Na 100 jaar maximaal 100 bezoekers

Zwem- en Badinrichting De Regentes viert 100 jaar watertrappelen / Crisis verstoort eeuwfeest

Het heuglijke honderdste levensjaar binnen handbereik – maar domweg opgesloten in ‘lockdown’. “Je verheugt je op een eeuwfeest, en dat valt in het water.” Gelukkig mag op 1 juni, net als andere, ook theater De Nieuwe Regentes weer los.

Theater De Nieuwe Regentes (DNR), een van de acht Cultuurankers in de stad, vierde middenin onze zo ‘slimme lockdown’ het feit dat op 22 april 1920 de eerste steen werd gelegd van wat nu haar thuishonk is, de toenmalige ‘Zwem- en Badinrichting de Regentes’. Het bijbehorende eeuwfeest wordt nu uitgesmeerd over het komende theaterseizoen, vertelt Laudie Vrancken, artistiek directeur van theater De Nieuwe Regentes (DNR). “We zouden in april onze jaarlijkse community arts-productie ‘Zand en Veen’ uitbrengen, een lustrumeditie. Dat doen we dan maar volgend jaar rond deze tijd, het moment dat De Regentes officieel werd geopend.”

Er staan meer jubileumactiviteiten op stapel: “We gaan een permanente expositie met parafernalia inrichten, van zwemdiploma’s, oude handdoeken tot medailles, en waarin ook de documentaire ‘Van Water naar Theater’ die we samen met TV West hebben gemaakt, een plekje krijgt.” De documentaire over haar rijke én geschiedwaardige verleden is voor liefhebbers ook integraal te zien op YouTube. “Ook komt er nog een jubileumboek en een reüniefeest voor medewerkers en bezoekers.”

Wat ‘Nine eleven’, Bataclan noch bankencrisis vermochten, wist Corona in een handomdraai te bewerkstelligen: theaters op slot. Na tien weken van de blinde sluiting, gaat op 1 juni het kettingslot er weer af voor max 30 bezoekers per zaal. “We zorgen in de grote zaal voor een feestelijk en veilig programma. Met de invulling zijn we nu bezig. Daarna is er op woensdag 3 juni een Ukkieconcert en op vrijdag 5 juni een Peuterconcert.” Die voorstellingen zijn onder meer bedoeld om ervaring op te doen met vraagstukken rond het nieuwe normaal, ‘als inwerkoefening, zodat bezoekers en personeel zich veilig voelen’. Ook na 1 juli, met max 100 personen, draait DNR door. “In onze buurt wonen veel kunstenaars, die willen graag weer aan bak. Maar het blijft financieel een enorme uitdaging, want zonder financiële reserves en voornamelijk draaiend op eigen inkomsten. Die vallen nu grotendeels weg, er zijn maar weinig kaarten te verkopen. Hopelijk lukt het samen met artiesten én de steun van ons publiek om een manier te vinden om ook na 1 juli interessante programma’s te brengen, met name op het gebied van muziek. Maar ik vrees wel dat de kaartprijs wat omhooggaat om dat mogelijk te maken.”

Roerig
Het gebouw De Regentes werd in zijn 100-jarig bestaan vijf keer door particulier initiatief uit de wijk geopend en vier keer door gemeentelijk toedoen gesloten. In 1995 werd zwembad De Regentes leeggepompt, maar kreeg ook een groepje wijkbewoners – onder leiding van Guusje Eijbers – toestemming in het gebouw Maanlicht en Rozen op te voeren. Het was de opmaat voor een nieuwe bestemming van het gebouw: die van theater. Maar ook als instelling voor podiumkunst kent De Regentes een roerige geschiedenis. Nadat in 2013 de hakbijl van toenmalig cultuurminister ongenadig was neergedaald, zag een clubje ‘Regentessers’ onder leiding van Vrancken niettemin kans op een doorstart. En met succes: sindsdien heet het De Nieuwe Regentes (DNR) met als ‘pay-off’ ‘theater voor en door de buurt’.

Met het onlangs ontvouwde advies voor het Kunstenplans 2021-2024 in zicht, is Vrancken niet bijster gerust op de toekomst. “Hoewel we blij zijn dat het toegekende subsidiebedrag beduidend hoger is dan voorgaande jaren, is dat niet voldoende om onze kerntaken als Cultuuranker binnen een gezonde bedrijfsvoering uit te voeren. Dus we vechten nog even door.”

Een beeld uit de productie ‘Een Dag aan Zee’, ten tijde van het festival ‘Feest aan Zee’ | Foto: Bas Kijzers

 

Advertentie

Dansen op een (te) dun koord

Komt er een reddingsplan kunst & cultuur Den Haag

Cultureel Den Haag staat het water aan de lippen, snakt naar een lokaal noodfonds, ook al kunnen ze dan binnenkort mondjesmaat van het slot. Hoe gaat dan een noodfonds er voor Den Haag uitzien? ‘We moeten zorgen voor een goede startpositie voor de nieuwe kunstenplanperiode.’

Alweer twee maanden staan culturele instellingen in Den Haag kurkdroog – en stilaan op omvallen – ook al mogen ze dan vanaf 1 juni sluipsgewijs weer open. Na een tijdje schijndood mogen theaters en musea weer van de grendel. Eerst, over een kleine drie weken, voor maximaal dertig bezoekers per zaal, inclusief personeel (!). Per 1 juli, juist als de meeste theaters traditioneel op zomerslot gaan, mag dat voor maximaal honderd personen, afhankelijk van het vloeroppervlak.

IJsbloempjes in de zomer zijn het, sterfhuisconstructies in slow motion. De ‘tent’ dicht houden is soms gezonder. Dat wil zeggen: met 20 mei als ‘decision day’, want heropening kan alleen doorgaan als het aantal besmettingen niet toch weer oploopt. Bezoekers moeten afstandsregels in acht nemen en mogen alleen ‘op afspraak’ komen, uit opsporingsmotieven. Dat geldt voor vestzaktheater Branoul maar ook voor het gigant Afas Circustheater, voor Museum Bredius en Kunstmuseum.

Open gaan is zo een vrijwel structureel verliesgevende operatie. Onderwijl brengt de invoering en handhaving van ‘afstand houden’ extra kosten met zich mee en blijven vaste en personeelskosten doortikken, waaronder de uitbetaling van vakantiegeld, eind mei. De bodem van menig bedrijfskas raakt zo al snel in zicht.

De stad heeft zelf intussen ook de bodem van de schatkist binnen handbereik – de als godsgeschenk omarmde zogeheten Eneco-gelden die de stad € 675 miljoen euromuntjes opleverde, ten spijt. Want buiten onroerende zaakbelasting en bijvoorbeeld afvalstoffenheffing zijn er nauwelijks nog inkomsten uit parkeergelden of toeristenbelasting. Sterker: er zijn juist ‘meerkosten’ aan sociale uitkeringen.

Natuurlijk kunnen instellingen in Den Haag gebruikmaken van de landelijke NOW-regeling (loonkostenvergoeding tot maximaal 90 procent). En is de stad ertoe overgegaan om gemeentelijke kunst- en cultuurinstellingen uitstel te verlenen van het betalen van huurpenningen, voor zover dan het betreffende pand in bezit is van de gemeente, het bevoorschotten van subsidies en het flexibel omgaan met prestatie-eisen.

Jan Zoet, directeur van Zuiderstrandtheater / Amare en voorzitter van belangenorganisatie Kunsten ’92 stelt vast: “Maar later slaat uitgestelde huur als een boemerang op de instellingen terug.”

Cultuurwethouder Van Asten heeft de schade opgenomen die de culturele sector van Den Haag momenteel oploopt. Die bedraagt ongeveer € 21 miljoen in 2020. “Als we hier de algemene maatregelen van het Rijk bij verrekenen dan resteert er onder de streep een verwacht tekort van € 12 miljoen euro. Onder voorbehoud, want we weten ook niet precies hoe alles verder verloopt dit jaar en wat de anderhalvemetersamenleving de instellingen gaat kosten. Hierover blijven we in nauw contact met de instellingen.”

Cultuurminister Van Engelshoven gaf in de Kamer aan dat ‘haar’ 300 miljoen euro Rijksgeld niet genoeg is om de cultuursector door de coronacrisis te helpen. Van dat bedrag is 30 miljoen bedoeld voor lokaal beleid: voor de ondersteuning van de ‘cruciale regionale infrastructuur’.

Zoet: “De minister stelde daarbij als voorwaarde dat een gemeente dan eenzelfde bedrag bijlegt. Maar gemeenten mogen geen schulden aangaan en zijn voor hun financiering grotendeels afhankelijk van de Rijksoverheid. Maar wat moet je als gemeente doen als het daar stokt? Cultuurwethouder Van Asten zit in een spagaat.”

Cultuurwethouder Van Asten: “Op dit moment werkt het ministerie aan deze subsidieregeling. Den Haag is vertegenwoordigd in de Taskforce van het ministerie. Ondertussen werken we hard aan een plan voor deze matchingsregeling door hiervoor ruimte binnen de cultuurbegroting te zoeken. We kijken onder andere naar re-allocatie van subsidieregelingen die nu niet volledig gebruikt kunnen worden, omdat evenementen dit jaar niet door kunnen gaan.”

“Zodra we weten welke instellingen in aanmerking komen voor de matching van het Rijk en welk bedrag hier gematcht wordt, weten we ook welke instellingen hier niet voor in aanmerking komen en wat daar nog voor nodig is. Er zal financiële ruimte moeten blijven om deze instellingen te helpen. Dit wordt maatwerk. We moeten zorgen voor een goede startpositie voor het culturele landschap voor de nieuwe kunstenplanperiode.”

Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Haags podia: “De omvang is gigantisch, de nood is hoog. Hierbij zou ik de langere termijn ook in ogenschouw willen nemen. De verwachting is dat de podia gedurende langere tijd niet open kunnen en bijvoorbeeld een jaar of meer met winterslaap moeten. De vraag doet zich dan voor hoe we onze sector, die we gedurende decennia hebben opgebouwd, overeind houden. Ik verwacht van Den Haag dat zij verantwoordelijkheid neemt voor het voortbestaan.”

Jan Zoet: “Als het noodfonds nog even uitblijft dan worden kleinere instellingen snel het haasje. De grotere in de stad redden het tot de zomer vast wel, maar daarna wordt het ook voor hen snel kritisch.”

Pianorecitals, kwartetten, cabaret, Monologen, eenmans of –vrouwsvoorstellingen en singer-songwriters. Dat lijken nog de meest voor de hand liggende mogelijkheden onder de huidige omstandigheden. En voorgeschreven routes langs topkunstwerken, met een stopwatch in de hand. Laten we hopen dat kunst geen eiland in de tijd wordt.

Acht keer het Zuiderstrandtheater uitverkocht, wie doet ons dat na?

Reacties kunstinstellingen op advies Kunstenplan

Het advies Meerjarenbeleidsplan 2021-2024, de opmaat tot het Kunstenplan voor Den Haag, is in de stad met ontzetting ontvangen. Twintig instellingen moeten het veld ruimen – als de commissie vrij spel krijgt.

Door Eric Korsten / Herman Rosenberg

Terwijl Crossing Border Festival de ene na de andere schrijverscrack verzamelt bij wijze van potten- en pannenprotest, laten ook de ‘kleintjes’ zich niet onbetuigd. “De storm is losgebroken. Den Haag heeft als enige stad in Nederland een Engelstalig theateraanbod, en dat is STET,” vertelt terugtredend directeur Elske van Holk. “Volgens de adviescommissie moet Den Haag voortaan internationaal theater uit Amsterdam halen. Was dat echt wat bedoeld was in het beleidskader Kunst en Cultuur 2021-2024 dat door de raad is aangenomen? Daarin staat dat het Engelstalige theateraanbod minimaal gelijk moet blijven in Den Haag.”

De Dutch Don’t Dance Divison is deze Bevrijdingsdag bezig aan een reeks kleinschalige optredens kriskras Den Haag rond flatgebouwen en verpleeghuizen. Ongeloof maakte zich van co-artistiek leider Rinus Sprong meester toen hij het advies las: terug naar nul. “Dit is wrang. We verkochten dit seizoen acht keer het Zuiderstrandtheater uit, wie doet ons dat na? Van twee ton subsidie maken we acht ton. Belangrijk is ook wat dit advies doet met het beeld, het imago van dans in Den Haag.” Hij rekent erop dat cultuurwethouder Van Asten in de bres springt. “Een half jaartje geleden heb ik gelezen dat hij de danssector een ontdekking vond. Maar straks verdwijnen misschien ook dansgroepen als Lonneke van Leth en Meyer-Chaffaud.”

“De toekomst van dans voor de jeugd staat op de helling,” meent Lonneke van Leth. “Den Haag kan een goedlopend jeugddansgezelschap als het onze niet missen. Het advies en de toonzetting hebben mij verbaasd, doen geen recht aan de resultaten die de afgelopen jaren zijn behaald. Het voelt ook als ondermijning van de rol die het gezelschap binnen dansstad Den Haag speelt.”

“Voor ons is dit niet de doodsteek,” zegt Maria-Paula Majoor van het Matangi Kwartet, “we blijven spelen. Wat me vooral aan het hart gaat is dat veel speelmogelijkheden verdwijnen voor klassieke muziek. Zo worden festivals een kopje kleiner gemaakt. Het hele advies riekt naar arrogantie in de richting van alles dat naar ‘klassiek’ zweemt. Dit is een tunneladvies.”

Ook barokorkest The New Dutch Academy (NDA) krijgt, als het advies in stand blijft, (opnieuw) geen geld. Het zou onvoldoende hebben toegelicht hoe Haags het is. In een open brief toont het zich ‘zeer teleurgesteld’. “NDA heeft veel bereikt met vaak beperkte financiële middelen. Het heeft zich bewezen als serieus, professioneel (barok)orkest.”

Kamermuziekfestival Classical Encounters heeft met teleurstelling en verbazing kennis genomen van de ongenuanceerde bewoordingen van de adviescommissie. “Maar,” zegt Eva Stegeman, oprichter, programmeur en directeurfestival “trekt wel de belangrijke conclusie dat Den Haag een kamermuziekfestival verdient én het aanbod aan kamermuziek hier relatief laag is.”

“Voor onszelf kwam het advies niet onverwachts, we krijgen nu al geen structureel geld,” reageert David Geysen van Dégradé. “Voor ons is wel de vraag of we nóg vier jaar willen spartelen en of we de loods, onze repetitiestudio, aanhouden. Want de huur kunnen we niet zelf ophoesten. “Twintig instellingen weg! Bizar! Ook is het jammer dat in Den Haag geen alternatief gevonden is voor keurig toneel.”

Theater Branoul vist al een decennium achter het net van Kunstenplan-adviezen, tot woede en frustratie van directeur-acteur Bob Schwarze. “Ik word niet snel kwaad, maar nu wel,” zegt hij. “In de conceptversie van het advies stond een enorme fout, namelijk dat wij in het vorige Kunstenplan zaten. De commissie heeft dus geoordeeld op basis van foute informatie.” Verder zou Branoul niet vernieuwend zijn. “Zonder dat ze onze grotere producties hebben gezien. Als je kijkt naar wat het Nationale Theater (NT) krijgt, zeg ik: elke verhouding is zoek. NT zuigt al het geld weg en is dadelijk een groot verkeersplein maar zonder toegangswegen.”

Karel de Rooij, wederhelft Mini van Maxi, regisseur en ‘oude rot in het vak’: “Ik vraag mij met grote zorgen af of de taak van de commissie nog wel deugt. Het moet anders. Hoe? Dat moet onderwerp van discussie worden. Deugt die beoordelingstermijn van vier jaar wel? Het heeft allemaal niets meer met de vrijheid van kunst te maken.”

Twee van de acht Cultuurankers, het stelsel van wijktheaters in de stad, kunnen de toets der kritiek van de commissie niet doorstaan, Muzee Scheveningen en het Diamant Theater. Maar per saldo krijgen de Cultuurankers er wel € 350.000 bij. “Voor de Cultuurankers is het dus een uitkomst die gemengde gevoelens oproept,” laat Vaillant-directeur Harrie van de Louw namens de Cultuurankers weten.

Geen doodsstrijd, wel treurnis bij Marijn Cornelissen van CultuurSchakel. De organisatie moet twee ton inleveren. “Dit advies staat haaks op de vraag van de gemeente om te investeren in cultuuronderwijs en cultuurdeelname. Kinderen en jongeren in Den Haag zullen minder in aanraking komen met kunst en cultuur op school, in het theater of museum. Scholen moeten rekening houden met minder ondersteuning. En onze bemiddelende rol voor het voortgezet onderwijs dreigt te verdwijnen,” somt ze de pijn op. Haagse verenigingen en initiatiefnemers zijn deels afhankelijk van de subsidies die CultuurSchakel verleent. “We zullen dansscholen, festivals, muziekverenigingen en ‘urban’ makers minder kunnen begeleiden. Dit advies betekent een forse tegenslag.”

Advies slaat gaten in Haags cultuuraanbod

Artikel in weekblad Den Haag Centraal | door Eric Korsten en Herman Rosenberg

Geen Crossing Border-festival meer, twee wijktheaters weg, literair theater Branoul en Museum Bredius dicht, DeDDDD, Lonneke van Leth Dans en het Zuiderparktheater op nul, én geen monumentale kunst meer in de Electriciteitsfabriek. Als het jongste kunstadvies wordt overgenomen. Maar zover is het nog niet.

De advisering over de Haagse kunstsubsidies: een vierjaarlijks ritueel dat, niettemin, bepalend kan zijn voor het voortbestaan van podia en instellingen. Het voorstel van de Adviescommissie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024, getiteld ‘Kracht en Kwetsbaarheid’, ligt sinds vrijdag prominent op tafel. B en W moeten er nog hun licht over laten schijnen en daarna de gemeenteraad. Maar de reacties zijn nu al fel.

“Bizar en buitengewoon kwalijk,” analyseert Michel Behre, directeur van Crossing Border, dat onder meer een gebrek aan samenwerking wordt verweten.“Samenwerken met Winternachten? Hoe dan? We zijn totaal verschillend. We hebben net als Winternachten tal van partners in de stad. Wat ik kwalijk vind is dat er geen expert in de commissie zat op het gebied van literatuur of popmuziek. Dat wreekt zich. Ondertussen krijgen we wel steun van het Letterenfonds. De merkwaardige situatie kan ontstaan dat we landelijk wel steun krijgen en lokaal niet. Dan trekt het Letterenfonds zich terug – en laat Den Haag tonnen liggen.”

Bij Muzee Scheveningen, dat zowel museum is als cultuuranker voor het stadsdeel, zijn ze niet minder geschokt. “Ik ben geschrokken en verbijsterd,” zegt interim-directeur Jeroen van de Wiel. Scheveningen. Hij pareert de kritiek dat het museum ouderwets is en geen artistiek-inhoudelijke plannen heeft gemaakt als ‘hard en onevenwichtig’. Volgens Van de Wiel wordt er juist hard gewerkt in en aan Muzee, en zetten veel vrijwilligers zich met hart en ziel in. Uit reacties op sociale media blijkt dat velen vinden dat Muzee moet blijven. Er is inmiddels een online-petitie gaande. Die is al zo’n 1300 keer ondertekend.

Het advies
De adviescommissie stelde een 450 pagina’s tellend rapport op over de verdeling van grofweg 56 miljoen aan jaarlijks beschikbare kunstsubsidies in de stad. Resultaat: bijna twintig instellingen dreigen kopje onder te gaan, vooral van middelgroot en middelklein formaat. Er waren 103 aanvragers, die samen voor 15,3 miljoen euro méér hebben aangevraagd dan beschikbaar is. De commissie besloot uiteindelijk positief over 57 aanvragende instellingen, waaronder zeven nieuwkomers.

Een opvallend ‘slachtoffer’ is dus het iconische Crossing Border, festival voor muziek en literatuur; dat bij overname van het advies zijn hele gemeentelijke subsidie van 4,5 ton kwijtraakt.

Een ander onverwacht oordeel van de commissie is dat twee van de acht wijktheaters (‘Cultuurankers’) hun subsidie kwijtraken. Dit is behalve Muzee ook Theater Diamant in Haagse Hout (Mariahoeve). Die keuze is in strijd met een eerder door B en W geformuleerd uitgangspunt. Dit liet Van Asten na de presentatie desgevraagd weten. “We willen in principe door met de acht Cultuurankers, dus hier gaan we nog eens goed naar kijken.” Dit deel van het advies wordt dus vrijwel zeker niet overgenomen. Samen krijgen de Cultuurankers er per saldo wel 3,5 ton bij. “Daarom is het een uitkomst die gemengde gevoelens oproept,” zegt directeur Harrie van de Louw van het Vaillanttheater namens de Cultuurankers.

Verliezers en nieuwkomers
Tot de ‘verliezers’ behoren ook: theatergezelschap Dégradé, muziekensemble Ciconia, muziekfestival Classical Encounters, de Dutch Don’t Dance Division, de Elektriciteitsfabriek (kunstprojecten), galerie Heden, Lonneke van Leth Dans, Museum Bredius, Theater Branoul, het festival TodaysArt, het Matangi Strijkkwartet, het Zuiderparktheater en theatergezelschap Drang.

Daar staan zeven nieuwkomers tegenover: het Grauzone festival (underground), het multiculturele Haags Theaterhuis, de broedplaats iii in Moerwijk, het danscollectief OFFprojects, kunstenaarsuitgeverij Page Not Found, het platform voor biculturele makers en hun cultureel-diverse verhalen van de Story Academy en Topaze, een creatieve werkplaats in de Julianakerk in Transvaal.

Commissievoorzitter Johannes Leertouwer relativeerde vorige week de keuzes. “De vorige ronde verdween Toneelgroep De Appel. Opgeteld is het bedrag dat we dit keer aan hervorming voorstellen even groot, alleen is de pijn nu verdeeld over veel meer instellingen. We moeten op zoek naar de kunst van het mogelijke, dat is al heel lang onze opdracht. Komt het goed? Daar ben ik helemaal niet zeker van.” Tegelijk constateerde hij dat de gemeente wel erg veel wil: “Bij een vrijwel gelijkblijvende cultuurbegroting is de ambitie uitgesproken om tot een culturele sector te komen met een gezonde bedrijfsvoering en ‘fair pay’, eerlijke loonbetaling.” Dat verklaart bijvoorbeeld dat er behalve complete afvallers, ook veel aanvragers zijn die het met minder of een gelijkblijvend geldbedrag zullen moeten doen.

Amare
In veruit de meeste gevallen is de onafhankelijke en externe, ad hoc samengestelde commissie zeer te spreken over het bereikte artistieke peil van de aanvragers, zelfs van de negatief beoordeelde. In de beoordeling liep het echter vaak spaak op thema’s als bedrijfsvoering en diversiteit. ‘Grootverbruikers’ in de stad worden gespaard; ze zijn ‘too big to fail’. Maar zij kregen, buiten de ‘Amare-instellingen’ (o.a. Residentie Orkest en NDT), er nauwelijks geld bij. De pijn zit hem zo vooral bij middelgrote instellingen, waar traditioneel klappen vallen ten faveure van broodnodige ‘vernieuwing’. Met name klassieke muziek en de dans zijn daarvan nu het slachtoffer. Dat is zorgelijk, erkende ook Leertouwer, omdat een breed middenveld nodig is voor een gezond kunstklimaat.

De ingebruikname van ‘cultuurpaleis’ Amare aan het Spuiplein is de grote ‘bonus’ in de komende Kunstenplanperiode. De commissie signaleert echter dat er, na jaren van onderling gesteggel, nog steeds geen zicht is op voldoende samenwerking tussen de toekomstige gebruikers. “Het wordt inderdaad tijd voor een goed gesprek,” zo vatte cultuurwethouder van Asten op de presentatie de situatie samen.

Museumkwartier
Of het concept van het Museumkwartier, de gewenste uiterlijke concentratie van musea rond de Hofvijver, er gaat komen is onzeker geworden. De voorgenomen verhuizing van Escher in het Paleis naar de voormalige Amerikaanse ambassade is voorlopig afgeblazen. Daar komt nu bij dat Escher mogelijk een ton van zijn subsidie (nu 4,5 ton) verliest. Daarnaast zou

Museum Bredius op de Lange Vijverberg (‘verouderde dynamiek’) dicht moeten of zich ‘aansluiten bij het Haags Historisch Museum’.

Benno Tempel, directeur van het Kunstmuseum Den Haag waaronder Escher valt, is uiterst onaangenaam verrast door het advies. “Dit treft ons hard, omdat het in feite gaat om meer dan de helft van het subsidiegeld dat we echt kunnen besteden (de rest is de huur van het gebouw, red.). Het strookt ook niet met de gemeentelijke plannen voor het Museumkwartier. Als dit advies wordt overgenomen, komt er geen nieuw Eschermuseum. En daarmee raak je het vliegwiel van het Museumkwartier kwijt.”

Het lijkt er al met al op dat het getij voor het idee ‘Museumkwartier’ aan het verlopen is. Zelfs wethouder Van Asten leek er vorige week afstand van te nemen: “Ik vraag me af wat de meerwaarde is, als je alleen maar constateert dat er op die plek een aantal musea bij elkaar zitten,” zei hij. Duidelijk is dat de gemeente het geld niet heeft om de ooit rond de beoogde verhuizing van Escher opgetuigde formule van de grond te krijgen.

Bas van Nooten van de samenwerkende Haagse Musea is zeer kritisch over het advies. “Bredius dicht? Dan weet je niet waar je het over hebt. Wat het Museumkwartier betreft moet Den Haag nu eindelijk eens stelling durven nemen.”

Coronacrisis
De commissie benadrukt dat zij er zich zeer van bewust is dat haar advies naar buiten komt in een zeer moeilijke periode. Extra ondersteuning en specifieke aanvullende maatregelen acht zij nodig om de culturele sector te helpen om de gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden. Anders is het hele advies ‘op drijfzand gebouwd,’ zei Leertouwer.

Ook Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Podiumkunsten Den Haag, wijst hierop. “Het advies komt bovenop Covid-19. Met theaters die straks misschien voor maximaal een kwart gevuld mogen zijn, wordt overleven lastig. We zijn met de gemeente in gesprek over een duurzame oplossing, steken de koppen bij elkaar. We moeten er gezamenlijk uitkomen, met het advies in de andere hand.”

Vervolg
In juni doet het Haagse college aan de gemeenteraad een voorstel op basis van het advies. Dat wordt 8 september in de raad besproken. Op 8 oktober stelt de gemeenteraad het definitieve plan vast.

Overigens is er ook landelijk een Kunstenplan in de maak. Een aantal Haagse instellingen krijgt én vanuit Den Haag én vanuit het landelijke Kunstenplan geld, bijvoorbeeld Het Nationale Theater, Nederlands Dans Theater en Residentie Orkest.

Nieuw bloed:
Grauzone, Het Haags Theaterhuis, iii, OFF Projects, Page Not Found, Story Academy, Topaze.

Afvallers t.o.v. 2017-2020: Crossing Border, Ciconia Consort, Classical Encounters, Culture Clash 4U, De Dutch Don’t Dance Division, Diamant theater, Electriciteitsfabriek, Heden, Het Popdistrict, Lonneke van Leth Dans, LOOS, Matangi Kwartet, Meyer-Chaffaud, Museum Bredius, Muzee Scheveningen, Prinses Christina Concours, STET, Theater Branoul, Todays Art, Trespassers W. Zuiderparktheater.

Gelijkblijvers t.o.v. 2020: CultuurSchakel, Filmhuis Den Haag, Firma MES, Het Nationale Theater, Holland Dance Festival, KOO, Korzo theater, Kunstforum/West , Kunstmuseum Den Haag, Movies That Matter, New European Ensemble, PAARD, Stroom DH, Theaters Diligentia & PePijn.

Winnaars (meer euri erbij):
Amare, Art-S-Cool, De Betovering, Bibliotheek Leidschenveen (Cultuuranker), Bibliotheek Loosduinen (Cultuuranker), Nederlands Dans Theater, Ensemble Klang, Grafische Werkplaats, Haags Historisch Museum, Huis van Gedichten, Kalpanarts, Laaktheater, Museon, Musicon, Nest, Opera2Day, PIP, ProJazz, Rewire, Residentie Orkest, Slagwerk Den Haag, Theater De Vaillant, Theater en Filmhuis Dakota, Theater De Nieuwe Regentes, Writers Unlimited.

Afgewezen / niet toegekend:
O.a. Another Kind of Blue, Billytown, Bureau Dégradé, Culture Unlimited, Ensemble Modelo 62, Heden, Herinneringscentrum Oranjehotel, Humanity House, Kwekers in de Kunst, Muziektheater Briza, New Dutch Academy, Prins27, Regentenkamer, The Grey Space in the Middle, Theatergroep Drang, Tonality.

Cultuuradvies slaat gaten in Haags cultuuraanbod

Advies van commissie Meerjarenbleidsplan 2021-2024

Geen Crossing Border-festival meer, twee wijktheaters weg, theater Branoul en museum Bredius dicht, DeDDDD, Lonneke van Leth Dans en Zuiderparktheater koudgesteld, én geen monumentale kunst meer in de Electriciteitsfabriek.

Dat werd vorige week vrijdag 24 april bekendgemaakt op een perspresentatie. Commissievoorzitter Leertouwer: ‘Op weg naar de kunst van het mogelijke.’

Door: Eric Korsten

Althans: als het voorstel ‘Kracht en Kwetsbaarheid’ van de Adviescommissie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024 integraal door college en raad wordt overgenomen. De commissie stelde op verzoek van cultuurwethouder Van Asten (D66) een 450 (!) pagina’s tellend rapport op over de verdeling van grofweg 56 miljoen aan jaarlijks beschikbare kunstsubsidies voor Haagse kunstinstellingen. Resultaat: bijna 20 instellingen dreigen kopje onder te gaan, veelal middelgrote en middelkleine instellingen.

De commissie mocht 56 miljoen uitstrooien over een totaal van 103 aanvragers, die samen voor € 15,3 miljoen méér hebben aangevraagd dan beschikbaar is. Onder de aanvragende instellingen waren liefst 33 nieuwkomers; vijftig van hen maken deel uit van het bestaande ‘Kunstenplan’. De adviescommissie besloot uiteindelijk positief over 57 aanvragende instellingen, ergo zeven ‘binnenkomers’. Voor liefst twintig Haagse culturele instellingen dreigt vanaf 2021 de geldkraan dicht te gaan met, als wellicht meest in het oog springende, het Crossing Border Festival – dat nu best eens naar pak ‘m beet Utrecht zou kunnen beslissen te verkassen.

Vooraf werd een veldslag gevreesd – en ja, daar is het op uitgelopen ook. Commissievoorzitter Leertouwer: “De vorige ronde verdween Toneelgroep De Appel. Opgeteld is het bedrag dat we dit keer aan hervorming voorstellen even groot, alleen is de pijn nu verdeeld over veel meer instellingen. We moeten op zoek naar de kunst van het mogelijke, dat is al heel lang onze opdracht. Komt het goed? Daar ben ik helemaal niet zeker van.”

Scherpe keuzes, maar toch ook nog de kaasschaaf eroverheen, dat tekent de nood waar de adviescommissie zich voor gesteld zag. Leertouwer: “Dat is wat geen enkele commissie wil horen natuurlijk, maar de constatering klopt.” Ook de instellingen die inhoudelijk positief werden bejegend, bleven in termen van toegeschoven euro’s vaak gelijkstaan, of kregen een plakje minder. “De gemeente heeft bij een vrijwel gelijkblijvende cultuurbegroting wel de ambitie uitgesproken om tot een culturele sector te komen met een gezonde bedrijfsvoering en ‘fair pay’, eerlijke loonbetaling, maar stelde daarvoor nauwelijks extra middelen beschikbaar.”

De extra kosten daarvan kunnen niet eenzijdig bij de kunstensector neergelegd worden, zo is de commissie het met belangenorganisatie Kunsten ’92 eens. Ze bepleit in ‘Kracht en Kwetsbaarheid’ daarom ruimhartiger steun. “Het is voor de Commissie duidelijk dat anders haar hele advies is gebouwd op drijfzand.”

In veruit de meeste gevallen is de onafhankelijke en externe ad hoc samengestelde commissie zeer te spreken over het bereikte artistieke peil van de aanvragers, zelfs ook dat van de negatief beoordeelde. In de beoordeling liep het echter vaak spaak op thema’s als bedrijfsvoering, diversiteit en / of inclusie.

‘Grootverbruikers’ in de stad worden gespaard, zijn ‘too big to fail’. Maar zij kregen, buiten de ‘Amare-instellingen’, er nauwelijks een centje bij – hoewel ze volgens de commissie de voorbije jaren uitstekend werk op de grasmat hebben gelegd. Het gelag en de pijn zit ‘m zo vooral bij de middelgrote instellingen, vooral in de dans en de klassieke muziek, waar traditioneel de klappen vallen ten faveure van broodnodige ‘vernieuwing’. Met name klassieke muziek en de dans zijn in dat verband kinderen van de rekening.

En dat terwijl het de commissie juist was opgevallen dat het Den Haag in diverse kunstsectoren juist aan instellingen van het middenformaat ontbreekt. Dat ‘middenveld’ – nu al niet bijster breed – verdwijnt nu bij bosjes. Dat is zorgelijk, ook omdat het voor een gezond kunstklimaat nodig is als contragewicht te dienen tegenover de grote jongens. Leertouwer: “Instellingen als Het Nationale Theater, Kunstmuseum Den Haag, NDT, PAARD en ook het Residentie Orkest nemen in hun sector een dominante positie in. Ze doen dat uitstekend, maar dit roept bij de commissie wel de vraag op of er een evenwicht is in de stad.”

Den Haag wordt gezien, klopt zichzelf graag op de borst als ‘tweede cultuurstad van het land. “Die ambitie is geen doel op zichzelf,” vindt Leertouwer. “Ik zou eerder kijken naar wat uniek is in deze stad, en voor deze stad, en dat iedereen een stem heeft.”

Amare
De ingebruikname van ‘cultuurpaleis’ Amare aan het Spuiplein is de grote trofee die de komende Kunstenplanperiode wordt uitgereikt. De commissie signaleert echter dat er, na jaren van onderling gesteggel nog steeds niet productief (genoeg) wordt samengewerkt. “Het wordt tijd voor een goed gesprek,” zo vatte cultuurwethouder van Asten op de presentatie de situatie samen.

Daar komt bij dat voordeurdelers Nederlands Dans Theater, Residentie Orkest en theaterorganisatie Amare ieder afzonderlijk méér zeggen nodig te hebben – en dat van de commissie op voorhand ook gekregen hebben. Eigenlijk is dat ‘extraatje’ een uitvloeisel van huurafspraken, noem het een restant, die al in 2012 werden gemaakt. Maar dat advies gaat evenwel ten koste van de andere Haagse kunstinstellingen – en dat terwijl cultuurwethouder Van Asten het op de loer liggende exploitatietekort van het cultuurpaleis met € 2,7 miljoen onlangs al heeft bijgepast. Maar een cultuurpaleis op halve kracht is natuurlijk ook niet wat je wenst.

Cultuurankers
Twee van de acht Cultuurankers, het stelsel van wijktheaters in de stad, kunnen de toets der kritiek van de commissie niet doorstaan, te weten Muzee Scheveningen en het Diamant Theater. Van Asten: “Dit had ik even niet voorzien. Ik wil zoek naar een oplossing. Hoe die eruit ziet? Dat weet ik nu nog niet,” waarmee hij expliciet aangeeft dat hij dit onderdeel van het advies niet gaat opvolgen.

De commissie zet Van Asten voor het blok, lijkt uit te zijn op een ‘gelijkrichter’, temeer daar de Ankers onderling van ongelijk soortelijk gewicht zijn. Van hen kunnen Theater en Filmhuis Dakota, Laaktheater, Theater De Nieuwe Regentes, Theater De Vaillant en de bibliotheken Leidschenveen en Loosduinen ondertussen met meer financiële armslag vooruitkijken. Samen krijgen de Cultuurankers er per saldo € 350.000 bij. “Voor de Cultuurankers is het dus een uitkomst die gemengde gevoelens oproept,” laat Vaillant-directeur Harrie van de Louw desgevraagd namens de Cultuurankers weten.

Museumkwartier
Of het concept van het Museumkwartier, de gewenste uiterlijke concentratie van musea rond de Hofvijver, er gaat komen blijft ongewis. Museum Bredius (‘verouderde dynamiek’) moet dicht of bij voorkeur ‘aansluiten bij het Haags Historisch Museum’. Museum Escher in het Paleis moet ondertussen met minder geld toe, hoewel verhuizing naar de voormalige Amerikaanse ambassade nog altijd een optie is. Kunstforum (voorheen West) is op nul groei gesteld, terwijl zij sinds dik een jaar juist bezit heeft genomen van diezelfde ambassade.

Eerste reacties
“Van de twaalf aanvragen door musea zijn er zes positief beoordeeld,” constateert Bas van Nooten, voorzitter van de Haagse Musea. “Bredius dicht? Dan weet je niet waar je het over hebt. Karaktermoord. En het Oranjehotel, zo belangrijk, valt ook buiten de boot. Wat het Museumkwartier betreft moet Den Haag nu eindelijk eens stelling durven nemen.”

Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Podiumkunsten Den Haag: “Het advies komt bovenop ‘Covid-19’. Met theaters die straks misschien voor maximaal een kwart gevuld mogen zijn, wordt overleven lastig. We zijn met de gemeente in gesprek over een duurzame oplossing, steken de koppen bij elkaar. We moeten er gezamenlijk uitkomen, met het advies in de andere hand.”

“Bizar en buitengewoon kwalijk,” analyseert Michel Behre, directeur van Crossing Border Festival. Samenwerken met Winternachten? Hoe dan? We zijn totaal verschillenden hebben net als Winternachten tal van partners in de stad. Wat ik kwalijk vind is dat er geen expert in de commissie is op het gebied van literatuur noch popmuziek. Dat wreekt zich. Ondertussen krijgen we wel steun van het Letterenfonds. De merkwaardige situatie kan ontstaan dat we straks landelijk wel steun krijgen en lokaal niet. Dan trekt het Letterenfonds zich terug – en laat Den Haag tonnen liggen.”

Corona
Natuurlijk is er nagedacht over uitstel van het Meerjarenbeleidsplan, zo geven Leertouwer en Van Asten afzonderlijk van elkaar aan. Leertouwer: “Maar uitstel is niet wenselijk. De sector is toe aan duidelijkheid. En hoelang moet dat uitstel dan duren?” Van Asten: “Maar tot welk gevolg leidt uitstel? Sommige instellingen komen nu al niet uit. En juist de instellingen die goed werk leveren wil je kunnen belonen.”

De commissie benadrukt dat zij er zich zeer van bewust is dat haar advies naar buiten komt in een periode waarin de samenleving ernstig is verstoord door de coronacrisis. Extra ondersteuning en specifieke aanvullende maatregelen acht zij nodig om de culturele sector te helpen de gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden.

De vlucht naar voren zoals de Adviescommissie daarmee neemt is terecht en voor de sector hard nodig. De vraag is echter zeer of dat er onder het huidige gesternte van kan komen. Daar komt bij dat in de aankomende anderhalvemetersamenleving de exploitatie van vele instellingen en met name theaters bijkans onmogelijk wordt, terwijl die situatie anderzijds nog wel een jaar kan aanhouden. Het is eerder omgekeerd: wellicht wordt de kustensector straks gevraagd zelf een offer te brengen, krijgt het anders gezegd: een generieke ‘solidariteitskorting ‘ opgelegd. Zeker is dat niets zeker is.

Vervolg
In juni doet het Haagse college aan de gemeenteraad een voorstel op basis van het advies. Dat voorstel wordt 8 september in de raad besproken. Een maand later, 8 oktober, stelt de gemeenteraad het definitieve plan vast.

Instellingen die zijn afgewezen kunnen een beroep doen op de ‘projectenpot’. Dat wordt dan een overlevingstocht omdat niet alleen zij maar ook nog tal van anderen daar een beroep op doen. Ook kunnen die culturele instellingen nog beroep en bezwaar aantekenen.

kader
Een aantal instellingen in Den Haag heeft geen aanvraag ingediend, doorgaans instellingen van nationaal belang, zoals onder ander het Mauritshuis. Ook particulier gefinancierde musea zijn buiten beschouwing gebleven, bijvoorbeeld het Literatuurmuseum, museum Beelden aan Zee en Panorama Mesdag.

Overigens is ook landelijk een Kunstenplan in de maak. Een aantal Haagse instellingen krijgt én vanuit Den Haag én vanuit het landelijke Kunstenplan geld, bijvoorbeeld Het Nationale Theater, Nederlands Dans Theater, Residentie Orkest en Korzo theater. Die veldslag krijgt de komende maanden zijn beslag.

SECTOREN
Theater
Het Nationale Theater (HNT) kan bogen op prachtige rapportcijfers én krijgt een pluim, al komt er uiteindelijk geen cent bij (€ 9.325,391). De commissie beziet de dominantie van Het Nationale Theater met enige scepsis. “Er is over het geheel bezien geen sprake van een vitaal theaterklimaat (…) HNT krijgt heeft ongewenst een monopoliepositie in handen die het zelf niet per se ambieert.” Diligentia/PePijn blijft stationair op € 837.131, net als Firma MES op € 189.791. Ondertussen moeten Literair Theater Branoul, het Zuiderparktheater, en het extreem beeldend geluidstheater van Dégradé het hoofd buigen. STET, dat ijvert voor Engelstalig toneel in de stad, wordt afgeserveerd.  Het Haags Theaterhuis is een verrassende nieuwe loot aan het Meerjarenbeleidsplan. De instelling kan jaarlijks € 90.000 tegemoet zien.

Pop, jazz, urban
PAARD is, als dominante factor, een ‘gelijkblijver’ (€ 1.413.000) ofschoon het kan bogen op een prima beoordeling. Een nieuwe ‘middenzaal’ door PAARD wordt door de commissie toegejuicht. Op festivalgebied springen Rewire eruit (€ 300.000) en Grauzone (€ 61.300). De commissie spreekt verder over een ‘verzwakt jazzklimaat’: “Opvallend is dat de reputatie van Den Haag als ‘jazzstad’ beperkt tot uiting komt in het stedelijke muziekaanbod en ook in de hoeveelheid aanvragers op dit gebied” – al kent het de aanvraag van Tonality (Rembrandt Frerichs en Tony Overwater) niet toe. Concertorganisator ProJazz wordt de komende jaren wel toegerust, met € 94.500.

De representatie van hiphopcultuur staat volgens de Commissie nog in de kinderschoenen. Stichting Aight is op dat gebied de enige volwaardige aanbieder. “Dit maakt haar positie bij voorbaat uniek, maar geeft tegelijkertijd aan dat er in Den Haag voor dit genre nog veel te winnen is.” Aight kan per 2021 jaarlijks € 180.000 verwachten, minder dan voorheen. De undergroundcultuur wordt met PIP ( € 190.000) bediend. Popmuziekcentrum Musicon krijgt straks jaarlijks € 260.000 toegeschoven.

Klassieke, oude en nieuwe muziek
Op het terrein van met name de kamermuziek worden harde noten gekraakt. De rijke ensemblecultuur wordt flink aangepakt: Ciconia Consort, Classical Encounters (voorheen Internationaal Kamermuziekfestival DH), Loos, Matangi Kwartet en het Prinses Christina Concours krijgen niets meer als het aan de commissie ligt. Festival Classique moet interen met een halve ton, Festival Dag in de Branding moet 20 mille inleveren (€ 182.000), Ensemble Klang mag door (€ 105.000) evenals Slagwerk Den Haag (€ 132.000); Modelo 62 krijgt nul, net als de New Dutch Academy. New European Ensemble blijft gelijk (€ 83.429).

Dominerende muziekuitvoerende instelling is het Residentie Orkest. Dat krijgt een pluim, én met het oog op Amare (zie ook elders) en met enige pijn in het commissiehart een bescheiden verhoging tot ‘slechts’ € 4.574.949 in het vooruitzicht gesteld. Grote winnaar is OPERA2DAY. De Haagse instelling wordt veel lof toegezwaaid en kan met € 430.000 rekenen op dik anderhalve ton méér dan het tot nu van Den Haag toe had.

Dans
Ook op dansgebied worden vele nodige noodlottige bewegingen ingezet. Als Dansstad mag Lonneke van Leth Dans omzien naar een andere financieringsbron, evenals Meyer Chaffaud en De Dutch Don’t Dance Divison. Kalpanarts schuift een bescheiden stukje op in de pikorde opschuiven tot jaarlijks € 110.00. Korzo krijgt een anjer in het revers maar blijft financieel gelijkstaan op het door haar gevraagde € 1.750.00.

Nederlands Dans Theater is hier de kolos. Het ontmoet applaus maar krijgt ook kritiek toegeworpen, met name op het gebied van diversiteit en de invulling van de programmering voor Amare. Het recente vertrekt van LigthfootLeon bij NDT, met medeneming van hun repertoire, kan NDT op landelijk niveau later nog zwaar vallen. NDT krijgt in Den Haag niettemin drie ton extra in de schoot geworpen: € 2.656.637. Holland Dance festival blijft steken op € 581.924. OFF Projects is de ‘new kid on the block’. Het initiatief rond Amos Ben-Tal is goed voor € 50.000.

Film
Filmhuis Den Haag is op dit gebied overheersend. Maar de enorme waardering van de commissie ten spijt krijgt het dertigduizend euro minder (€ 937.791). Filmfestival Movies That Matter blijft vrijwel gelijkstaan op € 189.046.

Letteren en debat
Zoals gezegd: Crossing Border Festival moet het veld ruimen. Het wordt met name verweten dat het haar artistiek-inhoudelijke missie niet goed op papier heeft weten te vangen. Writers Unlimited (€ 250.000) krijgt daarentegen ruim baan. De twee festivals zitten elkaar artistiek in de weg en staan volgens de commissie voortdurend met de rug naar elkaar toe ondanks eerdere oproepen, en ook zijn ze in een te dicht tijdvak opeenvolgend tijdvak geprogrammeerd. De commissie zag zich daarom genoodzaakt te kiezen.

Met Boekids heeft Den Haag een literair jeugdfestival. Het festival wordt gevraagd om met twintigduizend euro in te teren tot € 60.000. Met € 75.000 krijgt Huis van Gedichten er dertigduizend euro bij. Debutant Story Academy mag de vlag uithangen met liefst € 275.000.

Voorts krijgt geen van de partijen die had ingezet op een stedelijke debatfunctie groen licht. “De Commissie moet helaas concluderen dat deze in geen van de 35 aanvragen overtuigend is neergezet. De Commissie mist een gezamenlijke benadering en een sectorbreed gedragen plan.”

Musea en erfgoed
De musea in Den Haag zijn verantwoordelijk voor het grootste aantal cultuurbezoeken in de stad, waarbij met name de kunstmusea (inter)nationaal publiek trekken. De commissie: “Den Haag kent een gevarieerd museumlandschap. Daarmee vindt de Commissie de museumsector in belangrijke mate bepalend voor het imago van Den Haag als cultuurstad.”

Grote spelers in de stad zijn Kunstmuseum Den Haag, Haags Historisch Museum en Museon. Kunstmuseum Den Haag, inclusief GEM en Fotomuseum wordt geloofd maar moet het ondertussen doen met wat het al kreeg (€ 10.644.140). Het Haags Historisch krijgt € 1.892.000. Dat moet volgens de commissie Museum Bredius (‘verouderde dynamiek’) gaan beheren. Andere musea, zoals Mauritshuis, Mesdag Collectie, Panorama Mesdag, Beelden aan Zee en Omniversum zijn te bestempelen als rijksgesubsidieerd dan wel als particulier initiatief – en vallen daardoor buiten het bestek van het Haagse Meerjarenbeleidsplan.

Beeldende kunst
De Commissie ziet Den Haag als een bruisende gemeenschap van kleine beeldende kunstpodia, vaak geleid door kunstenaars en die informeel met elkaar verbonden zijn. Het totaal van dertien beoordeelde beeldende kunstinstellingen kent zeven nieuwe aanvragers. Dit is het hoogste aantal ten opzichte van de andere sectoren. De commissie wijst op de bedrijfsvoering van deze instellingen, die vaak op een ondergrens hun werk moeten doen.

Kunstforum (voorheen West) krijgt er met € 244.114 eigenlijk per saldo niets bij – en de commissie wijst er daarbij pijnlijk op dat de toekomstige huisvesting een probleemdossier kan worden.

Kunstruimte Nest boekt een halve ton winst tot € 162.000. Ook 1646 kan vier jaar door (€ 160.000). Stroom DH blijft op nul. De Grafische Werkplaats krijgt er dertigduizend euro bij (€ 81.726) Billytown zit en blijft in de wachtkamer, net als Heden en The Grey Space in the Middle. Als nieuweling mag iii voortaan € 65.500 toucheren.

De grootste veer die de sector moet laten is de Electriciteitsfabriek. De monumentale kunst die daar mogelijk is, wordt door de commissie als onvoldoende beoordeeld omdat ‘een artistiek-inhoudelijke visie’ ontbreekt.

Cultuureducatie en cultuuronderwijs
De commissie ziet een ‘stevige en sterke infrastructuur’ in Den Haag. Grootste knelpunt volgens haar is de afstemming en samenwerking tussen aanbieders op dit vlak. Ze prijst de instellingen Art-S-Cool, ( € 180.000, da’s € 75.000 meer dan nu) De Betovering, internationaal kunstfestival voor de jeugd (+ € 60.000 tot € 172.000) en nieuwkomer theaterschool Haags Theaterhuis (€ 90.000). Theaterschool Rabarber moet juist € 75.000 inleveren (€ 502.000). Topaze, ‘creatieve werkplaats in Transvaal’, wordt geprezen als bindmiddel tussen sociale groepen, en mag voortaan € 40.000 tegemoet zien.

Koepelorganisatie CultuurSchakel, educatief centrum voor school en vrije tijd, krijgt lovende woorden maar wordt ondertussen als rupsje Nooitgenoeg  gekwalificeerd. In pecunia gemeten wordt de instelling teruggefloten van € 3.422.335 naar € 2.123.994.

Ook de Cultuurankers spelen een rol in educatie. Zie daarover de eerdere opmerkingen hierboven.

Cultuurbeoefening in de vrije tijd
De commissie onderstreept het belang. Ze adviseert de middelen die daar nu op worden ingezet, te behouden. Dat heeft betrekking op bijvoorbeeld de regeling Haagse Amateurkunst, Ooievaarspas en Stichting Leergeld Den Haag, en het ‘snelloket’ Geld voor je kunst! Voorts verwacht de commissie veel van ‘combinatiefunctionarissen’ die bij de Cultuurankers moeten worden geposteerd.

Kunstzinnige vorming wordt van groot belang geacht, dit ‘vrijetijdsaanbod moet aan de markt worden overgelaten’.

OVERZICHT
Nieuw bloed:
Grauzone, Het Haags Theaterhuis, iii, OFF Projects, Page Not Found, Story Academy, Topaze.

Afvallers t.o.v. 2017-2020: Crossing Border, Ciconia Consort, Classical Encounters, Culture Clash 4U, De Dutch Don’t Dance Division, Diamant theater, Electriciteitsfabriek, Heden, Het Popdistrict, Lonneke van Leth Dans, LOOS, Matangi Kwartet, Meyer-Chaffaud, Museum Bredius, Muzee Scheveningen, Prinses Christina Concours, STET, Theater Branoul, TodaysArt, Trespassers W. Zuiderparktheater.

Gelijkblijvers t.o.v. 2020: CultuurSchakel, Filmhuis Den Haag, Firma MES, Het Nationale Theater, Holland Dance Festival, KOO, Korzo theater, Kunstforum/West , Kunstmuseum Den Haag, Movies That Matter, New European Ensemble, PAARD, Stroom DH, Theaters Diligentia & PePijn.

Winnaars (meer euri erbij):
Amare, Art-S-Cool, De Betovering, Bibliotheek Leidschenveen (Cultuuranker), Bibliotheek Loosduinen (Cultuuranker), Nederlands Dans Theater, Ensemble Klang, Grafische Werkplaats, Haags Historisch Museum, Huis van Gedichten, Kalpanarts, Laaktheater, Museon, Musicon, Nest, Opera2Day, PIP, ProJazz, Rewire, Residentie Orkest, Slagwerk Den Haag, Theater De Vaillant, Theater en Filmhuis Dakota, Theater De Nieuwe Regentes, Writers Unlimited.

Afgewezen / niet toegekend:
O.a. Another Kind of Blue, Billytown, Bureau Dégradé, Culture Unlimited, Ensemble Modelo 62, Heden, Herinneringscentrum Oranjehotel, Humanity House, Kwekers in de Kunst, Muziektheater Briza, New Dutch Academy, Prins27, Regentenkamer, The Grey Space in the Middle, Theatergroep Drang, Tonality.