Zoekplaatje in knellende maskerade

Warmbloedige Haagse familievete in IJS&VIS

Verona is ingeruild voor puur Haagse bodem. Prachtig idee om Romeo & Julia, de Montague versus de Capuletti, om te smeden in een stadslegende met de plaatselijke families Talamini en Simonis als twintigste-eeuwse blikvangers. Maar een prachtplan is niet per se een puike voorstelling. Ontroering blijft uit.

In IJS&VIS is Shakespeares liefdestragedie gemixt met feit en fictie rond twee op en top Haagse ondernemersfamilies, dat hier uitmondt in een verhaal rond Giulieta en Danny, naar het bekende eeuwige maar ‘verboden’ liefdeskoppel. Volgens MES is het een verhaal ‘dat echt bestaan had kunnen hebben’. Bij MES staan denkbeeldig daarom ijslikkers tegenover schollenkoppen, Maar  net zo goed is IJS&VIS als ADO contra Holland Sport, Den Haag tegen Scheveningen. Maar IJS&VIS is ook zand en veen, en allochtoon jegens autochtoon.

MES maakt springlevend, jong toneel; speelt naar eigen zeggen geen ‘dode’ tekststukken uit het wereldrepertoire. De Haagse groep put liever uit persoonlijke ervaringen.

Maar nu dus even niet. Dus: Hoe pak je dan een briljant toneelstuk uit anno 1590 aan, dat echter zo uitgekauwd is dat clichés er als ijs bij dertig graden in straaltjes uit het hoorntje lopen? Hoe blaas je het nieuw leven in?

Het twistgebied is bij MES erg Haags: een leegstaand pand nabij broedplaats MOOOF aan de Binckhorstlaan. Daar, in alle mogelijke hoeken en gaten, spelonken en nissen heeft MES kans gezien het aloude liefdesverhaal van twee elkaar naar het leven staande families uit de doeken te doen. Na de nodige instructies worden we gelanceerd op een gemaskerd bal à la Eyes Wide Shut en La Grande Belleza.

Buitenissig aandoende, filmische beelden, Italiaans vuur .

Vervolgens kijken we in een toer door het gebouw langs verschillende ruimtes, waar uiteenlopende tableaux vivants als kijkdozen aaneen zijn geregen. Dat werkt vervreemdend, temeer omdat je er aldoor met een – soms knellend – masker op de neus rondstruint. Pas aan het einde wordt het warmbloedig, als in de slotdialoog de dromerig-gepassioneerde moeder (Betty Schuurman) van Giulieta het heeft over ‘de fonkelende ijskristallen in haar ogen’. Daarmee bedoelt ze, meer nog dan die van haar dochter, die van zichzelf. De tegenover haar staande noest werker en vader (Jaap Spijkers) van Danny, beschouwt dat als pathetische prietpraat. Maar hij geeft zich uiteindelijk gewonnen – al blijft het koudbloedige begrip ‘efficiëntie’ voor hem de boventoon voeren. Da’s mooi, want in een eerdere scène liet hij zich al even ontvallen: ‘Vis koel je met ijs.’ Uiteindelijk roken ze samen de vredespijp. En laten zo zien dat IJS&VIS verder reikt dan de omlijsting van een aloud liefdesverhaal.

Onderdompelen
MES doet het meer dan vierhonderd jaar oude origineel uiteenspatten, blaast het op, doet het in de versnipperaar, scheurt het aan flarden – en zet het ondertussen naar haar hand, speelt en danst ondertussen wel het hele stuk, en zorgt er ook nog voor dat het allemaal weer netjes landt.

IJS&VIS is niet allereerst teksttoneel, an sich niet puur een dansvoorstelling of muziektheater te noemen. Maar al die ingrediënten zijn wel stuk voor stuk aanwezig. Wat is het dan wel? Het amalgaam heet bij MES immersief (‘immersive’) theater. Daarin kun je je als toekijker volledig onder (laten) dompelen.

Maar MES haalt zoveel overhoop dat het er een beetje diffuus van wordt. Het onderdompelen is gelukt, al had meer invoelbaar pathos op zijn plek geweest. Dat kwam er niet altijd uit. Misschien zijn er wat teveel ‘loops’ en ‘cues’ voor spelers én publiek om lekker te kunnen gaan. Maar dat gaat vast nog verbeteren. Het is op de avond dat ik de voorstelling zag misschien allemaal wat teveel hooi op de vork geweest, want de grootste productie ‘by far’ voor MES. Het is vooral de vorm die verbaast en verrast. Het stuk blijft daardoor wat hangen aan de oppervlakte. Toch: De ingrediënten zijn  in ieder geval voorradig. Wat nu beklijft is: Tikkeltje vreemd, maar wel lekker. Ik verloor in ieder geval ieder tijdsbesef. Al is het wat teveel een zoekplaatje geworden.

IJS&VIS door Firma MES i.s.m. het Nationale Toneel, Korzo producties en Theaterschool Rabarber is tot half oktober te zien. Meer informatie: firmames.nl.

Tikkeltje vreemd, maar wel lekker | Foto: Joris-Jan Bos

Advertentie

Firma MES dankt ‘koopgoot’ af

Smartphone, tablet, zonnebril, sneakers… Wat kies je als je jezelf ertoe dwingt met hooguit acht spullen te omringen? Fa. MES gaat over dit zelfopgelegde vraagstuk een nieuwe voorstelling maken. Centraal staat de Haagse Barbara.

In het verleden maakte de groep furore met voorstellingen als Eb, Stel, Schreeuw, Volg en Roes. Het voorbije seizoen hebben we in Den Haag niet te veel gemerkt van het residentiële jongelingengezelschap dat zich alweer bijna een decennium geleden Firma MES doopte, hoewel het collectief met twee reprises op de proppen kwam (Stel en Schreeuw) en het nieuwe kleinschalige initiatief van True stories. Maar dat laatste is dan wel meteen een gouden greep gebleken. Waargebeurde verhalen verteld door de mensen die het zelf hebben meegemaakt, gebracht in café Supermarkt. Het zijn intieme verhalen van mensen die wat kwijt willen, die iets willen delen, die wat willen opbiechten of juist voorstellen. Soms grappig, dan weer mooi of ontroerend, maar met verhalen die altijd een bijzonder karakter dragen en daardoor een aparte sfeer oproepen. Ook leest er iemand voor uit zijn of haar puberdagboek. Op 28 september is er weer een editie, met dit keer als thema ‘op reis’. Aanmelden kan via info@firmames.nl.

Gelukkig komt het kwartet (Roos Eijmers, Lindertje Mans, Daan van Dijsseldonk, Thomas Schoots) binnenkort weer met een gloednieuw stuk op de proppen: Troep, een humoristisch en soms confronterend portret van twintigers die hun smartphone als de voornaamste levensgezel beschouwen. In Troep vertelt MES over de missie van Barbara en onderzoeken de groepsleden ieder de eigen relatie met spullen. “Stel je voor dat je nog maar acht spullen mag bezitten”, vat Lindertje Mans het stuk snedig samen. “Acht. Wat kies je dan? Voor die vraag staat ook de 41-jarige Barbara”.

Het theatercollectief kwam op het idee voor Troep toen ze Barbara ontmoetten in een kringloopwinkel, vertelt Lindertje Mans. “We volgen haar in Troep op haar missie om met hooguit acht spullen te leven, een levenswijze die ze gezien heeft bij monniken in Thailand. Alleen: Barbara woont gewoon in Den Haag, in een huis barstensvol spullen en met een man die niks van haar plannen moet hebben”. Voor MES leidt Troep behalve tot het nodige zelfonderzoek en -reflectie ook tot vragen die verder reiken dan het vraagstuk alleen. Zijn spullen bepalend voor wie je bent, zo vraagt de groep zich in gerede en groeiende twijfel af. Mans: “En welke spullen zijn dat dan?” De tekst voor de voorstelling komt tot stand aan de hand van interviews met Barbara. De nieuwe voorstelling gaat begin november in première in gaat daarna op tournee door het land. Fa. MES is op het Haags Uit Festival te zien met voorproefjes in Theater aan het Spui.

Marktplaatsmuziek
Een razend drukke zomer was het trouwens voor Lindertje Mans. “De voorstelling Marktplaatsmuziek die ik in februari met Joost Steltenpool heb gemaakt, was op De Parade in Den Haag in Amsterdam te zien, terwijl we in juli met MES in Rotterdam een locatievoorstelling maakten en speelden rond de wildwaterbaan van het in verval geraakte, ooit door Center Parcs gebouwde subtropische zwemparadijs Tropicana, genaamd Trippers, een roadmovie met veel bikini’s, pistolen en neon”, zo somt ze op. Veel tijd voor een pas op de plaats behalve een weekje vakantie zit er voor haar niet in, want bij MES is ze met haar drie theatervagebonden zojuist alweer begonnen aan het opstarten van de nieuwe productie. Bovendien is ze later in het seizoen te zien in een herneming van de prachtige solovoorstelling Masja die Maureen Versprille voor haar schreef.

Meer informatie: firmames.nl

Krasse knarren naast jonge honden

Theaterkaravaan De Parade opnieuw in Den Haag

Voor de vierentwintigste keer op rij trekt het nomadisch reizende theaterfestival De Parade met diverse tenten, dansers, muzikanten en acteurs langs de vier grote steden van Nederland. Welke trends zijn er te ontwaren en welke optredens mag je niet missen op deze theater- en muziekkermis? Klein compendium voor de argeloze bezoeker.

Uit het stoffige, aloude handwoordenboek: Het begrip ‘parade’ kan verwijzen naar: optocht, een militaire stoet, balletmuziek van Erik Satie uit 1917, een term uit de schermsport, een film van de Franse komiek Jacques Tati uit 1976, een type autobus, en het afweren (pareren) van een aanval. Bij het theaterfestival De Parade verwijst het begrip vooral naar parademaken, het aan de man brengen van optredens door publiekelijk stampei, parade dus, te maken. En dus prijzen voor aanvang van ieder optreden theatermakers en bands vervaarlijk hun koopwaar als waren zij volleerde marktkooplui aan de man. Pitchen, wordt dat vandaag de dag genoemd.

Deze zomer belooft De Parade het opgetelde lieve sommetje van optredens in vier steden van 67 reguliere theatervoorstellingen, 16 speciale doorlopende voorstellingen, 37 bands en een uitgebreid Kinderparade-programma. Sedert enige jaren legt Nicole van Vessem, de artistiek directeur van De Parade, aldoor in op meer theater met roots in het reguliere circuit waar De Parade ooit een jonge-honden-uitstraling had. Dat beeld is wat gewijzigd: theatraal rijp staat er naast groen, krasse knarren naast jonge honden, terwijl muzikaal gezien oudgedienden zich precies zo naast rebelse jong talent nestelen. En dat geldt ook voor het publiek dat de theaterkaravaan bezoekt. Een vrijplaats noemt De Parade-organisatie het festival. Ehh, niet te letterlijk nemen a.u.b.

Met de theatertenten reizen ‘duurzame’ keukens en bars mee. De Parade hecht veel waarde aan de herkomst van de producten en noemt zich niet zonder trots geheel bio-industrievrij. Zo is de huiswijn op gegarandeerd van biologische druiven en wordt deze aan de man gebracht in een milieuvriendelijke verpakking. In samenwerking met de Join the Pipe wordt, net als vorig jaar, gekoeld kraanwater verkocht, naar believen met of zonder koolzuur. Terwijl gratis water op het terrein is verkrijgbaar bij het tappunt van Join the Pipe. In de strijd tegen akoestische decibelvervuiling is er opnieuw de volkomenheid van de Silent Disco. En Festina Lente Collective heeft een app ontworpen voor de Parade met handig en overzichtelijk blokkenschema, voorstellingen, plattegronden, info, menukaarten van de restaurants en last minute nieuwsberichten. Gratis te downloaden via de App Store.

Theaterprogramma
Als misschien wel de meest in het oog springende act zijn De Ashton Brothers met hun op magie, acrobatiek en halsbrekende toeren gestoelde kolderieke shows deze zomer terug van maar eventjes weggeweest op De Parade. De groep vindt er trouwens zijn oorsprong. Na jarenlang over de hele wereld spektakelshows te hebben gespeeld zijn ze dus terug waar ze ooit begonnen: in de luwte van de rustieke zweefmolen.
Oudgedienden Bram van der Vlugt, Nettie Blanken, Elsje Scherjon, Frits Lambrechts, Diana Dobbelman en Fred van der Hilst spelen Beschuit met Muisjes van Herman Heijermans. De ‘ouwe rotten’ zijn dit jaar te zien in een bewerking van een Nederlandse klassieker waarin een Amsterdamse familie een zieltogend pension runt. De vlag gaat uit als blijkt dat een verloren gewaande oom na een kortstondig wederzien een aardig kapitaal nalaat.
Janis Joplin, Jimi Hendriks en Jim Morrison vormen in de hemel Club 27. Dat zijn popsterren die op 27-jarige leeftijd zijn overleden. Vroeger liep daar de hemel voor uit, maar de laatste jaren zien ze hun populariteit afnemen. Ze zijn dolblij als Amy Winehouse zich bij de club komt voegen. Gerardjan Rijnders regisseert onder meer Johnny Kraaykamp (Jim Morrison), Gustav Borreman (Jimi Hendrix) en Anke van ’t Hof (Janis Joplin). Een ‘hemels’ genoegen met veel muziek.
Dit jaar zijn hier en daar ‘zwertfheatertjes’ te vinden, met name rondom de ‘Theatertoren’, waar doorlopend mini-voorstellingen van een kwartiertje te zien zijn. Miniatuurtjes, waaronder bijvoorbeeld dat van ‘would-be’ actrice Anna Hermanns, die zich met L’art c’est mon cul in een regie van Ari Deelder, de ‘dochter van’, afvraagt waartoe kunst whatsoever en überhaupt dient. De Parade is daartoe ongevraagd een ideale omgeving.

De Servische theatermaakster, performer en kunstenares Sanja Mitrović speelt een spel rond de teksten van politieke spindoctors, met als titel Speak!. Haar ‘interactieve’ voorstelling is gestoeld op legendarische speeches van wereldleiders, van onder meer Obama, Churchill, Hitler en Thatcher. Het publiek mag stemmen en daarbij vormt de strijd tussen man en vrouw een extra dimensie. Ook de Syrious Angels doen een duit in het zakje van het bewustmakende toneel met Holland redt Syrie. De voorstelling, die tot stand is gekomen met de ingeroepen hulp van Stroom Den Haag, beoogt op zijn beurt een hulpactie op te starten. Ondertussen lossen elders de Nederlandse Syriër George en de Israëliër Eran de wereldvrede op in hun gelijknamige conflictkomedie.

Theater aan het Spui is een brandpunt in het Haagse theater- én festivallandschap. Het presenteert onder meer een mobiel theater, genaamd Zaal 4, waarin op een aantal middagen en avonden Showponies langskomen. In de bloemlezing die dat onderdeel vormt is er de medewerking van David Veneman, Rob Verhoeven, Marius Gottlieb, Jasper Gottlieb en Hugo Kennis. Ook Pascal van den Berg trakteert op haar vertrouwde stemgeluid. En als het bekende duveltje uit een doosje kan het in de late uurtjes gebeuren dat de onvolprezen en onnavolgbare Hagenaar en Bowie-, Prince- en Alice Cooper-epigoon Nik van den Berg er een Parade-huiskamerconcert geeft. Het drietal Thomas Ouwerkerk, Sacha Muller en Jos Nargy speelt De Trein naar Pavlovsk (en Oostvoorne), vorig jaar een hit op De Parade. Het door Toon Tellegen opgeschreven en door Thomas, Sacha en Jos opnieuw vertelde verhaal gaat over de ontmoetingen tussen een grootvader en zijn kleinzoon in het oude Rusland. Zoals het verhaal over de niezende neushoorn die door de balzaal van het winterpaleis van de Tsaar denderde. Of dat het Russisch elf woorden voor schuld kent, zoals Eskimo’s dertig woorden voor sneeuw kennen. Grootvader vertelt verhalen over zijn familie, over eigenaardige gebruiken en levenswijsheden.
Een aantal middagen en avonden organiseert Theater aan het Spui iets ‘extra’s’ op De Parade. Het kersje op de taart wordt door Theater aan het Spui Showponies genoemd. In dat onderdeel is er de medewerking van David Veneman, Rob Verhoeven, Marius Gottlieb, Jasper Gottlieb en Hugo Kennis. Ook Pascal van den Berg trakteert op haar vertrouwde stemgeluid. En als het bekende duveltje uit een doosje kan het in de late uurtjes gebeuren dat de onvolprezen en onnavolgbare Hagenaar en Bowie-, Prince- en Alice Cooper-epigoon Nik van den Berg een concert op huiskamerproporties geeft.

In Rotterdam bepaald geruchtmakend – en dat wordt het stuk vast ook in Den Haag: de voorstelling Barbaren door Toneelgroep Oostpool. Een rabiaat en licht ontvlambaar toneelstuk over een pislink gezin dat Tokkie-achtig aandoet, maar die typering van zichzelf niet door lijken te hebben. Of juist wél. Bij wijze van een oudejaarsconference door een ‘gewone’ autochtone Nederlander wordt in een überexuberante aankleding vervat, politieke correctheid zonder kinderpardon radicaal overboord gesmeten, Fortuyn en Wilders en passant geschoffeerd en klinkt Hitler in de verte op. Hun zoon Jordi groeit in na enige aarzelingen in de klapkamelentaal probleemloos mee. Maar het blijven hoewel schuimbekkend, wél volksechte, ehh, rasechte Nederlanders. Barbaren is een abjecte tekst die als mitrailleervuur de lucht doorklieft. Met fenomenaal acteerwerk door een schier onnavolgbare Rick Paul van Mulligen en een vileine, zich ongenaakbaar wanende moeder door Kirsten Mulder, die nog verleden week een nominatie pakte als beste vrouwelijk bijrol van dit theaterseizoen in het bejubelde Who’s afraid of Virginia Woolf?.

Muziek
Muziek in overvloed op De Parade. Natuurlijk. Geen verzadigder combinatie is denkbaar dan puike muziek met roséwijn of gekoeld witbier. Naast het eerdergenoemde Club 27 zijn onder meer Ellen ten Damme en Jules Deelder te gast. Ten Damme neemt haar publiek mee op een onvoorspelbare avond uit die voert langs een vette dance party, de Moulin Rouge en een concert of een vaag feestje om hoe dan ook via club Der Blaue Engel te eindigen bij het alles ontnuchterende broodje shoarma. Ondertussen presenteert Jules Deelder echte jazz, met De Deelderiers, in Deeldelirium. Hij doet dat volgens een beproefd recept dat hij eerder in het theatercircuit ten gehore bracht. Leoni Jansen en Izaline Calister gaan gezamenlijk de barricaden op en zingen liedjes die verandering teweeg hebben gebracht: Waar was jij toen Free Mandela werd gezongen?
Deze zomer is Theater aan het Spui ook in de licht muziek present op De Parade, met Marktplaatsmuziek van Lindertje Mans (bekend van Firma MES) en Joost Steltenpool. Het is een voorstelling rond allerlei doodgewone dan wel exuberante Marktplaatsadvertenties, die in februari van dit jaar al werd gespeeld in Zaal 3, de recentelijk verworven dependance annex laboratorium van Theater aan het Spui, een muzikale voorstelling die daar toen een enthousiast onthaal kreeg.
Ook enfant terrible Nik van den Berg laat van zich horen – en zien! Dat laatste zoals je hem nooit eerder zag. Na eerdere onverbiddelijke androgyne glamourshows als My Momma Loves My Guitar Sound en God Have Mercy On My Funk is hij nu van de partij met N.I.K. In de verpakking van een nieuwe naam en een nieuwe sound bezingt hij de volgens hem ironische gang van het leven dat zich gevangen weet in de peilloze diepte van een bouquet-roman.
Ook met popband F is Van den Berg van de partij op De Parade. Als F in 2006 het levenslicht ziet, zijn de bandleden gemiddeld zo’n 17 jaar oud. F sleept als eerste band ooit drie Haagse Popprijzen tegelijk in de wacht. Daarna doet de groep in twee jaar tijd ongeveer 250 optredens. Met Fever zit F bij De Wereld Draait Door. Met hun ‘minuut’ blazen ze vele kijkers omver. De hit op De Parade was indertijd het nummer: Geen Fuck Om Jou. Anno 2014 maakt F met zijn voorman Van den Berg tegen het middernachtelijk uur De Parade volstrekt onveilig.
Last but not least: Marijke Boon, de ongekroonde koningin van het eenvoudige, maar betere Nederlandstalige kleinkunstlied. Zij vertoont zich als vanouds met een rode accordeon in een Mobiele Liedkraam die is volgestouwd met zeegezichten die zij chansons noemt, met smartlappenblues waarin voluit het woestijnledige leven wordt bezongen en met schilderijen vol grijze stopverf die voor je ogen opleven.

Jeugdtheater
Onder de vlag van Theater aan het Spui presenteren Thomas Ouwerkerk, Sacha Muller en Jos Nargy PARAIRIE, een niet eens verkapte ode aan Spui-directeur Cees Debets, die verzot blijkt op cowboyfilms, en als geschenk een remake krijgt voorgeschoteld van Ennio Morricones legendarische Italiaanse western Het gebeurde in het Westen. Het stuk is min of meer een vervolg op de jeugdtheatervoorstelling Paradio dat het trio vorig jaar in een ‘gekraakte’ Paradetent speelde.
In het genre van het jeugdtheater laat ook Rabarber zich gelukkig niet onbetuigd. In Plaag Graag, over een plaagheks die onzichtbaar is, krijgt het meisje Lily genoeg van haar plaagstootjes.
Er is ook klassieke muziek voorradig op De Parade, dit jaar met ons eigen hofstedelijke Residentie Orkest. In De Vergeten Droom gaat Joes op zoek naar het Droomrijk, op zoek naar een muziekstuk dat hem een droom doet herinneren.

Dans
Er is deze zomer op De Parade behoorlijk veel dans te zien. Die aandacht voor het genre is niet ten onrechte – al vormt De Haagse Parade op die hoeveelheid een uitzondering – want Nederland is in moderne én heden ten dage trouwens ook klassiek-romantische academische dans internationaal toonaangevend. Op De Parade is er dans in uiteenlopende verschijningsvormen: van de exuberante dans van Guy&Roni en de afgemeten lichaamsbewegingen van LeineRoebana, tot de bewegingstaal van Vanja Rukavina en Karel van Laere die op De Parade de media parafraseren, en de Medior Dans Company, die Ramses Shaffy aan de hand van diens vier vrouwen uit zijn leven naderbij beziet.

Varia
Er zijn op De Parade daarnaast talloze onderhoudende entr’actes. Naast de eerdergenoemde doorlopende minivoorstellingen die zich in een intieme setting voltrekken is het mogelijk om je bijvoorbeeld een decoiffure te laten aanmeten door de meiden en de machine van Coupe du Compres, op de Stones-editie van Pinkpop een doorslaande hit gebleken. En mocht je een aankomend delirium uit je kop willen laten waaien, dan is daar altijd de zweefmolen die je als in de kinderjaren alle zorgen voor even doet vergeten. In Den Haag, ten slotte, geeft de onvolprezen tv-recensent van De Volkskrant, Jean Pierre Geelen, voor de gelegenheid op een symbolische zeepkist geposteerd, live een column ten beste.

De Parade: van vrijdag 4 juli tot en met zondag 13 juli 2014 in het Westbroekpark. Let op: niet al de beschreven voorstellingen zijn alle festivaldagen te zien. Meer informatie en online kaarten boeken op www.deparade.nl.

Het verhaal achter een tweedehands jas

Firma MES schrijft theatrale kledingruilbeurs uit

Firma MES organiseert de eerste theatrale kledingruil ooit: een avond waarop deelnemers kleding kunnen ruilen, afgewisseld met verrassende momenten verzorgd door de acteurs. Benieuwd naar het verhaal achter je tweedehands jas? Op zoek naar een nieuwe? Sluit je aan!

Kledingruilbeurzen, natuurlijk, die zijn er bij de vleet – en van party’s, sites en evenementen op dat vlak loopt het ook over. De geluksmachine die economie heet staat op springen en dus knopen we de eindjes aan elkaar. Koopjesjagen. Een in meer of mindere mate bewuste consument gaat shoppen bij de onvolprezen kringloopwinkel of bij zo’n hippe, trendy ‘vintage store’. Maar het is wellicht veel leuker en inspirerender om binnenkort eens een avondje naar Firma MES te gaan. De Haagse theatergroep organiseert namelijk de eerste theatrale kledingruil ooit: een avond waarop alle deelnemers naar hartenlust kleding kunnen ruilen, afgewisseld met verrassende momenten die worden verzorgd door de vaste acteurs van het gezelschap: Roos Eijmers, Lindertje Mans en Daan van Dijsseldonk. Zij vertellen tussen het ruilen door verhalen over de ‘industrie’ van tweedehandskleding en over hun ontmoetingen met een aantal mensen dat zich met tweedehandskleding van zijn beste kant laat zien: van opkoper tot kledingsorteerder. De leden van het theatergezelschap gingen eigenhandig op onderzoek uit door bezoeken af te leggen aan kledinginzamelingsinstellingen en overkoepelende instellingen op dat gebied, zoals het Leger des Heils en Kici, en gingen gesprekken aan met medewerkers uit de sector.

Met de kledingruil formuleert de groep een ludiek en toepasselijk antwoord op de allerwegen voortwoekerende economische crisis, en op de geldvrees die allerwegen om zich heen grijpt – maar ook op de toenemende aandacht voor en de schreeuw om meer verduurzaming en duurzaamheid. De groep houdt er spelregels voor de ‘deelnemers’ op na. Zo is er de oproep om minimaal drie kledingstukken, tassen of paar schoenen – ‘schoon en niet kapot’ – mee te nemen. De kleding die je meeneemt krijg je niet terug: als die niet geruild wordt, gaat die naar een goed doel. De groep doet de aansporing om iets mee te nemen wat je met trots door kunt geven, want ‘hoe leuker de kleding, hoe leuker de ruil’.

De jonge maar veelbelovende Haagse theatergroep Firma MES organiseert onder de noemer EXTRA opvallende, pittoresk aandoende projecten die buiten de platgetreden paden van een reguliere theatervoorstelling vallen. Zo waren er vorig voorjaar een week lang theatrale rondleidingen in Club Mayfair, het beroemdste bordeel van Den Haag. De groep sprak met de eigenaar, werknemers en bezoekers en becommentarieerde vervolgens wat er in de club plaats vond. Op deze wijze gaat de groep actief op zoek naar een jong of een aan theater ongewend publiek. Het idee voor de aanstaande kledingruil is rechtstreeks voortgekomen uit het project rond Club Mayfair. Volgens Thomas Schoots, de ‘regisseur’ van de drie kledingruilavonden die exclusief gaan plaatsvinden in Theater aan het Spui, dienen dergelijke projecten ook “om onszelf geïnspireerd te houden”. Schoots: “Bovendien ontstaan er tijdens het maken van voorstellingen opwellingen die niet meteen in een voorstelling zijn te vervatten, maar niettemin interessant kunnen zijn”.

“Noem het alsjeblieft niet een voorstelling”, zo benadrukt Schoots.”Voor deze kledingruil hebben we inmiddels weliswaar heel wat ‘theatraal materiaal’ voorhanden en tal van verhalen verzameld over kleding en ruilen, maar een afgewogen, afgeronde voorstelling, nee, dat zal het niet gaan worden. En dat is eigenlijk ook niet de bedoeling. Beschouw het veeleer als een experiment. We zijn met Firma MES EXTRA voortdurend op zoek naar alternatieve, afwijkende vormen van theatermaken.”

Waar de een het Leger des Heils bezocht, toog Schoots naar KICI. Hij is onder de indruk: “Deze grote kledinginzamelaar zet zich sinds 1975 in voor het hergebruik van textiel en schoeisel. Dat wat goed draagbaar is, wordt buiten Europa weer in omloop gebracht of geschonken aan kringloopwinkels en voedselbanken. Dat wat hergebruikt kan worden krijgt een tweede leven als poetslap, of pakdeken. Textiel dat echt niet meer te gebruiken is wordt vervezeld en gerecycled. Hier worden weer nieuwe producten van gemaakt zoals jeans of nooddekens, of het wordt verwerkt tot bijvoorbeeld isolatiemateriaal voor huizen. Ga er van uit”, doceert Schoots, “dat ieder kledingstuk, iedere schoen, aan een gedegen inspectie wordt onderworpen”. Grappig is, althans tussen aanhalingstekens, zegt Schoots, dat met name in Afrika een enkele linker- of rechtschoen zeer van pas kan komen. “Er zijn daar heel wat mensen die als gevolg van oorlogsgeweld op één been moeten lopen. En het kan dus zo zijn dat ondertussen de tweede schoen van een paar in een heel ander land goede diensten bewijst”.

Wat is het persoonlijke verhaal achter het kledingstuk dat je draagt? Schoots, vaste regisseur van MES, kampt ook persoonlijk weleens met vraagstukken die aan kleding vastzitten. “Ik betrap me er weleens op dat ik ’s ochtends voor de kledingkast sta en niet weet wat ik moet kiezen. Zal ik vandaag kiezen voor een nonchalante of een zakelijke look? Zulke afwegingen bepalen niet alleen hoe jijzelf de dag in gaat, maar soms ook de reacties die je oproept en hoe daarop je antwoordt vervolgens luidt”. Kleding, dat zijn natuurlijk ook verhalen over mode, over catwalks. Zo droeg actrice Julia Roberts in 2001 een ‘vintage’ haute-couture Valentino-dress uit 1982 toen ze een Oscar kreeg uitgereikt. Haar memorabele statement betekende een doorbraak, want wordt een vintage store als een hippe winkel beschouwd. Nog verleden week bracht de baluwe beha van de met een Oscar 2013 ondercheiden Jennifer Lawrence 2200 euro op. Tweedehandskleding en -meubels uit Nederland schijnen trouwens erg in trek te zijn bij Polen, ze kopen hier spullen op en verkopen ze in eigen land. “De spullen worden door hen als hip gezien”, aldus Schoots. “In Duitsland daarentegen bestaat zoiets als een tweedehandswinkel niet, daar ligt het accent van hergebruik op het hergebruik in nieuwe ontwerpen en materialen”. Kijk, dat zijn leuke observaties die je door de avond heen helpen in het geval je niks van je gading vindt op een van de kledingruilbeursavonden van MES.

Later dit voorjaar brengt Firma MES, dat tegenwoordig wordt ‘empowered’ door het Nationale Toneel, opnieuw een productie uit, getiteld Schreeuw. Dat zal een min of meer reguliere toneelvoorstelling zijn. “We hebben Hannah van Wieringen, een van de meest talentvolle nieuwe toneelschrijvers in Nederland, gevraagd om voor ons een nieuwe tekst te schrijven”.

Kledingruil door Firma MES is vindt plaats in Theater aan het Spui van vrijdag 15 tot en met zaterdag 17 maart 2013. Meer informatie: http://www.firmames.nl of wwww.theateraanhetspui.nl.