“Dit voelt dubbel”

Fonds Podiumkunsten (FPK) deelt geld 2021-2024 uit; Den Haag verliest opnieuw

Subsidies zijn er in soorten en maten. Opnieuw zijn er piketpaaltjes geslagen, nu door het Fonds Podiumkunsten (FPK). Maandag maakte het haar besluiten bekend. Wederom loopt het culturele middenveld van de podiumkunsten in Den Haag klappen op.

Door Eric Korsten

Voor het tijdvak 2021-2024 lopen momenteel verschillende subsidierondes door elkaar heen voor de cultuursector, landelijk en plaatselijk. Samen met het advies van de Raad voor Cultuur die in juni adviseerde over de Basisinfrastructuur (BIS) voor landelijk toonaangevende instellingen, betekent de beoordeling van het FPK een belangrijke blauwdruk voor het culturele veld voor de komende vier jaar.

Met ingehouden adem wachtte de gehele podiumkunstensector op het oordeel van het FPK, huiverde bij voorbaat omdat haar budget met 15,8 miljoen euro is gekrompen. En dat alles nog eens buiten de diepe pijn die ‘corona’ momenteel op zichzelf al bij hen slaat.

Scorebord
Opera2Day uit Den Haag komt als een van de gelouterde winnaars van de rituele vierjaarlijkse dans uit de bus, in dit geval dus uit de ruif van het FPK. Het opera-initiatief rond Serge van Veggel toucheert straks jaarlijks (600.000 euro, 280.000 euro meer dan nu). Twee maanden geleden was de club in het Meerjarenbeleidsplan 2021-2024 voor de stad Den Haag al goed voor € 430.000.

“Dit voelt dubbel,” zegt Serge van Veggel, artistiek directeur van Opera2Day. “Want sommige partijen met wie we samenwerken of samenwerkten zijn buiten de boot gevallen. Nu we door gemeente en Fonds positief beoordeeld zijn, kunnen we verder op het ingeslagen pad van de laatste jaren. Achterover leunen? Nee, de toegekende bedragen zijn keurig in verhouding met de prestatie die je wordt geacht te leveren, wel kunnen we de bedrijfsvoering verbeteren en wordt het makkelijker om plannen te maken.”

Onder de FPK-koplopers uit Den Haag bevindt zich eveneens elektronisch muziekfestival Rewire. Dat krijgt jaarlijks naast de drie ton euro’s van Den Haag voortaan vrijelijk 200.000 euro van het FPK te besteden. Holland Dance Festival springt er, na jaren van gedwongen spaarzaamheid ook uit bij het FPK, met € 350.000 waar het eerder € 125.000 had. Het Haagse dansgezelschap Kalpanarts maakt met € 125.000 haar debuut bij het FPK en was eerder in het Kunstenplan voor Den Haag ook al in de prijzen gevallen.

Het New European Ensemble wint, een kleine ton, naar nu 300.000 euro. Matangi ontvangt € 75.000, terwijl het in de Haagse kunstenplannen juist het onderspit dolf. Daarnaast zijn er kleine lichtpuntjes voor Festival Classique (naar € 50.000); De Betovering (€ 37.500) en het India Dans Festival (€ 25.000).

Slagwerk Den Haag (officieel geregistreerd in Amsterdam) gaat van 300.000 naar 400.000 euro; en WArd/WaRD (kind aan huis bij danshuis Korzo) gaat van € 360.000 naar € 400.000. Tonality (Rembrandt Frerichs, Tony Overwater) gaat van € 150.000 terug naar € 125.000.

Verliezers
Ciconia Consort alsmede Haagse instellingen als toneelcollectief Firma MES, dansgezelschap Meyer-Chaffaud, OFF Projects (choreograaf Amos Ben-Tal), de dansgroep van Lonneke van Leth en de slagwerkers van Percossa wisten niet door de hoepel van het FPK te springen, ook al hadden zij daar hun hoop bij voorbaat niet te zeer gevestigd.

Een bittere pil krijgen vooral die ensembles toegediend die vanaf 2021 naar nul gaan: JAZZ in Motion (Yuri Honing, Joost Lijbaart) van 160.000 euro naar 0; Ensemble Klang van 200.000 naar 0; Dansgezelschap Another Kind of Blue rond David Middendorp van 273.000 naar 0. Ook Korzo krijgt nul op haar rekest, maar als ‘ontwikkelinstelling’ is het inmiddels opgenomen in de BIS.

“Na het advies van de gemeente Den Haag is dit een nieuwe teleurstelling”, slikt artistiek directeur Dick van Gasteren van het Ciconia Consort weg. “71 instellingen werden positief beoordeeld door het Fonds, maar voor hen is er helaas geen geld. We hadden er niet erg op gerekend, maar het Fonds had wel onze redding kunnen zijn. Wat je nu ziet is dat ‘fair pay’, eerlijke beloning, leidt tot verschraling van het aanbod.” Hij blijft niettemin strijdbaar: “We zijn nog in gesprek.”

Marije van Rest van Firma MES: “Door de bezuinigingen op het Fonds vallen we buiten de boot. Jammer, maar wel hebben we een positief advies van ze op zak. We staan nummer zeven op hun B-lijst. Daar koop je niets voor, tenzij er extra geld voor het Fonds komt.”

Hoepels
Het FPK eiste instellingen door hun hoepel te springen – maar moest zelf ook door een hoepel: haar budget is met 15,8 miljoen euro gekrompen tot 17 miljoen euro. Er werd meer dan 50 miljoen euro aangevraagd. Dit gegeven leidde tot scherpe keuzes. Liefst 43 instellingen verliezen hun subsidie. Van de 202 subsidieaanvragen bij het FPK werden er slechts 78 gehonoreerd. Onder hen bevinden zich 33 nieuwkomers. Overigens belandt de helft (54%) van het subsidiegeld in Amsterdam.

Meer informatie: https://meerjarig.fondspodiumkunsten.nl/

Advertentie

6 miljoen voor Herstelfonds cultuur

Gemeentelijke reddingsboei voor Haagse kunstinstellingen

Den Haag trekt 6 miljoen euro uit voor een Herstelfonds cultuur. “We gaan de schade opnemen,” zegt verantwoordelijk cultuurwethouder Van Asten. “En het schadebedrag wordt dan in principe vergoed.”

“De sector is hard getroffen”, legt de D66-cultuurwethouder uit. “We hebben daarom gekeken naar de schade die instellingen oplopen. Als gevolg van de COVID-19 maatregelen konden veel activiteiten geen doorgang vinden. Maar vaak zijn er voorbereidingskosten gemaakt en verplichtingen aangegaan om deze activiteiten mogelijk te maken. Nu daar geen of minder publieksinkomsten tegenover staan, leidt dat bij veel instellingen tot een aantoonbaar exploitatietekort.” De schade die daaruit voortvloeit kan nu voor een deel worden verhaald op de regeling voor het Herstelfonds.

Het doel is om het rijke aanbod aan kunst en cultuur in de stad overeind te houden. In aanmerking voor de regeling komen instellingen uit het huidige en aankomende Meerjarenbeleidsplan voor kunst en cultuur.

Dat betekent dat instellingen die uit de projectenpot van de gemeente een bijdrage hebben ontvangen vooralsnog het nakijken hebben, evenals particuliere musea als Panorama Mesdag, Beelden aan Zee en bijvoorbeeld Omniversum er geen beroep op kunnen doen. “We hebben ze wel in het vizier, maar niet in deze regeling kunnen meenemen. Maar we bekijken graag wat we samen met de al bestaande regelingen voor ze kunnen betekenen, bijvoorbeeld in samenwerking met het provinciebestuur.”

De regeling in twee tranches gaat daarbij uit van het verplicht inzetten van een deel van het eigen vermogen van de aanvragende kunstinstellingen – de zogeheten algemene reserves, voor zover die er zijn – en is per saldo een aanvulling op eerdere, gemeentelijke en landelijke regelingen waaronder de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (de NOW).

“Zes miljoen euro klinkt op het eerste oog weinig,” zegt Van Asten, “maar juist omdat er al verschillende regelingen zijn ingeroepen zijn we op dit schadebedrag uitgekomen.”

Het ingerichte Herstelfonds ten spijt kan niet alles en iedereen gered worden, weet ook Van Asten. “Het wordt sowieso voor iedereen sappelen, ook voor de gemeente die zelf flink in de eigen reserves moet duiken.”

Signalen van instellingen die op dit moment op ‘omvallen’ staan heeft Van Asten niet. “Maar met name voor kleinere instellingen komt eigenlijk iedere klap keihard aan. Daar is de kas al niet groot.”

‘De strijd is nog niet gestreden’

Ontwerp voor het Meerjarenbleidsplan 2021-2024

Het college van B&W stuurde verleden week zijn ‘Ontwerpplan Meerjarenbeleidsplan 2021-2024’ naar de raad – en trekt daarbij en passant de portemonnee met 1,8 miljoen euro extra.

Crossing Border Festival blijft op nul gepind. Tenminste: als de gemeenteraad het ‘Ontwerpplan’ aanneemt. Maar het college steekt ook hier en daar een reddende hand uit. Het gaat dan om Muzee Scheveningen, Museum Bredius en STET, voor meer Engelstalig toneel. Verantwoordelijk wethouder Robert van Asten (D66) springt ook in de bres voor enkele Cultuurankers en voor het Zuiderparktheater. Verder wordt meer geld gestoken in een beter beheer van gemeentelijke kunst- en erfgoedcollecties.

Steunbetuigingen van literaire prominenten te over; toch blijft voor Crossing Border Festival (CBF) een toekomst in Den Haag ongewis. ‘Concullega’ Writers Unlimited krijgt ondertussen wél geld. Van Asten: “Ik kan er niet omheen dat Crossing Border eerdere adviezen in de wind heeft geslagen. Maar nu ligt die kritiek er opnieuw.” Bij Michel Behre van CBF is het Ontwerpplan hard aangekomen, voelt zich in de hoek gezet. “De gemeente had met ons in gesprek kunnen gaan op de kritiekpunten en bekijken of we er op een positieve manier uit kunnen komen, zonder het festival direct helemaal te stoppen.” Hij gaat lobbyen bij de raadsleden “Kijken we hoe we verder kunnen. Dat ligt onder meer aan het advies van het Letterenfonds dat in augustus komt. Maar we gaan ondertussen ook kijken wat er in andere steden mogelijk is.”

Ook De Dutch Don’t Dance Division trekt aan het kortste eind. Rinus Sprong van het dansgezelschap: “Opnieuw een mokerslag. Maar we gaan verder, hoe dan ook. Wel moeten we nadenken hoe, want als instelling stort onze ‘multiplier’ in, terwijl we ons ook verantwoordelijk voelen voor de dansers die speciaal voor De DDDD naar Den Haag zijn gekomen.” Hij herinnert zich: “Een jaar geleden zei Van Asten nog dat hij dans leuk is gaan vinden. Daar merken wij nu maar bar weinig van.”

Cultuurankers
Muzee Scheveningen behoudt in het Ontwerpplan zijn taak als museum, maar lijkt de functie van Cultuuranker te verliezen. Die wordt voor dit stadsdeel straks zo nodig toebedeeld aan een andere organisatie, en kan dan rekenen op jaarlijks € 75.000. Interim-directeur Jeroen van de Wiel zit niet bij de pakken neer.

“We gaan er hard voor knokken om de status van Cultuuranker te behouden. We zijn bewezen effectief in die rol. Het zou trouwens erg inefficiënt zijn om een andere organisatie op te tuigen in enig ander pand, want met Muzee als onderpand kun je de museum- en cultuurankerfunctie efficiënt combineren zodat ze elkaar onderling versterken.”

Net zo trekt het college de stekker uit het Diamant Theater, voornamelijk omdat het een te geringe verbinding met Haagse Hout wordt verweten. “Natuurlijk zijn we teleurgesteld,” zegt Mariët Struijk, “maar de strijd is nog niet gestreden.”

Ze doelt op een lobby naar de raad maar vestigt ook hoop op de mogelijkheid van een ‘doorstart’. “Samen met eventuele andere gegadigden voor het ‘cultuurankerschap’ in Haagse Hout gaan wij zeker zelf ook een voorstel doen.” Het Diamant Theater, gevestigd in de aula van het Diamant College, is al langere tijd op zoek naar een ‘eigen’ plek in de wijk. “Een alternatieve locatie is hier niet eenvoudig te vinden, zegt Struijk. “Maar we houden natuurlijk oren en ogen open.”

Zuiderparktheater
Het Zuiderparktheater blijft als voorziening voor theater en muziek behouden, wenst het college. Van Asten vindt een openluchttheater voor een stad met de allure van Den Haag onmisbaar, al moet dat ook in dit geval wellicht onder de vlag van een nieuwe organisatie. Dat is net als voor de twee bedreigde Cultuurankers een open uitnodiging: wie de handschoen past, trekke hem aan. Kjell Wagner, voorzitter, gooit de handdoek niet in de ring. “Vijf jaar geleden zijn we begonnen. We hebben gemerkt dat het is gelukt om wijk, omgeving, bezoekers én vrijwilligers die hier aan het werk zijn, te verbinden. We zetten daarom alles op alles om dat voort te zetten, in welke vorm of organisatie dat dan ook is.” Van Asten heeft jaarlijks € 100.000 over voor het Zuiderparktheater-nieuwe-stijl.

Positief
In weerwil van het advies kan STET (The English Theatre) dan toch rekenen op een subsidiebedragje. Van Asten: “We willen dat het Engelstalig theateraanbod minimaal op peil blijft.” En zo kan STET € 65.000 jaarlijks tegemoet zien. Elske van Holk van STET: “We zijn blij dat we weer door kunnen. We hadden dit eigenlijk niet verwacht. Op onze steunactie hebben we 2700 reacties uit de hele wereld binnen, en dan vooral van de internationale gemeenschap in Den Haag. Kennelijk heeft dat goed gewerkt.”

Door afspraken uit het verleden als gevolg van een legaat – kon het college formeel niet om Museum Bredius heen, is het contractueel ‘verplicht het in stand te houden.’ Het museum krijgt daarom, net als voorheen, jaarlijks € 145.717.

Slagveld
Het college neemt de andere bevindingen van de Adviescommissie ten aanzien van de andere aanvragers integraal over. Daardoor dreigt voor Den Haag verlies van om en bij 20 culturele instellingen. Zij kunnen nog tegen zijn voornemen ingaan door protest aan te tekenen, maar wellicht biedt een beroep op gemeenteraadsleden meer kans van slagen. Die vergadert in het najaar over het Ontwerpplan.

Winnaars en verliezers zijn er – altijd en overal

Haagse grootverdieners in kunst & cultuur

Iedere crisis kent winnaars en verliezers. De verliezers waren vaak altijd al de verliezers.

Door Eric Korsten

De bezoldiging van de top van culturele instellingen is gebonden aan de zogeheten Balkenendenorm. Nu zij extra overheidssteun verwachten, valt de salariëring van hun topmensen extra op. Een rondje langs Haagse velden.

De Haagse culturele sector kan financiële steun van de gemeente tegemoet zien. Wethouder Robert van Asten gaat ‘daar waar gevraagd’ meebetalen aan het noodpakket van 300 miljoen dat cultuurminister Van Engelshoven namens het kabinet beschikbaar stelde. Naar schatting lijdt de Haagse culturele sector 21 miljoen schade in 2020. “Uiteraard hebben wij ook aandacht voor de organisaties die niet onder dit pakket vallen. Wij zien ook het grote belang van deze organisaties voor de stad,” aldus de cultuurwethouder.

Half maart ging de knop voor theaters noodgedwongen op uit. Een letterlijk avondje ‘uit’. Directies van kunstinstellingen waren en zijn niet te benijden, want hoe loods je je gezelschap of instelling dezer dagen nog naar veilig water?

Maar daar waar instellingen in voorstellingen en tentoonstellingen vaak en veelvuldig moraalridderlijk maatschappelijk engagement belijden, misstanden aan de kaak stellen en weeffouten in economische systemen aanhalen, waren zij er zelf meteen bij om freelancers, oproepkrachten en andere flexwerkers-vaak-tegen-wil-en-dank collectief en acuut op zwart zaad te zetten. Denk aan technici, ontwerpers, horecakrachten en ja, soms ook hun eigen artiesten en kunstenaars.

Natuurlijk vinden hun directies dat een hard gelag en leven in woord met ze mee. Maar ondertussen hebben vele van deze algemeen, zakelijk en / of artistiek directeuren het zelf helemáál niet zo moeilijk. Vooral niet als het om hun eigen salarisstrookje gaat. Ondertussen hebben ze via de Werkgevers Nederlandse Podia uitstel aangevraagd voor de CAO die onlangs voor hun personeel is afgesloten, na zes jaar van loonstilstand. Fnuikend voor de beeldvorming in de huidige mondkapjesmaatschappij.

Daar komt bij dat een eigenstandige daad van solidariteit van hun kant vooralsnog is uitgebleven. Waar grootverdieners als KLM of Booking.com moeten inleveren in ruil voor steun aan hun bedrijf, levert, bijvoorbeeld, de ‘CEO’ van Ford op eigen initiatief de helft van zijn loon in, en ook een handjevol topvoetballers levert ‘vrijwillig’ in, zou je wellicht een gebaar verwachten uit hun hoek. Toch horen we, tot nu toe, niet van enige solidariteitswroeging. Het zou hen tot eer strekken als directies de belastingbetaler publiekelijk dan wel via hun Ondernemingsraad ons informeren.

Vergeet ook niet dat vele ‘cultuurondernemers’ buiten hun functie om nog eigen bedrijfjes hebben. Een artistiek leider die en passant ook choreograaf kan, bijvoorbeeld, rekenen een gage voor zijn creatie. En krijgt ook geld in het geval van een heropvoering, bij het gezelschap waarvoor hij / zij die choreografie maakte, dan wel bij welk ander gezelschap ook. En zo zijn er veel ‘neveninkomsten’ van alreeds grootverdieners.

Het Cultureel Persbureau heeft een ‘quickscan’ gedaan aan de hand van een aantal openbare jaarverslagen. Hoewel openbaarheid van het jaarverslag verplicht is, blijkt niet elke instelling even transparant. Zo publiceren het Holland Dance Festival en het Literatuurmuseum niets over hun ‘topfunctionarissen’ (al verdiende Holland Dance Festival- directeur Samuel Wuersten bij onderwijsinstelling Codarts in 2018 ruim € 79.000 voor een 0,6 FTE-aanstelling als Director (inter)national Relations and Career Development, en was hij naast het Holland Dance Festival ook werkzaam als artistiek directeur van Bachelor Contemporary Dance in Zürich).

Het Kunstmuseum (voorheen Gemeentemuseum) noteert over de bezoldiging van de beide directeuren Benno Tempel en Hans Buurman niet anders dan dat ze lager zijn dan in de Wet Normering Topinkomens (WNT) staat, in de volksmond de ‘Balkenende-norm’ van € 187.000.

Voor Korzo geldt dat van de gepubliceerde jaarcijfers alleen pagina 7 van de balans is opgenomen (pagina 7) en een summier overzicht van baten en lasten. Net als Diligentia wordt daar alleen vermeld dat de beloning van de directeur/bestuurder wordt betaald conform de Cao Toneel en Dans en binnen de Wet Normering Topinkomens (WNT) valt.

De bezoldiging van directies wordt overigens bepaald door de Raad van Toezicht van hun bedrijf, en die is op zijn beurt gehouden aan de Governance Code Cultuur. Onderdeel daarvan is de Balkenendenorm. Overigens behoren de topsalarissen uit het Haagse nationaal gezien niet tot de top waar vaak een tandje méér wordt verdiend. Koploper is Nationale Opera & Ballet, waar twee van de drie bestuurders tot boven de Balkenendenorm bezoldigd worden.

Een greep uit jaarverslagen (het bruto modale inkomen van de Nederlander in 2018 lag op € 34.500):

kader:
Verdiensten directeuren cultuursector in euro’s (2018)

Persoon, instelling                                                         Salaris                 Jaar

Emilie Gordenker, Mauritshuis *                             € 178.426            2018
Marieke Schoenmakers, KABK Den Haag            € 152.927             2018
Henk Scholten, Zuiderstrandtheater *                    € 151.651             2018
Janine Dijkmeijer, Nederlands Dans Theater *      € 148.317             2018
Lidy klein Gunnewiek, Het Nationale Theater         € 143.746             2019
Cees Debets, Het Nationale Theater                     € 142.906             2019
Sven Arne Tepl, Residentie Orkest                        € 131.290             2018
Paul Lightfoot, Nederlands Dans Theater              € 118.041             2018
Eric de Vroedt, Het Nationale Theater                    € 109.840             2019

Alternatief lijstje (cumulatief)
Amare (NDT, RO, Zuiderstrand)                                              € 548.000
Het Nationale Theater                                                 € 395.000

* Deze functionarissen zijn inmiddels vertrokken bij de genoemde organisatie. Er is geen reden om aan te nemen dat hun opvolgers veel ‘goedkoper’ zijn.

Geen rijksgeld meer voor West Den Haag

Cultureel Den Haag als verliezer

Net als vier jaar eerder loopt de stad Den Haag cultureel averij op: West / Kunstforum maakt vanaf 2021 niet langer deel uit van de zogeheten BIS. Het Rijk streeft naar meer kunst in de regio, vernieuwing en een breder publiek voor kunst en cultuur.

Dat blijkt uit het advies voor de Basisinfrastructuur 2021-2024 (BIS) dat de Raad voor Cultuur verleden donderdag aan minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur, D66) overhandigde. BIS-instellingen beschouwt het Rijk als essentieel voor het nationale cultuurlandschap. Met het advies is jaarlijks bijna 200 miljoen euro aan subsidiemuntjes gemoeid. De rijksoverheid wil de komende periode meer steun voor popmuziek, urban, musical en e-culture – en een breder publiek met kunst bereiken door regio’s te verkiezen boven de Randstad.

In de stad Den Haag is, zoals iedere vier jaar, dezer dagen een ‘Kunstenplan’ in de maak – maar op landelijk niveau is dat net zo. De stad is, net als vier jaar geleden, niet geheel schadevrij door die nationale hoepel gesprongen. Een aantal Haagse aanvragers valt buiten de boot. Zo kukelt West / Kunstforum rechtstreeks uit de BIS en zijn de aanvragen van Holland Dance Festival, Writers Unlimited, New European Ensemble, De Participatie Federatie en TodaysArt niet gehonoreerd. Winst is er ook: dansinstelling Korzo treedt opnieuw toe. De raad ziet in Korzo ‘de ideale kandidaat voor vernieuwing van de danscultuur’. Korzo kan nu de draad van talentontwikkeling van nieuwe dansmakers weer met verve oppakken want het kan als ‘ontwikkelorganisatie’ € 735.000 tegemoet zien.

Weg
West dus weg uit de BIS, waar het vier jaar geleden nog als grote winnaar uit de bus kwam. De instelling voor actuele kunst in de voormalige Amerikaanse ambassade, tegenwoordig Kunstforum geheten, kreeg eerder bij het Kunstenplan voor de stad Den Haag ook al een klap te verwerken doordat het bleef steken op het bestaande subsidiebedrag. De aanvraag voor € 800.000 aan rijksgeld ziet het nu in rook opgaan. Extra zuur is dat de Raad positief oordeelt, maar ‘na zorgvuldige weging van de aanvragen binnen dezelfde categorie adviseert geen subsidie te verlenen.’ “West heeft met 42.000 bezoekers een groter publieksbereik dan vergelijkbare instellingen,” zegt Marie-José Sondeijker van West. “In 2019 werden we voor ons programma genomineerd voor de AICA oorkonde. Dat de Raad voor Cultuur nu, ondanks een positieve beoordeling, alsnog voor een andere stad kiest is onbegrijpelijk. Klaarblijkelijk weegt de regionaliseringsagenda zwaarder dan de resultaten. En als je naar de landelijke verdeling kijkt, blijkt Den Haag de grote verliezer te zijn. In heel Nederland komen er stippen bij, alleen die van Den Haag wordt kleiner.”

Opvallend is ook de afwijzing van aanvrager Writers Unlimited. In het Kunstenplan voor Den Haag was het literaire festival nog verkozen boven ‘evenknie’ Crossing Border, dat daardoor nu dreigt te verdwijnen. Geen € 300.000 voor Writers Unlimited dus.

Ook bij TodaysArt komt het nieuwe advies hard aan omdat de aanvraag voor € 450.000 rijksgeld is afgewezen. In Den Haag viel het festival ook al buiten het bestek van het plaatselijke Kunstenplan.

Opnieuw krijgt Den Haag Dansstad, de positieve beoordeling met de hernieuwde toetreding van Korzo ten spijt, een gevoelig tikje: Holland Dance Festival krijgt geen plek in de BIS. De Raad oordeelt dat de onderscheidende rol ‘minder prominent is geworden’. Dat scheelt € 310.000.

Orkest New European Ensemble diende een goed plan in, schrijft de raad. ‘Dit ensemble heeft in de korte tijd naam weten te maken met een veelzijdige programmering’. Maar het moet concurreren met Asko|Schönberg dat ‘een representatiever functie vervult (…) en meer vertakkingen heeft op dit gebied, alsmede met ensembles in andere genres.’ En dus gaat NEuE het verhoopt bedrag van € 500.000 aan de neus voorbij.

Participatie Federatie
Negen wijktheaters uit de vier grote steden vormen samen de Participatie Federatie. Voor Den Haag gaat het om Laaktheater, theater De Nieuwe Regentes, Theater Filmhuis Dakota en Theater De Vaillant. De raad staat sympathiek tegenover het plan voor talentontwikkeling maar ‘staat nog in de kinderschoenen’. De raad vindt toetreding tot de BIS te vroeg.

Positief nieuws
Positief nieuws is er buiten Korzo voor de grote kunstinstellingen in de stad. De aanvragen van Het Nationale Toneel / HNTjong (samen € 3.650.000,00), Nederlands Dans Theater (€ 6.887.000,00) en Residentie Orkest (€ 3.95.000,00) toegekend maar krijgen ze er anderzijds geen cent extra bij. Jeugdpodiumkunstinstelling HNTjong gaat van nu € 715.000 naar straks € 830.000. ‘Het brengt vaak verhalen op het scherp van de snede in de grootstedelijke omgeving,’ aldus de raad. NDT wordt gevraagd de artistieke plannen en visie van aantredend artistiek directeur Emily Molnar beter te beschrijven voordat toekenning kan volgen.

Musea
De 26 rijksmusea zijn met ingang van 2021 uit de BIS gehaald. Zij krijgen hun geld via de Erfgoedwet. Voor Den Haag gaat het om Gevangenpoort, Mauritshuis en Meermanno | Huis van het Boek en het Literatuurmuseum. In de beoordeling krijgen zij met regelmaat te maken met de Erfgoedinspectie.

Vervolg
Op Prinsjesdag, derde dinsdag in september, maakt de minister bekend welke adviezen van de Raad voor Cultuur ze gaat uitvoeren. Normaal gesproken volgt de minister het advies.

Na 100 jaar maximaal 100 bezoekers

Zwem- en Badinrichting De Regentes viert 100 jaar watertrappelen / Crisis verstoort eeuwfeest

Het heuglijke honderdste levensjaar binnen handbereik – maar domweg opgesloten in ‘lockdown’. “Je verheugt je op een eeuwfeest, en dat valt in het water.” Gelukkig mag op 1 juni, net als andere, ook theater De Nieuwe Regentes weer los.

Theater De Nieuwe Regentes (DNR), een van de acht Cultuurankers in de stad, vierde middenin onze zo ‘slimme lockdown’ het feit dat op 22 april 1920 de eerste steen werd gelegd van wat nu haar thuishonk is, de toenmalige ‘Zwem- en Badinrichting de Regentes’. Het bijbehorende eeuwfeest wordt nu uitgesmeerd over het komende theaterseizoen, vertelt Laudie Vrancken, artistiek directeur van theater De Nieuwe Regentes (DNR). “We zouden in april onze jaarlijkse community arts-productie ‘Zand en Veen’ uitbrengen, een lustrumeditie. Dat doen we dan maar volgend jaar rond deze tijd, het moment dat De Regentes officieel werd geopend.”

Er staan meer jubileumactiviteiten op stapel: “We gaan een permanente expositie met parafernalia inrichten, van zwemdiploma’s, oude handdoeken tot medailles, en waarin ook de documentaire ‘Van Water naar Theater’ die we samen met TV West hebben gemaakt, een plekje krijgt.” De documentaire over haar rijke én geschiedwaardige verleden is voor liefhebbers ook integraal te zien op YouTube. “Ook komt er nog een jubileumboek en een reüniefeest voor medewerkers en bezoekers.”

Wat ‘Nine eleven’, Bataclan noch bankencrisis vermochten, wist Corona in een handomdraai te bewerkstelligen: theaters op slot. Na tien weken van de blinde sluiting, gaat op 1 juni het kettingslot er weer af voor max 30 bezoekers per zaal. “We zorgen in de grote zaal voor een feestelijk en veilig programma. Met de invulling zijn we nu bezig. Daarna is er op woensdag 3 juni een Ukkieconcert en op vrijdag 5 juni een Peuterconcert.” Die voorstellingen zijn onder meer bedoeld om ervaring op te doen met vraagstukken rond het nieuwe normaal, ‘als inwerkoefening, zodat bezoekers en personeel zich veilig voelen’. Ook na 1 juli, met max 100 personen, draait DNR door. “In onze buurt wonen veel kunstenaars, die willen graag weer aan bak. Maar het blijft financieel een enorme uitdaging, want zonder financiële reserves en voornamelijk draaiend op eigen inkomsten. Die vallen nu grotendeels weg, er zijn maar weinig kaarten te verkopen. Hopelijk lukt het samen met artiesten én de steun van ons publiek om een manier te vinden om ook na 1 juli interessante programma’s te brengen, met name op het gebied van muziek. Maar ik vrees wel dat de kaartprijs wat omhooggaat om dat mogelijk te maken.”

Roerig
Het gebouw De Regentes werd in zijn 100-jarig bestaan vijf keer door particulier initiatief uit de wijk geopend en vier keer door gemeentelijk toedoen gesloten. In 1995 werd zwembad De Regentes leeggepompt, maar kreeg ook een groepje wijkbewoners – onder leiding van Guusje Eijbers – toestemming in het gebouw Maanlicht en Rozen op te voeren. Het was de opmaat voor een nieuwe bestemming van het gebouw: die van theater. Maar ook als instelling voor podiumkunst kent De Regentes een roerige geschiedenis. Nadat in 2013 de hakbijl van toenmalig cultuurminister ongenadig was neergedaald, zag een clubje ‘Regentessers’ onder leiding van Vrancken niettemin kans op een doorstart. En met succes: sindsdien heet het De Nieuwe Regentes (DNR) met als ‘pay-off’ ‘theater voor en door de buurt’.

Met het onlangs ontvouwde advies voor het Kunstenplans 2021-2024 in zicht, is Vrancken niet bijster gerust op de toekomst. “Hoewel we blij zijn dat het toegekende subsidiebedrag beduidend hoger is dan voorgaande jaren, is dat niet voldoende om onze kerntaken als Cultuuranker binnen een gezonde bedrijfsvoering uit te voeren. Dus we vechten nog even door.”

Een beeld uit de productie ‘Een Dag aan Zee’, ten tijde van het festival ‘Feest aan Zee’ | Foto: Bas Kijzers

 

Dansen op een (te) dun koord

Komt er een reddingsplan kunst & cultuur Den Haag

Cultureel Den Haag staat het water aan de lippen, snakt naar een lokaal noodfonds, ook al kunnen ze dan binnenkort mondjesmaat van het slot. Hoe gaat dan een noodfonds er voor Den Haag uitzien? ‘We moeten zorgen voor een goede startpositie voor de nieuwe kunstenplanperiode.’

Alweer twee maanden staan culturele instellingen in Den Haag kurkdroog – en stilaan op omvallen – ook al mogen ze dan vanaf 1 juni sluipsgewijs weer open. Na een tijdje schijndood mogen theaters en musea weer van de grendel. Eerst, over een kleine drie weken, voor maximaal dertig bezoekers per zaal, inclusief personeel (!). Per 1 juli, juist als de meeste theaters traditioneel op zomerslot gaan, mag dat voor maximaal honderd personen, afhankelijk van het vloeroppervlak.

IJsbloempjes in de zomer zijn het, sterfhuisconstructies in slow motion. De ‘tent’ dicht houden is soms gezonder. Dat wil zeggen: met 20 mei als ‘decision day’, want heropening kan alleen doorgaan als het aantal besmettingen niet toch weer oploopt. Bezoekers moeten afstandsregels in acht nemen en mogen alleen ‘op afspraak’ komen, uit opsporingsmotieven. Dat geldt voor vestzaktheater Branoul maar ook voor het gigant Afas Circustheater, voor Museum Bredius en Kunstmuseum.

Open gaan is zo een vrijwel structureel verliesgevende operatie. Onderwijl brengt de invoering en handhaving van ‘afstand houden’ extra kosten met zich mee en blijven vaste en personeelskosten doortikken, waaronder de uitbetaling van vakantiegeld, eind mei. De bodem van menig bedrijfskas raakt zo al snel in zicht.

De stad heeft zelf intussen ook de bodem van de schatkist binnen handbereik – de als godsgeschenk omarmde zogeheten Eneco-gelden die de stad € 675 miljoen euromuntjes opleverde, ten spijt. Want buiten onroerende zaakbelasting en bijvoorbeeld afvalstoffenheffing zijn er nauwelijks nog inkomsten uit parkeergelden of toeristenbelasting. Sterker: er zijn juist ‘meerkosten’ aan sociale uitkeringen.

Natuurlijk kunnen instellingen in Den Haag gebruikmaken van de landelijke NOW-regeling (loonkostenvergoeding tot maximaal 90 procent). En is de stad ertoe overgegaan om gemeentelijke kunst- en cultuurinstellingen uitstel te verlenen van het betalen van huurpenningen, voor zover dan het betreffende pand in bezit is van de gemeente, het bevoorschotten van subsidies en het flexibel omgaan met prestatie-eisen.

Jan Zoet, directeur van Zuiderstrandtheater / Amare en voorzitter van belangenorganisatie Kunsten ’92 stelt vast: “Maar later slaat uitgestelde huur als een boemerang op de instellingen terug.”

Cultuurwethouder Van Asten heeft de schade opgenomen die de culturele sector van Den Haag momenteel oploopt. Die bedraagt ongeveer € 21 miljoen in 2020. “Als we hier de algemene maatregelen van het Rijk bij verrekenen dan resteert er onder de streep een verwacht tekort van € 12 miljoen euro. Onder voorbehoud, want we weten ook niet precies hoe alles verder verloopt dit jaar en wat de anderhalvemetersamenleving de instellingen gaat kosten. Hierover blijven we in nauw contact met de instellingen.”

Cultuurminister Van Engelshoven gaf in de Kamer aan dat ‘haar’ 300 miljoen euro Rijksgeld niet genoeg is om de cultuursector door de coronacrisis te helpen. Van dat bedrag is 30 miljoen bedoeld voor lokaal beleid: voor de ondersteuning van de ‘cruciale regionale infrastructuur’.

Zoet: “De minister stelde daarbij als voorwaarde dat een gemeente dan eenzelfde bedrag bijlegt. Maar gemeenten mogen geen schulden aangaan en zijn voor hun financiering grotendeels afhankelijk van de Rijksoverheid. Maar wat moet je als gemeente doen als het daar stokt? Cultuurwethouder Van Asten zit in een spagaat.”

Cultuurwethouder Van Asten: “Op dit moment werkt het ministerie aan deze subsidieregeling. Den Haag is vertegenwoordigd in de Taskforce van het ministerie. Ondertussen werken we hard aan een plan voor deze matchingsregeling door hiervoor ruimte binnen de cultuurbegroting te zoeken. We kijken onder andere naar re-allocatie van subsidieregelingen die nu niet volledig gebruikt kunnen worden, omdat evenementen dit jaar niet door kunnen gaan.”

“Zodra we weten welke instellingen in aanmerking komen voor de matching van het Rijk en welk bedrag hier gematcht wordt, weten we ook welke instellingen hier niet voor in aanmerking komen en wat daar nog voor nodig is. Er zal financiële ruimte moeten blijven om deze instellingen te helpen. Dit wordt maatwerk. We moeten zorgen voor een goede startpositie voor het culturele landschap voor de nieuwe kunstenplanperiode.”

Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Haags podia: “De omvang is gigantisch, de nood is hoog. Hierbij zou ik de langere termijn ook in ogenschouw willen nemen. De verwachting is dat de podia gedurende langere tijd niet open kunnen en bijvoorbeeld een jaar of meer met winterslaap moeten. De vraag doet zich dan voor hoe we onze sector, die we gedurende decennia hebben opgebouwd, overeind houden. Ik verwacht van Den Haag dat zij verantwoordelijkheid neemt voor het voortbestaan.”

Jan Zoet: “Als het noodfonds nog even uitblijft dan worden kleinere instellingen snel het haasje. De grotere in de stad redden het tot de zomer vast wel, maar daarna wordt het ook voor hen snel kritisch.”

Pianorecitals, kwartetten, cabaret, Monologen, eenmans of –vrouwsvoorstellingen en singer-songwriters. Dat lijken nog de meest voor de hand liggende mogelijkheden onder de huidige omstandigheden. En voorgeschreven routes langs topkunstwerken, met een stopwatch in de hand. Laten we hopen dat kunst geen eiland in de tijd wordt.

Acht keer het Zuiderstrandtheater uitverkocht, wie doet ons dat na?

Reacties kunstinstellingen op advies Kunstenplan

Het advies Meerjarenbeleidsplan 2021-2024, de opmaat tot het Kunstenplan voor Den Haag, is in de stad met ontzetting ontvangen. Twintig instellingen moeten het veld ruimen – als de commissie vrij spel krijgt.

Door Eric Korsten / Herman Rosenberg

Terwijl Crossing Border Festival de ene na de andere schrijverscrack verzamelt bij wijze van potten- en pannenprotest, laten ook de ‘kleintjes’ zich niet onbetuigd. “De storm is losgebroken. Den Haag heeft als enige stad in Nederland een Engelstalig theateraanbod, en dat is STET,” vertelt terugtredend directeur Elske van Holk. “Volgens de adviescommissie moet Den Haag voortaan internationaal theater uit Amsterdam halen. Was dat echt wat bedoeld was in het beleidskader Kunst en Cultuur 2021-2024 dat door de raad is aangenomen? Daarin staat dat het Engelstalige theateraanbod minimaal gelijk moet blijven in Den Haag.”

De Dutch Don’t Dance Divison is deze Bevrijdingsdag bezig aan een reeks kleinschalige optredens kriskras Den Haag rond flatgebouwen en verpleeghuizen. Ongeloof maakte zich van co-artistiek leider Rinus Sprong meester toen hij het advies las: terug naar nul. “Dit is wrang. We verkochten dit seizoen acht keer het Zuiderstrandtheater uit, wie doet ons dat na? Van twee ton subsidie maken we acht ton. Belangrijk is ook wat dit advies doet met het beeld, het imago van dans in Den Haag.” Hij rekent erop dat cultuurwethouder Van Asten in de bres springt. “Een half jaartje geleden heb ik gelezen dat hij de danssector een ontdekking vond. Maar straks verdwijnen misschien ook dansgroepen als Lonneke van Leth en Meyer-Chaffaud.”

“De toekomst van dans voor de jeugd staat op de helling,” meent Lonneke van Leth. “Den Haag kan een goedlopend jeugddansgezelschap als het onze niet missen. Het advies en de toonzetting hebben mij verbaasd, doen geen recht aan de resultaten die de afgelopen jaren zijn behaald. Het voelt ook als ondermijning van de rol die het gezelschap binnen dansstad Den Haag speelt.”

“Voor ons is dit niet de doodsteek,” zegt Maria-Paula Majoor van het Matangi Kwartet, “we blijven spelen. Wat me vooral aan het hart gaat is dat veel speelmogelijkheden verdwijnen voor klassieke muziek. Zo worden festivals een kopje kleiner gemaakt. Het hele advies riekt naar arrogantie in de richting van alles dat naar ‘klassiek’ zweemt. Dit is een tunneladvies.”

Ook barokorkest The New Dutch Academy (NDA) krijgt, als het advies in stand blijft, (opnieuw) geen geld. Het zou onvoldoende hebben toegelicht hoe Haags het is. In een open brief toont het zich ‘zeer teleurgesteld’. “NDA heeft veel bereikt met vaak beperkte financiële middelen. Het heeft zich bewezen als serieus, professioneel (barok)orkest.”

Kamermuziekfestival Classical Encounters heeft met teleurstelling en verbazing kennis genomen van de ongenuanceerde bewoordingen van de adviescommissie. “Maar,” zegt Eva Stegeman, oprichter, programmeur en directeurfestival “trekt wel de belangrijke conclusie dat Den Haag een kamermuziekfestival verdient én het aanbod aan kamermuziek hier relatief laag is.”

“Voor onszelf kwam het advies niet onverwachts, we krijgen nu al geen structureel geld,” reageert David Geysen van Dégradé. “Voor ons is wel de vraag of we nóg vier jaar willen spartelen en of we de loods, onze repetitiestudio, aanhouden. Want de huur kunnen we niet zelf ophoesten. “Twintig instellingen weg! Bizar! Ook is het jammer dat in Den Haag geen alternatief gevonden is voor keurig toneel.”

Theater Branoul vist al een decennium achter het net van Kunstenplan-adviezen, tot woede en frustratie van directeur-acteur Bob Schwarze. “Ik word niet snel kwaad, maar nu wel,” zegt hij. “In de conceptversie van het advies stond een enorme fout, namelijk dat wij in het vorige Kunstenplan zaten. De commissie heeft dus geoordeeld op basis van foute informatie.” Verder zou Branoul niet vernieuwend zijn. “Zonder dat ze onze grotere producties hebben gezien. Als je kijkt naar wat het Nationale Theater (NT) krijgt, zeg ik: elke verhouding is zoek. NT zuigt al het geld weg en is dadelijk een groot verkeersplein maar zonder toegangswegen.”

Karel de Rooij, wederhelft Mini van Maxi, regisseur en ‘oude rot in het vak’: “Ik vraag mij met grote zorgen af of de taak van de commissie nog wel deugt. Het moet anders. Hoe? Dat moet onderwerp van discussie worden. Deugt die beoordelingstermijn van vier jaar wel? Het heeft allemaal niets meer met de vrijheid van kunst te maken.”

Twee van de acht Cultuurankers, het stelsel van wijktheaters in de stad, kunnen de toets der kritiek van de commissie niet doorstaan, Muzee Scheveningen en het Diamant Theater. Maar per saldo krijgen de Cultuurankers er wel € 350.000 bij. “Voor de Cultuurankers is het dus een uitkomst die gemengde gevoelens oproept,” laat Vaillant-directeur Harrie van de Louw namens de Cultuurankers weten.

Geen doodsstrijd, wel treurnis bij Marijn Cornelissen van CultuurSchakel. De organisatie moet twee ton inleveren. “Dit advies staat haaks op de vraag van de gemeente om te investeren in cultuuronderwijs en cultuurdeelname. Kinderen en jongeren in Den Haag zullen minder in aanraking komen met kunst en cultuur op school, in het theater of museum. Scholen moeten rekening houden met minder ondersteuning. En onze bemiddelende rol voor het voortgezet onderwijs dreigt te verdwijnen,” somt ze de pijn op. Haagse verenigingen en initiatiefnemers zijn deels afhankelijk van de subsidies die CultuurSchakel verleent. “We zullen dansscholen, festivals, muziekverenigingen en ‘urban’ makers minder kunnen begeleiden. Dit advies betekent een forse tegenslag.”

Advies slaat gaten in Haags cultuuraanbod

Artikel in weekblad Den Haag Centraal | door Eric Korsten en Herman Rosenberg

Geen Crossing Border-festival meer, twee wijktheaters weg, literair theater Branoul en Museum Bredius dicht, DeDDDD, Lonneke van Leth Dans en het Zuiderparktheater op nul, én geen monumentale kunst meer in de Electriciteitsfabriek. Als het jongste kunstadvies wordt overgenomen. Maar zover is het nog niet.

De advisering over de Haagse kunstsubsidies: een vierjaarlijks ritueel dat, niettemin, bepalend kan zijn voor het voortbestaan van podia en instellingen. Het voorstel van de Adviescommissie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024, getiteld ‘Kracht en Kwetsbaarheid’, ligt sinds vrijdag prominent op tafel. B en W moeten er nog hun licht over laten schijnen en daarna de gemeenteraad. Maar de reacties zijn nu al fel.

“Bizar en buitengewoon kwalijk,” analyseert Michel Behre, directeur van Crossing Border, dat onder meer een gebrek aan samenwerking wordt verweten.“Samenwerken met Winternachten? Hoe dan? We zijn totaal verschillend. We hebben net als Winternachten tal van partners in de stad. Wat ik kwalijk vind is dat er geen expert in de commissie zat op het gebied van literatuur of popmuziek. Dat wreekt zich. Ondertussen krijgen we wel steun van het Letterenfonds. De merkwaardige situatie kan ontstaan dat we landelijk wel steun krijgen en lokaal niet. Dan trekt het Letterenfonds zich terug – en laat Den Haag tonnen liggen.”

Bij Muzee Scheveningen, dat zowel museum is als cultuuranker voor het stadsdeel, zijn ze niet minder geschokt. “Ik ben geschrokken en verbijsterd,” zegt interim-directeur Jeroen van de Wiel. Scheveningen. Hij pareert de kritiek dat het museum ouderwets is en geen artistiek-inhoudelijke plannen heeft gemaakt als ‘hard en onevenwichtig’. Volgens Van de Wiel wordt er juist hard gewerkt in en aan Muzee, en zetten veel vrijwilligers zich met hart en ziel in. Uit reacties op sociale media blijkt dat velen vinden dat Muzee moet blijven. Er is inmiddels een online-petitie gaande. Die is al zo’n 1300 keer ondertekend.

Het advies
De adviescommissie stelde een 450 pagina’s tellend rapport op over de verdeling van grofweg 56 miljoen aan jaarlijks beschikbare kunstsubsidies in de stad. Resultaat: bijna twintig instellingen dreigen kopje onder te gaan, vooral van middelgroot en middelklein formaat. Er waren 103 aanvragers, die samen voor 15,3 miljoen euro méér hebben aangevraagd dan beschikbaar is. De commissie besloot uiteindelijk positief over 57 aanvragende instellingen, waaronder zeven nieuwkomers.

Een opvallend ‘slachtoffer’ is dus het iconische Crossing Border, festival voor muziek en literatuur; dat bij overname van het advies zijn hele gemeentelijke subsidie van 4,5 ton kwijtraakt.

Een ander onverwacht oordeel van de commissie is dat twee van de acht wijktheaters (‘Cultuurankers’) hun subsidie kwijtraken. Dit is behalve Muzee ook Theater Diamant in Haagse Hout (Mariahoeve). Die keuze is in strijd met een eerder door B en W geformuleerd uitgangspunt. Dit liet Van Asten na de presentatie desgevraagd weten. “We willen in principe door met de acht Cultuurankers, dus hier gaan we nog eens goed naar kijken.” Dit deel van het advies wordt dus vrijwel zeker niet overgenomen. Samen krijgen de Cultuurankers er per saldo wel 3,5 ton bij. “Daarom is het een uitkomst die gemengde gevoelens oproept,” zegt directeur Harrie van de Louw van het Vaillanttheater namens de Cultuurankers.

Verliezers en nieuwkomers
Tot de ‘verliezers’ behoren ook: theatergezelschap Dégradé, muziekensemble Ciconia, muziekfestival Classical Encounters, de Dutch Don’t Dance Division, de Elektriciteitsfabriek (kunstprojecten), galerie Heden, Lonneke van Leth Dans, Museum Bredius, Theater Branoul, het festival TodaysArt, het Matangi Strijkkwartet, het Zuiderparktheater en theatergezelschap Drang.

Daar staan zeven nieuwkomers tegenover: het Grauzone festival (underground), het multiculturele Haags Theaterhuis, de broedplaats iii in Moerwijk, het danscollectief OFFprojects, kunstenaarsuitgeverij Page Not Found, het platform voor biculturele makers en hun cultureel-diverse verhalen van de Story Academy en Topaze, een creatieve werkplaats in de Julianakerk in Transvaal.

Commissievoorzitter Johannes Leertouwer relativeerde vorige week de keuzes. “De vorige ronde verdween Toneelgroep De Appel. Opgeteld is het bedrag dat we dit keer aan hervorming voorstellen even groot, alleen is de pijn nu verdeeld over veel meer instellingen. We moeten op zoek naar de kunst van het mogelijke, dat is al heel lang onze opdracht. Komt het goed? Daar ben ik helemaal niet zeker van.” Tegelijk constateerde hij dat de gemeente wel erg veel wil: “Bij een vrijwel gelijkblijvende cultuurbegroting is de ambitie uitgesproken om tot een culturele sector te komen met een gezonde bedrijfsvoering en ‘fair pay’, eerlijke loonbetaling.” Dat verklaart bijvoorbeeld dat er behalve complete afvallers, ook veel aanvragers zijn die het met minder of een gelijkblijvend geldbedrag zullen moeten doen.

Amare
In veruit de meeste gevallen is de onafhankelijke en externe, ad hoc samengestelde commissie zeer te spreken over het bereikte artistieke peil van de aanvragers, zelfs van de negatief beoordeelde. In de beoordeling liep het echter vaak spaak op thema’s als bedrijfsvoering en diversiteit. ‘Grootverbruikers’ in de stad worden gespaard; ze zijn ‘too big to fail’. Maar zij kregen, buiten de ‘Amare-instellingen’ (o.a. Residentie Orkest en NDT), er nauwelijks geld bij. De pijn zit hem zo vooral bij middelgrote instellingen, waar traditioneel klappen vallen ten faveure van broodnodige ‘vernieuwing’. Met name klassieke muziek en de dans zijn daarvan nu het slachtoffer. Dat is zorgelijk, erkende ook Leertouwer, omdat een breed middenveld nodig is voor een gezond kunstklimaat.

De ingebruikname van ‘cultuurpaleis’ Amare aan het Spuiplein is de grote ‘bonus’ in de komende Kunstenplanperiode. De commissie signaleert echter dat er, na jaren van onderling gesteggel, nog steeds geen zicht is op voldoende samenwerking tussen de toekomstige gebruikers. “Het wordt inderdaad tijd voor een goed gesprek,” zo vatte cultuurwethouder van Asten op de presentatie de situatie samen.

Museumkwartier
Of het concept van het Museumkwartier, de gewenste uiterlijke concentratie van musea rond de Hofvijver, er gaat komen is onzeker geworden. De voorgenomen verhuizing van Escher in het Paleis naar de voormalige Amerikaanse ambassade is voorlopig afgeblazen. Daar komt nu bij dat Escher mogelijk een ton van zijn subsidie (nu 4,5 ton) verliest. Daarnaast zou

Museum Bredius op de Lange Vijverberg (‘verouderde dynamiek’) dicht moeten of zich ‘aansluiten bij het Haags Historisch Museum’.

Benno Tempel, directeur van het Kunstmuseum Den Haag waaronder Escher valt, is uiterst onaangenaam verrast door het advies. “Dit treft ons hard, omdat het in feite gaat om meer dan de helft van het subsidiegeld dat we echt kunnen besteden (de rest is de huur van het gebouw, red.). Het strookt ook niet met de gemeentelijke plannen voor het Museumkwartier. Als dit advies wordt overgenomen, komt er geen nieuw Eschermuseum. En daarmee raak je het vliegwiel van het Museumkwartier kwijt.”

Het lijkt er al met al op dat het getij voor het idee ‘Museumkwartier’ aan het verlopen is. Zelfs wethouder Van Asten leek er vorige week afstand van te nemen: “Ik vraag me af wat de meerwaarde is, als je alleen maar constateert dat er op die plek een aantal musea bij elkaar zitten,” zei hij. Duidelijk is dat de gemeente het geld niet heeft om de ooit rond de beoogde verhuizing van Escher opgetuigde formule van de grond te krijgen.

Bas van Nooten van de samenwerkende Haagse Musea is zeer kritisch over het advies. “Bredius dicht? Dan weet je niet waar je het over hebt. Wat het Museumkwartier betreft moet Den Haag nu eindelijk eens stelling durven nemen.”

Coronacrisis
De commissie benadrukt dat zij er zich zeer van bewust is dat haar advies naar buiten komt in een zeer moeilijke periode. Extra ondersteuning en specifieke aanvullende maatregelen acht zij nodig om de culturele sector te helpen om de gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden. Anders is het hele advies ‘op drijfzand gebouwd,’ zei Leertouwer.

Ook Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Podiumkunsten Den Haag, wijst hierop. “Het advies komt bovenop Covid-19. Met theaters die straks misschien voor maximaal een kwart gevuld mogen zijn, wordt overleven lastig. We zijn met de gemeente in gesprek over een duurzame oplossing, steken de koppen bij elkaar. We moeten er gezamenlijk uitkomen, met het advies in de andere hand.”

Vervolg
In juni doet het Haagse college aan de gemeenteraad een voorstel op basis van het advies. Dat wordt 8 september in de raad besproken. Op 8 oktober stelt de gemeenteraad het definitieve plan vast.

Overigens is er ook landelijk een Kunstenplan in de maak. Een aantal Haagse instellingen krijgt én vanuit Den Haag én vanuit het landelijke Kunstenplan geld, bijvoorbeeld Het Nationale Theater, Nederlands Dans Theater en Residentie Orkest.

Nieuw bloed:
Grauzone, Het Haags Theaterhuis, iii, OFF Projects, Page Not Found, Story Academy, Topaze.

Afvallers t.o.v. 2017-2020: Crossing Border, Ciconia Consort, Classical Encounters, Culture Clash 4U, De Dutch Don’t Dance Division, Diamant theater, Electriciteitsfabriek, Heden, Het Popdistrict, Lonneke van Leth Dans, LOOS, Matangi Kwartet, Meyer-Chaffaud, Museum Bredius, Muzee Scheveningen, Prinses Christina Concours, STET, Theater Branoul, Todays Art, Trespassers W. Zuiderparktheater.

Gelijkblijvers t.o.v. 2020: CultuurSchakel, Filmhuis Den Haag, Firma MES, Het Nationale Theater, Holland Dance Festival, KOO, Korzo theater, Kunstforum/West , Kunstmuseum Den Haag, Movies That Matter, New European Ensemble, PAARD, Stroom DH, Theaters Diligentia & PePijn.

Winnaars (meer euri erbij):
Amare, Art-S-Cool, De Betovering, Bibliotheek Leidschenveen (Cultuuranker), Bibliotheek Loosduinen (Cultuuranker), Nederlands Dans Theater, Ensemble Klang, Grafische Werkplaats, Haags Historisch Museum, Huis van Gedichten, Kalpanarts, Laaktheater, Museon, Musicon, Nest, Opera2Day, PIP, ProJazz, Rewire, Residentie Orkest, Slagwerk Den Haag, Theater De Vaillant, Theater en Filmhuis Dakota, Theater De Nieuwe Regentes, Writers Unlimited.

Afgewezen / niet toegekend:
O.a. Another Kind of Blue, Billytown, Bureau Dégradé, Culture Unlimited, Ensemble Modelo 62, Heden, Herinneringscentrum Oranjehotel, Humanity House, Kwekers in de Kunst, Muziektheater Briza, New Dutch Academy, Prins27, Regentenkamer, The Grey Space in the Middle, Theatergroep Drang, Tonality.

Cultuuradvies slaat gaten in Haags cultuuraanbod

Advies van commissie Meerjarenbleidsplan 2021-2024

Geen Crossing Border-festival meer, twee wijktheaters weg, theater Branoul en museum Bredius dicht, DeDDDD, Lonneke van Leth Dans en Zuiderparktheater koudgesteld, én geen monumentale kunst meer in de Electriciteitsfabriek.

Dat werd vorige week vrijdag 24 april bekendgemaakt op een perspresentatie. Commissievoorzitter Leertouwer: ‘Op weg naar de kunst van het mogelijke.’

Door: Eric Korsten

Althans: als het voorstel ‘Kracht en Kwetsbaarheid’ van de Adviescommissie Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024 integraal door college en raad wordt overgenomen. De commissie stelde op verzoek van cultuurwethouder Van Asten (D66) een 450 (!) pagina’s tellend rapport op over de verdeling van grofweg 56 miljoen aan jaarlijks beschikbare kunstsubsidies voor Haagse kunstinstellingen. Resultaat: bijna 20 instellingen dreigen kopje onder te gaan, veelal middelgrote en middelkleine instellingen.

De commissie mocht 56 miljoen uitstrooien over een totaal van 103 aanvragers, die samen voor € 15,3 miljoen méér hebben aangevraagd dan beschikbaar is. Onder de aanvragende instellingen waren liefst 33 nieuwkomers; vijftig van hen maken deel uit van het bestaande ‘Kunstenplan’. De adviescommissie besloot uiteindelijk positief over 57 aanvragende instellingen, ergo zeven ‘binnenkomers’. Voor liefst twintig Haagse culturele instellingen dreigt vanaf 2021 de geldkraan dicht te gaan met, als wellicht meest in het oog springende, het Crossing Border Festival – dat nu best eens naar pak ‘m beet Utrecht zou kunnen beslissen te verkassen.

Vooraf werd een veldslag gevreesd – en ja, daar is het op uitgelopen ook. Commissievoorzitter Leertouwer: “De vorige ronde verdween Toneelgroep De Appel. Opgeteld is het bedrag dat we dit keer aan hervorming voorstellen even groot, alleen is de pijn nu verdeeld over veel meer instellingen. We moeten op zoek naar de kunst van het mogelijke, dat is al heel lang onze opdracht. Komt het goed? Daar ben ik helemaal niet zeker van.”

Scherpe keuzes, maar toch ook nog de kaasschaaf eroverheen, dat tekent de nood waar de adviescommissie zich voor gesteld zag. Leertouwer: “Dat is wat geen enkele commissie wil horen natuurlijk, maar de constatering klopt.” Ook de instellingen die inhoudelijk positief werden bejegend, bleven in termen van toegeschoven euro’s vaak gelijkstaan, of kregen een plakje minder. “De gemeente heeft bij een vrijwel gelijkblijvende cultuurbegroting wel de ambitie uitgesproken om tot een culturele sector te komen met een gezonde bedrijfsvoering en ‘fair pay’, eerlijke loonbetaling, maar stelde daarvoor nauwelijks extra middelen beschikbaar.”

De extra kosten daarvan kunnen niet eenzijdig bij de kunstensector neergelegd worden, zo is de commissie het met belangenorganisatie Kunsten ’92 eens. Ze bepleit in ‘Kracht en Kwetsbaarheid’ daarom ruimhartiger steun. “Het is voor de Commissie duidelijk dat anders haar hele advies is gebouwd op drijfzand.”

In veruit de meeste gevallen is de onafhankelijke en externe ad hoc samengestelde commissie zeer te spreken over het bereikte artistieke peil van de aanvragers, zelfs ook dat van de negatief beoordeelde. In de beoordeling liep het echter vaak spaak op thema’s als bedrijfsvoering, diversiteit en / of inclusie.

‘Grootverbruikers’ in de stad worden gespaard, zijn ‘too big to fail’. Maar zij kregen, buiten de ‘Amare-instellingen’, er nauwelijks een centje bij – hoewel ze volgens de commissie de voorbije jaren uitstekend werk op de grasmat hebben gelegd. Het gelag en de pijn zit ‘m zo vooral bij de middelgrote instellingen, vooral in de dans en de klassieke muziek, waar traditioneel de klappen vallen ten faveure van broodnodige ‘vernieuwing’. Met name klassieke muziek en de dans zijn in dat verband kinderen van de rekening.

En dat terwijl het de commissie juist was opgevallen dat het Den Haag in diverse kunstsectoren juist aan instellingen van het middenformaat ontbreekt. Dat ‘middenveld’ – nu al niet bijster breed – verdwijnt nu bij bosjes. Dat is zorgelijk, ook omdat het voor een gezond kunstklimaat nodig is als contragewicht te dienen tegenover de grote jongens. Leertouwer: “Instellingen als Het Nationale Theater, Kunstmuseum Den Haag, NDT, PAARD en ook het Residentie Orkest nemen in hun sector een dominante positie in. Ze doen dat uitstekend, maar dit roept bij de commissie wel de vraag op of er een evenwicht is in de stad.”

Den Haag wordt gezien, klopt zichzelf graag op de borst als ‘tweede cultuurstad van het land. “Die ambitie is geen doel op zichzelf,” vindt Leertouwer. “Ik zou eerder kijken naar wat uniek is in deze stad, en voor deze stad, en dat iedereen een stem heeft.”

Amare
De ingebruikname van ‘cultuurpaleis’ Amare aan het Spuiplein is de grote trofee die de komende Kunstenplanperiode wordt uitgereikt. De commissie signaleert echter dat er, na jaren van onderling gesteggel nog steeds niet productief (genoeg) wordt samengewerkt. “Het wordt tijd voor een goed gesprek,” zo vatte cultuurwethouder van Asten op de presentatie de situatie samen.

Daar komt bij dat voordeurdelers Nederlands Dans Theater, Residentie Orkest en theaterorganisatie Amare ieder afzonderlijk méér zeggen nodig te hebben – en dat van de commissie op voorhand ook gekregen hebben. Eigenlijk is dat ‘extraatje’ een uitvloeisel van huurafspraken, noem het een restant, die al in 2012 werden gemaakt. Maar dat advies gaat evenwel ten koste van de andere Haagse kunstinstellingen – en dat terwijl cultuurwethouder Van Asten het op de loer liggende exploitatietekort van het cultuurpaleis met € 2,7 miljoen onlangs al heeft bijgepast. Maar een cultuurpaleis op halve kracht is natuurlijk ook niet wat je wenst.

Cultuurankers
Twee van de acht Cultuurankers, het stelsel van wijktheaters in de stad, kunnen de toets der kritiek van de commissie niet doorstaan, te weten Muzee Scheveningen en het Diamant Theater. Van Asten: “Dit had ik even niet voorzien. Ik wil zoek naar een oplossing. Hoe die eruit ziet? Dat weet ik nu nog niet,” waarmee hij expliciet aangeeft dat hij dit onderdeel van het advies niet gaat opvolgen.

De commissie zet Van Asten voor het blok, lijkt uit te zijn op een ‘gelijkrichter’, temeer daar de Ankers onderling van ongelijk soortelijk gewicht zijn. Van hen kunnen Theater en Filmhuis Dakota, Laaktheater, Theater De Nieuwe Regentes, Theater De Vaillant en de bibliotheken Leidschenveen en Loosduinen ondertussen met meer financiële armslag vooruitkijken. Samen krijgen de Cultuurankers er per saldo € 350.000 bij. “Voor de Cultuurankers is het dus een uitkomst die gemengde gevoelens oproept,” laat Vaillant-directeur Harrie van de Louw desgevraagd namens de Cultuurankers weten.

Museumkwartier
Of het concept van het Museumkwartier, de gewenste uiterlijke concentratie van musea rond de Hofvijver, er gaat komen blijft ongewis. Museum Bredius (‘verouderde dynamiek’) moet dicht of bij voorkeur ‘aansluiten bij het Haags Historisch Museum’. Museum Escher in het Paleis moet ondertussen met minder geld toe, hoewel verhuizing naar de voormalige Amerikaanse ambassade nog altijd een optie is. Kunstforum (voorheen West) is op nul groei gesteld, terwijl zij sinds dik een jaar juist bezit heeft genomen van diezelfde ambassade.

Eerste reacties
“Van de twaalf aanvragen door musea zijn er zes positief beoordeeld,” constateert Bas van Nooten, voorzitter van de Haagse Musea. “Bredius dicht? Dan weet je niet waar je het over hebt. Karaktermoord. En het Oranjehotel, zo belangrijk, valt ook buiten de boot. Wat het Museumkwartier betreft moet Den Haag nu eindelijk eens stelling durven nemen.”

Arjen Lakerveld, voorzitter van het Directieoverleg Podiumkunsten Den Haag: “Het advies komt bovenop ‘Covid-19’. Met theaters die straks misschien voor maximaal een kwart gevuld mogen zijn, wordt overleven lastig. We zijn met de gemeente in gesprek over een duurzame oplossing, steken de koppen bij elkaar. We moeten er gezamenlijk uitkomen, met het advies in de andere hand.”

“Bizar en buitengewoon kwalijk,” analyseert Michel Behre, directeur van Crossing Border Festival. Samenwerken met Winternachten? Hoe dan? We zijn totaal verschillenden hebben net als Winternachten tal van partners in de stad. Wat ik kwalijk vind is dat er geen expert in de commissie is op het gebied van literatuur noch popmuziek. Dat wreekt zich. Ondertussen krijgen we wel steun van het Letterenfonds. De merkwaardige situatie kan ontstaan dat we straks landelijk wel steun krijgen en lokaal niet. Dan trekt het Letterenfonds zich terug – en laat Den Haag tonnen liggen.”

Corona
Natuurlijk is er nagedacht over uitstel van het Meerjarenbeleidsplan, zo geven Leertouwer en Van Asten afzonderlijk van elkaar aan. Leertouwer: “Maar uitstel is niet wenselijk. De sector is toe aan duidelijkheid. En hoelang moet dat uitstel dan duren?” Van Asten: “Maar tot welk gevolg leidt uitstel? Sommige instellingen komen nu al niet uit. En juist de instellingen die goed werk leveren wil je kunnen belonen.”

De commissie benadrukt dat zij er zich zeer van bewust is dat haar advies naar buiten komt in een periode waarin de samenleving ernstig is verstoord door de coronacrisis. Extra ondersteuning en specifieke aanvullende maatregelen acht zij nodig om de culturele sector te helpen de gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden.

De vlucht naar voren zoals de Adviescommissie daarmee neemt is terecht en voor de sector hard nodig. De vraag is echter zeer of dat er onder het huidige gesternte van kan komen. Daar komt bij dat in de aankomende anderhalvemetersamenleving de exploitatie van vele instellingen en met name theaters bijkans onmogelijk wordt, terwijl die situatie anderzijds nog wel een jaar kan aanhouden. Het is eerder omgekeerd: wellicht wordt de kustensector straks gevraagd zelf een offer te brengen, krijgt het anders gezegd: een generieke ‘solidariteitskorting ‘ opgelegd. Zeker is dat niets zeker is.

Vervolg
In juni doet het Haagse college aan de gemeenteraad een voorstel op basis van het advies. Dat voorstel wordt 8 september in de raad besproken. Een maand later, 8 oktober, stelt de gemeenteraad het definitieve plan vast.

Instellingen die zijn afgewezen kunnen een beroep doen op de ‘projectenpot’. Dat wordt dan een overlevingstocht omdat niet alleen zij maar ook nog tal van anderen daar een beroep op doen. Ook kunnen die culturele instellingen nog beroep en bezwaar aantekenen.

kader
Een aantal instellingen in Den Haag heeft geen aanvraag ingediend, doorgaans instellingen van nationaal belang, zoals onder ander het Mauritshuis. Ook particulier gefinancierde musea zijn buiten beschouwing gebleven, bijvoorbeeld het Literatuurmuseum, museum Beelden aan Zee en Panorama Mesdag.

Overigens is ook landelijk een Kunstenplan in de maak. Een aantal Haagse instellingen krijgt én vanuit Den Haag én vanuit het landelijke Kunstenplan geld, bijvoorbeeld Het Nationale Theater, Nederlands Dans Theater, Residentie Orkest en Korzo theater. Die veldslag krijgt de komende maanden zijn beslag.

SECTOREN
Theater
Het Nationale Theater (HNT) kan bogen op prachtige rapportcijfers én krijgt een pluim, al komt er uiteindelijk geen cent bij (€ 9.325,391). De commissie beziet de dominantie van Het Nationale Theater met enige scepsis. “Er is over het geheel bezien geen sprake van een vitaal theaterklimaat (…) HNT krijgt heeft ongewenst een monopoliepositie in handen die het zelf niet per se ambieert.” Diligentia/PePijn blijft stationair op € 837.131, net als Firma MES op € 189.791. Ondertussen moeten Literair Theater Branoul, het Zuiderparktheater, en het extreem beeldend geluidstheater van Dégradé het hoofd buigen. STET, dat ijvert voor Engelstalig toneel in de stad, wordt afgeserveerd.  Het Haags Theaterhuis is een verrassende nieuwe loot aan het Meerjarenbeleidsplan. De instelling kan jaarlijks € 90.000 tegemoet zien.

Pop, jazz, urban
PAARD is, als dominante factor, een ‘gelijkblijver’ (€ 1.413.000) ofschoon het kan bogen op een prima beoordeling. Een nieuwe ‘middenzaal’ door PAARD wordt door de commissie toegejuicht. Op festivalgebied springen Rewire eruit (€ 300.000) en Grauzone (€ 61.300). De commissie spreekt verder over een ‘verzwakt jazzklimaat’: “Opvallend is dat de reputatie van Den Haag als ‘jazzstad’ beperkt tot uiting komt in het stedelijke muziekaanbod en ook in de hoeveelheid aanvragers op dit gebied” – al kent het de aanvraag van Tonality (Rembrandt Frerichs en Tony Overwater) niet toe. Concertorganisator ProJazz wordt de komende jaren wel toegerust, met € 94.500.

De representatie van hiphopcultuur staat volgens de Commissie nog in de kinderschoenen. Stichting Aight is op dat gebied de enige volwaardige aanbieder. “Dit maakt haar positie bij voorbaat uniek, maar geeft tegelijkertijd aan dat er in Den Haag voor dit genre nog veel te winnen is.” Aight kan per 2021 jaarlijks € 180.000 verwachten, minder dan voorheen. De undergroundcultuur wordt met PIP ( € 190.000) bediend. Popmuziekcentrum Musicon krijgt straks jaarlijks € 260.000 toegeschoven.

Klassieke, oude en nieuwe muziek
Op het terrein van met name de kamermuziek worden harde noten gekraakt. De rijke ensemblecultuur wordt flink aangepakt: Ciconia Consort, Classical Encounters (voorheen Internationaal Kamermuziekfestival DH), Loos, Matangi Kwartet en het Prinses Christina Concours krijgen niets meer als het aan de commissie ligt. Festival Classique moet interen met een halve ton, Festival Dag in de Branding moet 20 mille inleveren (€ 182.000), Ensemble Klang mag door (€ 105.000) evenals Slagwerk Den Haag (€ 132.000); Modelo 62 krijgt nul, net als de New Dutch Academy. New European Ensemble blijft gelijk (€ 83.429).

Dominerende muziekuitvoerende instelling is het Residentie Orkest. Dat krijgt een pluim, én met het oog op Amare (zie ook elders) en met enige pijn in het commissiehart een bescheiden verhoging tot ‘slechts’ € 4.574.949 in het vooruitzicht gesteld. Grote winnaar is OPERA2DAY. De Haagse instelling wordt veel lof toegezwaaid en kan met € 430.000 rekenen op dik anderhalve ton méér dan het tot nu van Den Haag toe had.

Dans
Ook op dansgebied worden vele nodige noodlottige bewegingen ingezet. Als Dansstad mag Lonneke van Leth Dans omzien naar een andere financieringsbron, evenals Meyer Chaffaud en De Dutch Don’t Dance Divison. Kalpanarts schuift een bescheiden stukje op in de pikorde opschuiven tot jaarlijks € 110.00. Korzo krijgt een anjer in het revers maar blijft financieel gelijkstaan op het door haar gevraagde € 1.750.00.

Nederlands Dans Theater is hier de kolos. Het ontmoet applaus maar krijgt ook kritiek toegeworpen, met name op het gebied van diversiteit en de invulling van de programmering voor Amare. Het recente vertrekt van LigthfootLeon bij NDT, met medeneming van hun repertoire, kan NDT op landelijk niveau later nog zwaar vallen. NDT krijgt in Den Haag niettemin drie ton extra in de schoot geworpen: € 2.656.637. Holland Dance festival blijft steken op € 581.924. OFF Projects is de ‘new kid on the block’. Het initiatief rond Amos Ben-Tal is goed voor € 50.000.

Film
Filmhuis Den Haag is op dit gebied overheersend. Maar de enorme waardering van de commissie ten spijt krijgt het dertigduizend euro minder (€ 937.791). Filmfestival Movies That Matter blijft vrijwel gelijkstaan op € 189.046.

Letteren en debat
Zoals gezegd: Crossing Border Festival moet het veld ruimen. Het wordt met name verweten dat het haar artistiek-inhoudelijke missie niet goed op papier heeft weten te vangen. Writers Unlimited (€ 250.000) krijgt daarentegen ruim baan. De twee festivals zitten elkaar artistiek in de weg en staan volgens de commissie voortdurend met de rug naar elkaar toe ondanks eerdere oproepen, en ook zijn ze in een te dicht tijdvak opeenvolgend tijdvak geprogrammeerd. De commissie zag zich daarom genoodzaakt te kiezen.

Met Boekids heeft Den Haag een literair jeugdfestival. Het festival wordt gevraagd om met twintigduizend euro in te teren tot € 60.000. Met € 75.000 krijgt Huis van Gedichten er dertigduizend euro bij. Debutant Story Academy mag de vlag uithangen met liefst € 275.000.

Voorts krijgt geen van de partijen die had ingezet op een stedelijke debatfunctie groen licht. “De Commissie moet helaas concluderen dat deze in geen van de 35 aanvragen overtuigend is neergezet. De Commissie mist een gezamenlijke benadering en een sectorbreed gedragen plan.”

Musea en erfgoed
De musea in Den Haag zijn verantwoordelijk voor het grootste aantal cultuurbezoeken in de stad, waarbij met name de kunstmusea (inter)nationaal publiek trekken. De commissie: “Den Haag kent een gevarieerd museumlandschap. Daarmee vindt de Commissie de museumsector in belangrijke mate bepalend voor het imago van Den Haag als cultuurstad.”

Grote spelers in de stad zijn Kunstmuseum Den Haag, Haags Historisch Museum en Museon. Kunstmuseum Den Haag, inclusief GEM en Fotomuseum wordt geloofd maar moet het ondertussen doen met wat het al kreeg (€ 10.644.140). Het Haags Historisch krijgt € 1.892.000. Dat moet volgens de commissie Museum Bredius (‘verouderde dynamiek’) gaan beheren. Andere musea, zoals Mauritshuis, Mesdag Collectie, Panorama Mesdag, Beelden aan Zee en Omniversum zijn te bestempelen als rijksgesubsidieerd dan wel als particulier initiatief – en vallen daardoor buiten het bestek van het Haagse Meerjarenbeleidsplan.

Beeldende kunst
De Commissie ziet Den Haag als een bruisende gemeenschap van kleine beeldende kunstpodia, vaak geleid door kunstenaars en die informeel met elkaar verbonden zijn. Het totaal van dertien beoordeelde beeldende kunstinstellingen kent zeven nieuwe aanvragers. Dit is het hoogste aantal ten opzichte van de andere sectoren. De commissie wijst op de bedrijfsvoering van deze instellingen, die vaak op een ondergrens hun werk moeten doen.

Kunstforum (voorheen West) krijgt er met € 244.114 eigenlijk per saldo niets bij – en de commissie wijst er daarbij pijnlijk op dat de toekomstige huisvesting een probleemdossier kan worden.

Kunstruimte Nest boekt een halve ton winst tot € 162.000. Ook 1646 kan vier jaar door (€ 160.000). Stroom DH blijft op nul. De Grafische Werkplaats krijgt er dertigduizend euro bij (€ 81.726) Billytown zit en blijft in de wachtkamer, net als Heden en The Grey Space in the Middle. Als nieuweling mag iii voortaan € 65.500 toucheren.

De grootste veer die de sector moet laten is de Electriciteitsfabriek. De monumentale kunst die daar mogelijk is, wordt door de commissie als onvoldoende beoordeeld omdat ‘een artistiek-inhoudelijke visie’ ontbreekt.

Cultuureducatie en cultuuronderwijs
De commissie ziet een ‘stevige en sterke infrastructuur’ in Den Haag. Grootste knelpunt volgens haar is de afstemming en samenwerking tussen aanbieders op dit vlak. Ze prijst de instellingen Art-S-Cool, ( € 180.000, da’s € 75.000 meer dan nu) De Betovering, internationaal kunstfestival voor de jeugd (+ € 60.000 tot € 172.000) en nieuwkomer theaterschool Haags Theaterhuis (€ 90.000). Theaterschool Rabarber moet juist € 75.000 inleveren (€ 502.000). Topaze, ‘creatieve werkplaats in Transvaal’, wordt geprezen als bindmiddel tussen sociale groepen, en mag voortaan € 40.000 tegemoet zien.

Koepelorganisatie CultuurSchakel, educatief centrum voor school en vrije tijd, krijgt lovende woorden maar wordt ondertussen als rupsje Nooitgenoeg  gekwalificeerd. In pecunia gemeten wordt de instelling teruggefloten van € 3.422.335 naar € 2.123.994.

Ook de Cultuurankers spelen een rol in educatie. Zie daarover de eerdere opmerkingen hierboven.

Cultuurbeoefening in de vrije tijd
De commissie onderstreept het belang. Ze adviseert de middelen die daar nu op worden ingezet, te behouden. Dat heeft betrekking op bijvoorbeeld de regeling Haagse Amateurkunst, Ooievaarspas en Stichting Leergeld Den Haag, en het ‘snelloket’ Geld voor je kunst! Voorts verwacht de commissie veel van ‘combinatiefunctionarissen’ die bij de Cultuurankers moeten worden geposteerd.

Kunstzinnige vorming wordt van groot belang geacht, dit ‘vrijetijdsaanbod moet aan de markt worden overgelaten’.

OVERZICHT
Nieuw bloed:
Grauzone, Het Haags Theaterhuis, iii, OFF Projects, Page Not Found, Story Academy, Topaze.

Afvallers t.o.v. 2017-2020: Crossing Border, Ciconia Consort, Classical Encounters, Culture Clash 4U, De Dutch Don’t Dance Division, Diamant theater, Electriciteitsfabriek, Heden, Het Popdistrict, Lonneke van Leth Dans, LOOS, Matangi Kwartet, Meyer-Chaffaud, Museum Bredius, Muzee Scheveningen, Prinses Christina Concours, STET, Theater Branoul, TodaysArt, Trespassers W. Zuiderparktheater.

Gelijkblijvers t.o.v. 2020: CultuurSchakel, Filmhuis Den Haag, Firma MES, Het Nationale Theater, Holland Dance Festival, KOO, Korzo theater, Kunstforum/West , Kunstmuseum Den Haag, Movies That Matter, New European Ensemble, PAARD, Stroom DH, Theaters Diligentia & PePijn.

Winnaars (meer euri erbij):
Amare, Art-S-Cool, De Betovering, Bibliotheek Leidschenveen (Cultuuranker), Bibliotheek Loosduinen (Cultuuranker), Nederlands Dans Theater, Ensemble Klang, Grafische Werkplaats, Haags Historisch Museum, Huis van Gedichten, Kalpanarts, Laaktheater, Museon, Musicon, Nest, Opera2Day, PIP, ProJazz, Rewire, Residentie Orkest, Slagwerk Den Haag, Theater De Vaillant, Theater en Filmhuis Dakota, Theater De Nieuwe Regentes, Writers Unlimited.

Afgewezen / niet toegekend:
O.a. Another Kind of Blue, Billytown, Bureau Dégradé, Culture Unlimited, Ensemble Modelo 62, Heden, Herinneringscentrum Oranjehotel, Humanity House, Kwekers in de Kunst, Muziektheater Briza, New Dutch Academy, Prins27, Regentenkamer, The Grey Space in the Middle, Theatergroep Drang, Tonality.