt gruwelijker dan de voorgaande. De geschiedenis herhaalt zich al te graag. De mens is en blijft een diersoort.

Neem Medea. Jason troonde de met toverkracht begiftigde schoonheid mee naar ‘zijn’ Griekenland nadat zij hem had geholpen bij het veroveren van het Gulden Vlies. Maar later liet hij haar in de steek voor de dochter van de koning van Korinthe. Bloedbad: Medea doodde daarop hun twee zoontjes, evenals de koning van Korinthe en zíjn dochter.

Na een eeuwenlange opvoeringsgeschiedenis ruik je van verre haar woede, haar radicale revanche. Of besloot ze, hoe wreed ook, juist tot een liefdesdaad? Hoe het ook zij: haar ontpopping tot moordmachine blijft een superspannende ontknoping. Tot op de dag van vandaag duiken dan ook steeds weer Medea’s op, als archetype, soms real time, maar vooral als well-made play.

Zo schreef de Amerikaan Aaron Mark in 2013 ‘Another Medea’. De monoloog is nu naar Nederland gehaald door STET, de Haagse instelling die op professionele basis Engelstalig toneel produceert, uniek in Nederland. Mark stak de klassieker in een nieuw, verrassend jasje, want Medea is hier een homoseksuele man. Met die keuze trekt Mark als Amerikaan een parallel met Medea als vreemdeling en buitenstaander.

Hij geeft het psychologische drama weer door de ogen van psychopaat Marcus Sharp, hier gespeeld door de Zuid-Afrikaanse topacteur Albert Pretorius. Sharp spreekt vanachter de  gevangenismuren die hem omringen over zijn relatie met de rijke Britse arts Jason. Hij doet dat ten overstaan van een ongezien gewaande bezoeker: het publiek. Tot de weerzinwekkendste details aan toe doet hij zijn beweeggronden uit de doeken. En zoals psychopaten vaak patent hebben op het opwekken van sympathie, zo doen op hun beurt ook Sharp slash Pretorius dat.

Pretorius wordt geregisseerd door David Geysen. Het tweetal werkte eerder samen in Insomnia, Ararat en Messen in Hennen. Geysen is ook bekend van wijlen Toneelgroep De Appel en zijn onlangs opgerichte eigen label Dégradé.

Maar waar Dégradé graag uitpakt met extreem beeldend geluidstheater is deze eenakter geraffineerder in elkaar gestoken, onontkoombaar toewerkend naar een bloedig slot. Geysen: “Door de opbouw en ontwikkeling kruipt het verhaal langzaam onder je huid. De constante gedachte aan de onafwendbare plot blijft steeds als een onheilsbode in je hoofd dreunen à la ‘Mindhunter’.” Pretorius: “Dit verhaal is universeel, het kan iedereen overkomen.”

De mythische figuur van Medea is voor STET aanleiding voor een meerjarig project dat vorig jaar begon met een ‘oeruitvoering’ van het stuk door het Griekse gezelschap Skepsis. Ook de eerstvolgende twee jaren haalt STET een ‘Medea’ naar Den Haag.

STET: ‘Another Medea’. Van vrijdag 17 tot en met zondag 19 november 2017 te zien in Zaal 3. Engelstalig. Meer informatie: theenglishtheatre.nl.

 

Het leven als cruise

Laaktheater met 17 senioren in Vrouw Overboord

Een theater om de hoek! Waar je zelf de buitenwereld mag ontdekken. Sterker: waar je daar eigenhandig gestalte aan mag geven. Het Laaktheater is een van acht Cultuurankers in uiteenlopende stadsdelen van Den Haag, zoals die indertijd door toenmalig wethouder Jetta Klijnsma in het leven werden geroepen.

Locatie: Laaktheater. Adres: Ferrandweg. Al tijden komt daar iedere vroege maandagochtend een groep van om en bij zeventien buurtbewoners bijeen in pogingen iets van het leven te maken, vrij naar Hendrik Groen. Senioren, in termen van leeftijd gesproken voornamelijk 60 jaar en (veel) ouder. Koffieleuten – maar ook wordt steevast uit volle borst gezongen voor wie jarig is, en wegblijvers kunnen snel op een telefoontje rekenen. Een kippenhok ook. Vrouwen, slechts enkele mannen trouwens, van uiteenlopende gezindten en met diverse culturele achtergronden.

“Het is hier fantastisch,” zegt Elisa (66), “dit samenzijn is erg belangrijk, we voelen hier dat we er in het leven niet altijd alleen voorstaan. Voor mij is dit het feestje van de week. Naar buiten!” “Mijn tweede huis,” zo vult ‘koffiecollega’ de van Egyptische afkomst zijnde Nifessa (62) haar aan. “Anderen hier voelen dat net zo.” Soms heeft de maandag iets van een therapiesessie. Nifessa: “We vertellen alles aan elkaar en bespreken dat. Daarbij sparen we elkaar niet.”

Maar inmiddels is er meer: De wekelijkse theekransjes gaan uitmonden in het toneelstuk ‘Vrouw Overboord’. Het idee voor deze onderneming kwam uit de groep zelf voort. Straks nemen ze dus met zijn zeventienen bezit van de vlakke vloer van het Laaktheater.

De repetities vinden onder veel vertoon van vrolijkheid en de auspiciën plaats van Sylvia Bos (45). Bos maakte in het verleden talloze ‘community arts-projecten’ en heeft ook in Laaktheater eerder met het bijltje gehakt. Sinds mei is ze betrokken bij ‘Vrouw Overboord’. En terwijl zijzelf aldoor met een grote glimlach op het gelaat de regie voert luistert de ‘bende van zeventien’ gezeglijk naar haar.

In ‘Vrouw Overboord’ maakt de groep op theatrale wijze de reis van hun leven – en zo stappen zeventien passagiers aan boord van een cruiseschip. “Het leven is een reis, inclusief de hobbels die er natuurlijk ook te nemen zijn,” legt Elisa bereidwillig uit. In 2014 was ze echt op een cruise, vertelt ze. “Heerlijk vond ik het, vanuit Malaga naar de Middellandse Zee, op vaartocht naar Rome.”

Nifessa herinnert zich een bootreis van Marseille naar Tunesië. Geen fijne reis, weet ze nog. “Iedereen hier is eerlijk,” zegt Sylvia, “ten aanzien van zichzelf, ten aanzien van de anderen. Soms waren er ook best verdrietige dingen te delen.” De ‘maandagochtenddialogen’ zijn de basis gebleken. Waargebeurde verhalen die voortkomen uit eigen herinneringen.

“Achter iedere deur schuilt een verhaal,” zegt Elisa. “Al speelt hier soms de een het verhaal van de ander,” verduidelijkt Sylvia. “We hebben dit met elkaar gemaakt.” Verhalen vertellen, zegt ze, is op zichzelf al fijn, “ze laten doorvoelen nog mooier.”

Laaktheater: ‘Vrouw Overboord’. Te zien op zaterdagavond 11 en zondagmiddag 12 november 2017. Voor en na de voorstelling speelt Carla Sleebos (84) piano in de foyer. Carla maakt deel uit van de band The Choice.

Zoek jezelf

Drie ouwelijke Indische zussen die onafscheidelijk samenwonen in een afbladderende serviceflat. ‘Gouwe Pinda’s’ is een tragikomisch portret – en het terechte vervolg op ‘Ouwe Pinda’s’.

Van die zonovergoten dagen waar je nu, rond herfstig november, waarschijnlijk met flinke weemoed terugkijkt. ¡Fawaka? Sranantongo voor: Hoe gaat het? Het is de welkomstgroet van uitspanning De Waterkant. De keuze spreekt boekdelen, want een tropisch ogend stukje aan het Amsterdamse grachtenstelsel. Net als in Paramaribo – aldaar aan de Surinamerivier, maar ook in het stadscentrum.

Bodil de la Parra (Surinaams/Indisch) is met Nadja Hüpscher (Nederlands/Indisch) en Esther Scheldwacht (Indisch/Indisch) aangeschoven voor een gesprek. Drie actrices aan tafel. Drie cola’s light op tafel. En zes donkerbruine ogen, waarvan er twee achter al dan niet gepolariseerde zonneglazen verborgen blijven. Ook: drie gebronsde lijven en eenzelfde getint & gezond goudgebruind gelaat. Wat hen bindt? Hun families kwamen in de jaren vijftig van Indonesië over naar Holland.

In Ouwe Pinda’s haalden De la Parra en Hüpscher, bijgestaan door Kees van der Vooren en onder regie van Paul Knieriem, familieverhalen en tropische herinneringen op, tastend naar hun Indische wortels. Voor Gouwe Pinda’s wordt de plaats van Van der Vooren ingenomen door Esther Scheldwacht. “Ik ken haar als actrice al 25 jaar. Toen Nadja en ik haar in Hoe mooi alles zagen...” zegt Bodil de la Parra, “zeiden we meteen tegen elkaar dat we met haar móesten spelen,” vult Nadja Hupscher aan. “En ik,” zegt Esther Scheldwacht, “vond dat meteen te gek.”

Tropische cocon
Waar in Ouwe Pinda’s veelal in Indisch accent sketchenderwijs verhalen werden uitgewisseld, zoals over moeders die op blote voeten door de sneeuw liepen en zich verbaasden over het bevroren wasgoed dat aanvoelde als ‘krokante kroepoek’, rijst in Gouwe Pinda’s een meer tragikomisch beeld op.

Centraal staan de drie grijzende Indische zussenl Nonni (79), Son (71) en Titi (75). Met ieder hun ingesleten onhebbelijkheden leven ze onafscheidelijk in een serviceflatje. Maar toch ook in een haat-liefdegreep. Nonni (Bodil) komt al jaren niet buiten: ‘Likdoorns, vandaar’; Son (Nadja) is ziekelijk afhankelijk van haar zussen: ‘Maar morgen ga ik op linedancing’; terwijl Titi (Esther) op het punt van trouwen staat met André: ‘Maar dan moet eerst zijn vrouw nog overlijden’.

In hun tropische cocon duikt een boek op met jeugdfoto’s uit Nederlands-Indië. “En dan moet het verleden op de schop, komen onderlinge verhoudingen op scherp te staan,” zegt tekstschrijfster Bodil de la Parra, die heeft ‘geput uit eigen Indo-expertise maar ook uit familieverhalen van Esther en Nadja.’

Hüpscher wijst als inspiratiebron ook op de radiodocumentaire Foto zoekt Familie waarin zeven families hun verdwenen fotoalbums uit Indië onder ogen kregen. ‘Bij papa op schoot, die sfeer.’

Maar ook schokkend, want: ‘Foto’s uit eigen jeugd die geen van allen zich wist te herinneren.’ ‘Dat is het verborgen verleden zoals dat voorkomt in veel families met een Indische achtergrond,’ weet Esther. ‘Een beladen geschiedenis dáár’, gaat Bodil verder, ‘maar hier óók. Zo herinnert mijn moeder zich niets van de periode tussen haar twaalfde en achttiende. Precies de tijd na de ‘overstap’ naar Nederland. Alles lijkt uit haar geheugen gewist.’ ‘Maar,’zegt Esther, “het draait niet puur om Indische kwesties of gebruiken. Het is belangrijk dat de voorstelling een universele onderlaag krijgt.’

Schuld
De voorbije maanden is er groeiende aandacht opgelaaid voor Neerlands koloniale verleden. Bodil: ‘Nederland heeft zeker een schuld te vereffenen.’ Verder moet volgens haar iedereen die de rijkdom van een gedeelde culturele achtergrond kent, zelf maar bepalen wat ermee te doen.

De drie zijn het er roerend over eens dat het koloniale verleden een ingewikkelde kwestie is, dat blijkt alleen al uit hun eigen uiteenlopende achtergrond. “Die ene keer dat ik op Java en Bali was, heb ik mijn Chinese wortels ontdekt.” Bodil, lachend: “Ik ben dus een stevige Hollandse boerin-Chinees.”

Makan makan
Samen eten, dat is een bindmiddel. Eetgewoonten vertellen veel over een cultuur. ‘Er wordt in de voorstelling figuurlijk aldoor gekookt,’ zegt Bodil. ‘Nonni kookt de godganse dag, zonder is er haar bestaan betekenisloos, zo meent ze. Nadja, proestend: ‘Ze heeft vast te weinig moedermelk gehad!’ ‘Titi eet graag in haar eentje. En ze houdt van afhaalmaaltijden’ schetst Esther blijmoedig háár personage.

Op tournee kunnen we de beste toko’s en Indische restaurants langs, juichen ze. Al blijft voor Bodil de keuken van tante Yulita bij voorbaat favoriet. ‘Bij ons wordt helaas nooit uitgebreid gekokkereld in familieverband,” zegt Nadja. ‘En eerlijk is eerlijk: ikzelf ben van de patatgeneratie.’

‘Soeboer in Den Haag, mijn woonplaats,’ geeft Esther op als haar favoriete eettent. ‘In de hofstad zijn we verwend natuurlijk. Al mis ik een strandtent waar je lekker Indisch kunt eten.”

De anderen zijn aangestoken. Ze lacht: ‘Moet ik er dan zelf een beginnen? Wij samen dan? Oké, dan noemen we die Plan plan!’ Indonesisch voor ‘rustig aan’. Maar toch: De ogen glinsteren al.

Bodil de la Parra
Geboortegrond: Amsterdam
Broodje bakkeljauw

Nadja Hupscher
Geboortegrond: Nijmegen
Geen bestelling gedaan

Esther Scheldwacht
Geboortegrond: Den Haag
Pasteitje Bakkeljauw.

Tournee van tot en met 27 januari 2018. Meer informatie: rudolphiproducties.nl.

Huis in balans = buik in balans

Air BNB voor draagmoeders

De populaire app CarryMe biedt uitkomst als zelf een kind baren niet uitkomt of niet mogelijk is. Didi drukt op de bel. Ze heeft de optie ’inwonend’ aangevinkt.

Na eigenhandig speurwerk voor ‘Rishi’ steekt Firma MES zijn neus in een medisch-ethische kwestie. “Als kind,” zegt Lindertje Mans, “kun je je beslist zeer gewenst voelen.”

Ze speelt de rol van Didi. Beroepsdraagmoeder. Ze heeft CarryMe op haar telefoon gedownload. Ook ‘wensouders’ Eline (drukbezette topadvocate) en Maarten (thuiswerkende yogi) installeerden de ‘tool’ waarmee het mogelijk is om een draagmoeder te bestellen uit het ruim aanwezige assortiment. Dolgraag willen ze een kind, alleen: het is ze niet gelukt om op eigen kracht een kind ter wereld te brengen.

En dus hebben ze de app CarryMe gedownload. Didi (65 kg, vetpercentage 21%) heeft ervaring, al haar waardes zijn verifieerbaar oké, slikt magnesiumtabletten en foliumzuur en zet 7000 geregistreerde stappen per dag. Blond, blauwe ogen, rank. Roze sneakers met spekzolen, kekke wit short, vest van wit mohair. Na de kennismaking werd de deal al snel beklonken.

Didi gaat inwonen bij Eline en Maarten want haar eigen woning ligt een flink eind bij het feng shui paradijs van het stel vandaan. Onderhuidse spanningen krijgen gaandeweg aan het licht. En wie is eigenlijk baas over háár buik? Ondertussen spreken de toekomstige ouders de ongeboren vrucht toe, leggen herinneringsmomenten en emoties vast. En de vrucht, voorlopig jongen noch meisje, reageert. Dat kan, want daar is dan weer een andere app voor.

Kinderwens
Een sciencefiction thriller verpakt als huiskamerdrama, zo noemt Firma MES de nieuwe voorstelling op tekst van Hanna Bervoets. De schrijfster en columniste maakte in 2010 Roes voor het Haagse gezelschap. Mans: “Na Rishi, waarvoor we zelf bronnenmateriaal hebben verzameld, wilden we weer eens een kant-en-klare toneeltekst. Met haar hebben we verschillende mogelijkheden besproken. Niet zo vreemd, want we zijn allen dertigers en onwillekeurig verschijnt de wens om een gezin te schichten wel eens bij ons op. Niet dat wie van ons plannen op stapel heeft, geloof ik, maar tien jaar geleden hadden we dit echt niet kunnen maken.”

Verboden
Menselijke broedmachines, op bestelling afroepbaar. “We doen geen uitspraak over de wenselijk- dan wel onwenselijkheid van dit toekomstscenario. Zie het als een doorontwikkeling van trends die allang gemeengoed zijn. Als de app werkelijk zou bestaan,” meent Mans, “dan zou er geheid vraag ontstaan.”

In Nederland is commercieel draagmoederschap bij wet verboden. Wel is in de richtlijn voor draagmoederschap bepaald dat het alleen uit ideële motieven wordt toegestaan. “Misschien zou ik het voor vrienden willen overwegen, ” overpeinst Mans. “Het raakt wat mij betreft aan de problematiek rond prostitutie. Dan leen je ook je lichaam voor eventjes uit.”

“Didi had werk nodig,” schildert Mans de achtergrond van haar personage. “Ze is intelligenter dan je zou vermoeden. Ze zoekt vrijheid en zelfstandigheid en door dit werk kan ze die bereiken. Ze vindt dat ze zich heeft opgewerkt uit een minder ontwikkeld gezin.” Firma MES legt, zoals vaker ook in CarryMe de zere vinger op de wonde van de tijd.

Firma MES: CarryMe. Van wo 1 tot en met wo 8 november;  en wo 13 en do 14 december 2017 in Theater aan het Spui. Op vr 2 februari 2018 in Theater Dakota. Meer informatie: firmames.nl.