In 1602 racete een windwagen van Scheveningen naar Petten. De Formule 1 in de Gouden Eeuw!
Eigenlijk je reinste ‘rocket science’. Stevins revolutionaire zeepkist, zijn ‘wintwagen’, een monstrueuze zeilwagen met houten wielen, staat in februari van het jaar 1602 op het strand. Aan boord zijn 27 binnenlandse en buitenlandse doorluchtige aristocraten, diplomaten ook, onder wie Hugo de Groot. Maurits, Prins van Oranje, wil met de zeilwagen de blits maken. Dat lukt: De honderd kilometer vloedlijn van Scheveningen naar Petten wordt in twee uur doorkliefd, omgerekend een supersonische veertig à vijftig kilometer per uur. In al zijn glorie deed Maurits tijdens het proefritje zelf dienst als stuurman.
In eerste instantie was ontwerper/bedenker Simon Stevin zelf niet enthousiast over zijn zeilwagen; bij verandering van wind liep de zeilwagen soms in zee en dan lag het gevaar op de loer dat je met man en muis kon vergaan, meermalen kwamen vorstelijke personen in zee terecht.
Het moment van vertrek is vereeuwigd in gravures. “Ook zijn er ooggetuigenverklaringen bewaard gebleven,” vertelt Muzee-directeur Paul de Kievit.
Ter gelegenheid van tweehonderd jaar badplaats Scheveningen is de historische zeilwagen nagebouwd. De replica – tweeduizend kilo zwaar, zeven meter lang, 3,25 meter breed, masthoogte: zeven meter – is in een jaar tijd gebouwd door zeven leerlingen van ROC Mondriaan met hulp van deskundige vrijwilligers. John van der Bruggen van de stichting Behoud Schevenings Erfgoed: “De wagen is eigenlijk een terugblik naar het verleden, gericht op de toekomst. Het idee was ermee een tijdlijn in te zetten, te beginnen met de ouwe pikbroek tot aan de IT’er die hightech schepen ontwerpt van koolstofvezel en titanium.” Lachend: “De zeilwagen zou gelanceerd moeten worden om achter de Tesla door de ruimte te vliegen.” Vooralsnog ziet het daar niet naar uit, want de replica komt over een tijdje te staan op het voorpleintje van Muzee. “In ons museum hebben we van de wagen een schaalmodel staan.”
Historisch
Het project, een initiatief van Jachtclub Scheveningen, stichting Behoud Schevenings Erfgoed en Muzee Scheveningen wordt op zaterdag 12 mei van dit jaar officieel op het Scheveningse zandstrand ten doop gehouden – al gaat dat niet gepaard met een fles champagne die tegen de romp uiteen knalt en, uit veiligheidsoverwegingen, zonder dat de wagen daadwerkelijk gaat windzeilen.
De festiviteit gaat gepaard met een historisch feest waar 150 vrijwilligers aan meedoen. Het historische decor dat wordt opgetrokken bestaat uit badkoetsen, houten tonnen en badtentjes, en aantallen figuranten die verkleed gaan als badmeester en badgasten. Terwijl kinderen zandkastelen bouwen, de gegoede Haagse burgerij in kledij uit anno 1900 flaneert, zijn even verderop ambachtslieden (haringventers, schelpenvissers) bezig.
Onder dat feestgedruis heffen Scheveningse zangkoren het speciaal voor de gelegenheid gecomponeerde ‘Zeilwagenlied’ aan.
Gouden eeuw
Met wereldwijd toonaangevende staats- en krijgsmannen, schilders, architecten en poëten maakten wat toen de Zeven Provinciën heette in de zeventiende eeuw een bloeiperiode door.
De bestuurseenheid bracht ook gezaghebbende wetenschappers voort: Huygens, De Groot, Leeghwater en Stevin (1548-1620). De laatste was wis- en natuurkundige maar ook privéleraar en (militair) adviseur van prins Maurits. Hij schreef wetenschappelijke verhandelingen over de sterrenkunde en de zeevaart. Hij vond het decimale stelsel voor breuken uit en gaf de vestingbouw een wiskundige grondslag. Maar de Bruggenaar was ook taalvernieuwer. Van hem komen onder meer de woorden wiskunde, meetkunde, evenwijdig en evenredig.
Eric Korsten 