Veenfabriek brengt ‘live hoorspel’
In 2019 won toneelschrijver Jannemieke Caspers het TheaterTekstTalent Stipendium voor ‘Een vlinder van sneeuw’. Veenfabriek pakt de handschoen op en maakt er een live hoorspel van voor vijf acteurs en twee muzikanten. Haar tekst heet bij Veenfabriek een zwartkomische, muzikale puzzel over wat er eerst was en daarna kwam, of wellicht toch al eerder kwam en daarna pas was. Of andersom. Zoiets. Een stuk over passief en actief handelen en de onoverzichtelijkheid van het effect op je eigen leven en dat van anderen.
“Ga daar maar eens aan staan, hè!,” reageert Jacobien Elffers, een van de vaste gezichten van theatergezelschap De Veenfabriek.
“Misschien biedt de quote ‘je hoeft je koers maar één graad te veranderen om in een andere haven aan te komen, meer helderheid. Wat mij betreft gaat deze voorstelling, dit hoorspel over het verschijnsel dat door toedoen of als gevolg van een kleine handeling, misvatting of toeval, je leven geheel een heel ander loop had kunnen nemen als gevolg van een keten aan gebeurtenissen die je niet had kunnen voorzien. Dat je juist wel of niet inhoudt om te remmen bijvoorbeeld en, achteraf gezien, iemand daardoor hebt aangereden. Of het gegeven dat als je ergens een seconde eerder of later ergens ter plekke was geweest, je een levensbepalende ontmoeting had kunnen hebben. Maar die ben je nu misgelopen – zonder dat je het ook maar in de verste verte weet of ooit zult weten. En dat alles in de vorm van een hoorspel voor vijf vertellers en twee musici.”
Bij Veenfabriek speelt muziek, geluid altijd al een belangrijke rol, alsof die zelf een personage is. Zelf omschrijft het letterlijk ‘toonaangevende’ gezelschap het als: ‘interdisciplinair muziektheater’. “Maar een hoorspel als dit hebben we in deze vorm niet eerder uitgebracht,” weet Elffers.
Geen volbloed toneelspel dus, noch een puur hoorspel. “Er is geen ‘gerauschmacher’ in het spel, en er is geen grindbak of knerpend zand,” lacht ze, daarmee en passant de opvatting bestrijdend over wat traditioneel onder een hoorspel wordt verstaan. “En ook geen slaande deuren. Al raken we het genre af en toe wel heel lichtjes aan. Je moet dit als speler heel erg op je oren doen, meer dan te doen gebruikelijk. Timing. Maar dit is wel heel leuk om te doen. En ik leer ervan.”
“Het decor bestaat uit een installatie in de vorm van een ronde tafel waar we met ons vijven aanschuiven. In het midden van die tafel zijn cameraatjes geplaatst en de beelden die dat oplevert worden middels een beamer geprojecteerd op een groot scherm achter ons. We gaan nu en dan van plek wisselen, er is beweging, en beurtelings lezen we de tekst. Die bestaat uit vertellingen, met vijf personages als de vertellers. Soms zetten we die extra aan om ze meer karakter te verlenen. En dat geheel wordt ondersteund met muziek.”
Corona
Het is fijn dat theaters weer open kunnen. “Zeker,” bevestigt Elffers, “al hoop ik van harte dat mensen het aandurven om weer langs te komen. We doen er met de theaters alles aan om het zo ‘coronaproof’ mogelijk te krijgen. Maar als ik spreek voor mezelf kan ik het me heel goed voorstellen dat het fijn is om weer eens iets live te zien, weer eens samen iets live mee te maken en door te maken. Het ‘streamen’ zoals dat nu veelvuldig gebeurt is een surrogaat, niet voor mij gemaakt, al gebeuren ook op dat gebied goeie dingen.”
Veenfabriek, ‘Een Vlinder van Sneeuw’, woensdag 25 en donderdag 26 november 2020, Theater aan het Spui. Meer informatie: www.veenfabriek.nl
Eric Korsten 